Hiện trạng tan hoang tại khu công nghệ sinh học Đồng Nai. Ảnh: Chí Cường

Hiện trạng xuống cấp

Theo tìm hiểu của chúng tôi, quy mô của dự án với tổng vốn đầu tư xây dựng hạ tầng khu công nghệ cao công nghệ sinh học Đồng Nai theo đề án thành lập là 638,5 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách tỉnh 495 tỷ đồng và khoảng 140 tỷ đồng vốn do doanh nghiệp đầu tư. Đến thời điểm hiện nay, mới chỉ 3/5 hạng mục kỹ thuật chính của dự án được đầu tư thực hiện, 2 hạng mục chưa được triển khai là hệ thống xử lý nước thải và trung tâm điều hành và dịch vụ.

Hiện có 12 doanh nghiệp thuê với diện tích hơn 102ha, với quy mô từ 3 - 20ha và có nhiều công trình xây dựng không phép, chưa đảm bảo tiến độ dự án, hoạt động không hiệu quả, không tiếp tục đầu tư. Từ năm 2011-2015 (giai đoạn trực thuộc Sở Khoa học và Công nghệ) đã có 27 đề tài/dự án nghiên cứu khoa học đã được đầu tư triển khai nhưng hiệu quả đem lại gây thất vọng. Tiến độ thanh quyết toán các đề tài/dự án này bị ứ đọng, gây trì trệ, đáng kể, phần lớn các đề tài, dự án chưa có phương án xử lý tài sản hoặc không hình thành tài sản.

Gần 40 nhà màng rộng hàng chục ha bỏ hoang, nóc màng, lưới bên hông rách bung. Ảnh: Chí Cường

Qua khảo sát tại khu công nghệ sinh học, chúng tôi ghi nhận các khu hành chính, điều hành; trung tâm, viện nghiên cứu và xí nghiệp ươm tạo, chuyển giao, sản xuất sản phẩm ứng dụng công nghệ sinh học im lìm, không một bóng người. Dự án có gần 40 nhà màng rộng hàng chục ha bỏ hoang, nóc màng, lưới bên hông rách bung và hệ thống tưới nước tiết kiệm hư hỏng nặng, không thể sử dụng, cỏ dại mọc um tùm. Các trại nuôi dúi, chồn, gà Đông Tảo, heo rừng được đầu tư hàng tỷ đồng trống rỗng, không có vật nuôi, những vườn cây thanh long, sầu riêng, bơ... tiêu điều đã lâu không có người chăm sóc.

Đặc biệt, cơ sở hạ tầng, thiết bị vật tư được đầu tư ban đầu đang bị lãng phí do không được sử dụng, dẫn đến xuống cấp, hư hại.

Hệ thống tưới nước tiết kiệm hư hỏng nặng, cỏ dại mọc um tùm. Ảnh: Chí Cường

Điều ngạc nhiên là, dù hoạt động không hiệu quả và phát sinh hàng loạt dấu hiệu sai phạm, nhưng vào năm 2021, UBND huyện Cẩm Mỹ cùng các sở, ngành địa phương tiếp tục đề xuất phương án chuyển khu công nghệ sinh học thành khu công nghệ cao Đồng Nai, mở rộng thêm 250ha, gây bức xúc dư luận địa phương.

Kém hiệu quả

Tháng 4/2022, Thanh tra tỉnh Đồng Nai đã thành lập đoàn thanh tra liên ngành về các dấu hiệu sai phạm, đầu tư kém hiệu quả đối với 3 dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật Trung tâm Ứng dụng công nghệ sinh học Đồng Nai (giai đoạn 1); dự án đập dâng cấp nước mặt Suối Cả và hệ thống xử lý nước tại xã Xuân Đường và Trung tâm Chiếu xạ tỉnh Đồng Nai.

Tại dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật Trung tâm Ứng dụng công nghệ sinh học Đồng Nai (giai đoạn 1) có tổng kinh phí đầu tư “khủng” 271,9 tỷ đồng. Hiện hệ thống đường giao thông N1, D9, N11, hệ thống thoát nước mưa, hệ thống chiếu sáng đã hoàn thiện, đưa vào sử dụng, nhưng chưa được Sở Xây dựng nghiệm thu.

Còn dự án đập dâng cấp nước mặt Suối Cả và hệ thống xử lý nước tại xã Xuân Đường có quy mô 2.000m³/ngày đêm, với tổng vốn đầu tư 42 tỷ đồng, nhằm cung cấp nước sinh hoạt và nước tưới tiêu phục vụ các loạt cây trồng trong khu công nghệ sinh học cũng chưa đủ điều kiện nghiệm thu, đưa vào sử dụng.

Đối với dự án Trung tâm Chiếu xạ tỉnh Đồng Nai với 2 toà nhà lớn, khuôn viên rộng và đã hoàn thiện cơ sở hạ tầng, nhưng cửa cài then đóng, không người trông coi, các hạng mục đang xuống cấp nghiêm trọng. Ngoài ra, các hạng mục thi công hệ thống xử lý nước thải được đầu tư 30 tỷ đồng và Trung tâm Điều hành - Dịch vụ 74,8 tỷ đồng chưa được triển khai.

Hầu hết các kho bãi, nhà xưởng đều khóa cửa im lìm, không có người trông coi, vận hành. Ảnh: Chí Cường

Theo lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai, khu công nghệ cao sinh học được thành lập trên cơ sở Trung tâm Ứng dụng công nghệ cao công nghệ sinh học nên phát sinh một số khó khăn do thiếu quy định để giải quyết đối với các doanh nghiệp đã đầu tư trước khi thành lập, ngành nghề kinh doanh không phù hợp với chức năng hoặc dự án đầu tư không phù hợp với quy hoạch. Đồng thời, một số tồn tại liên quan đến dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật của khu công nghệ sinh học Đồng Nai nên làm chậm tiến độ đầu tư một số hạng mục có liên quan, gây ảnh hưởng đến hoạt động của Ban quản lý dự án.

Mới đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức đã ký Văn bản số 172/BC-UBND về tình hình triển khai dự án khu công nghệ sinh học Đồng Nai, nêu rõ: Hiện nay, UBND tỉnh Đồng Nai đã giao cho Ban Quản lý thực hiện Đề án Chuyển đổi khu công nghệ sinh học thành khu công nghệ Đồng Nai và đưa các nội dung vào đề án chuyển đổi. Nhưng pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể liên quan đến mở rộng, chuyển đổi khu công nghệ cao, do đó, UBND tỉnh kiến nghị cơ quan Trung ương sớm ban hành nghị định hướng dẫn thi hành Luật Công nghệ cao.