Đơn vị thi công DA ở gói thầu XL4 Nghi Sơn - Diễn Châu. Ảnh: Xuân Thống

Chậm giải phóng mặt bằng

DA đường bộ cao tốc Bắc - Nam đoạn phía Đông qua địa bàn tỉnh Nghệ An có chiều dài hơn 87,8km, thuộc 2 tiểu DA là đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu và Diễn Châu - Bãi Vọt. Toàn bộ DA đi qua 5 huyện, thị là thị xã Hoàng Mai, Yên Thành, Diễn Châu, Nghi Lộc và Hưng Nguyên. Theo phê duyệt kinh phí bồi thường GPMB gần 3.500 tỉ đồng. Đến nay, đã cấp vốn cho DA trên 2.500 tỉ, trong đó, năm 2019 và 2020 đã giải ngân được 100% vốn, năm 2021 đã bố trí trên 555 tỉ.

Theo báo cáo của Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Nghệ An, toàn tuyến hiện đã GPMB được gần 83,79/87,84km, đạt gần 95,4%, trong đó, đất nông nghiệp giải phóng được 78,15/79,31km, đạt 98,54%; đất ở và đất vườn đã bàn giao 5,64/8,53km, đạt 66,12%. Các vị trí trên cơ bản đã được tỉnh phê duyệt phương án bồi thường GPMB, nhưng các hộ dân chưa thống nhất và kiến nghị về giá đất nơi đi, nơi đến.

Từ giữa tháng 9 đến nửa đầu tháng 10/2021, đã giải phóng được thêm 1,3km chiều dài, tăng 2% và hiện khối lượng còn lại chưa bàn giao là 3,56km.

Nguyên nhân tiến độ GPMB chậm là do đất ở thuộc tái định cư (TĐC). Trong số 30 vị trí/606 hộ TĐC (gồm 27 vị trí phải xây dựng để TĐC và 3 vị trí xen kẹt), nay đã hoàn thành 23 khu và tổ chức bốc thăm phân lô và giao đất cho các hộ dân được 21 khu; 3 khu chưa hoàn thành, 1 khu người dân đã nhận tiền nhưng đang cản trở thi công vì chưa được hỗ trợ chi phí đào đắp.

Trong khi đó, theo đại diện Ban Quản lý DA 6, Bộ GTVT, qua khảo sát nhu cầu đất phục vụ san lấp DA là 13,5 triệu m³. Tỉnh đã cấp phép 40 mỏ khoáng sản, trong đó 14 mỏ đang khai thác với trữ lượng trên 21 triệu m³ và 26 mỏ đang cấp phép với trữ lượng gần 35 triệu m³.

Tập trung đẩy nhanh tiến độTĐC

Qua đánh giá, tiến độ công tác GPMB trên địa bàn tỉnh diễn ra còn chậm. Tại thị xã Hoàng Mai, DA đi qua có tổng chiều dài gần 10km, qua 2 xã Quỳnh Vinh và Quỳnh Trang có diện tích đất bị ảnh hưởng khoảng 82,49ha; tổng số hộ bị ảnh hưởng của DA là 1.518 hộ. Thị xã có 2 vị trí xây dựng TĐC, hiện đã triển khai 2/2 vị trí, trong đó, đã xây dựng cơ bản hoàn thành 1 khu ở Quỳnh Vinh; còn khu Quỳnh Trang xây dựng được khoảng 55% khối lượng. Chưa tổ chức bốc thăm phân lô, giao đất cho các hộ dân. Còn các công trình hạ tầng kỹ thuật đang được tổ chức di dời. Hiện, đã di dời được 9/22 ngôi mộ. Theo báo cáo của UBND thị xã, khối lượng còn lại chưa GPMB là 0,97km, bao gồm: Đất nông nghiệp còn khoảng 0,1km/4 hộ dân và 2 tổ chức; đất ở, đất vườn còn 0,8km/85 hộ.

Các phương tiện, máy móc huy động tại công trường DA đoạn cầu vượt tại nút giao Quốc lộ 7B. Ảnh: Xuân Thống

Ông Nguyễn Hữu An, Chủ tịch UBND thị xã Hoàng Mai cho biết: Nguyên nhân công tác GPMB chậm là do còn những khó khăn, vướng mắc. Hiện còn 31 hộ chưa phê duyệt, 58 hộ chưa nhận tiền, 1 tổ chức chưa hoàn thành việc chuyển mục đích sử dụng rừng; khu TĐC Quỳnh Trang triển khai chậm. Bên cạnh đó, một số hộ dân kiến nghị những nội dung không phù hợp với quy định của pháp luật (đất nông nghiệp khai hoang đề nghị bồi thường đất vườn...). Giá đất giữa nơi đi và nơi đến có sự chênh lệch cao (nơi đi trung bình 1,7 triệu đồng, nơi đến 4 triệu đồng) nên người dân chưa đồng tình... Thị xã đang đặt ra mục tiêu sẽ hoàn thành công tác phê duyệt GPMB đối với đất nông nghiệp, đất ở, đất vườn, di dời các công trình kỹ thuật trong tháng 10/2021.

Tại huyện Hưng Nguyên, DA có chiều dài khoảng 25,88km, đi qua 11 xã và 1 thị trấn (sau khi sáp nhập còn 9 xã, 1 thị trấn). Trong đó, đoạn qua đất nông nghiệp khoảng 23,42km (90,5%); đoạn qua đất khu dân cư khoảng 2,46km; khoảng 211 hộ dân bị ảnh hưởng đất ở; số khu TĐC là 12 khu đất ở, 2 khu mồ mả. Hiện số vốn đã cấp là 760 tỉ đồng, năm 2021 đã bố trí 160 tỉ đồng; đã phê duyệt phương án bồi thường được 799,286 tỉ đồng. Đối với công tác TĐC và công trình hạ tầng kỹ thuật đã triển khai xây dựng 12/12 vị trí. Trong đó, đã xây dựng cơ bản hoàn thành 11 vị trí, tổ chức bốc thăm phân lô và giao đất cho các hộ dân được 11 khu; 1 khu chưa hoàn thành ở xã Hưng Yên Nam. Huyện cũng đã di dời được 118/237 ngôi mộ, còn lại 119 ngôi.

Ông Hoàng Anh Tiến, Phó Chủ tịch UBND huyện Hưng Nguyên cho rằng, khó khăn hiện nay của địa phương là còn đất ở của 21 hộ chưa GPMB xong, 1 khu TĐC thi công chậm, số lượng mồ mả chưa di dời lớn, tiến độ di dời hệ thống điện đang còn chậm. Bên cạnh đó, một số nhà cửa có kết cấu khác với đơn giá nhà cửa, vật kiến trúc nên phải lập dự toán riêng; còn một số hộ dân có đoạn DA đi qua đất ở, đất vườn không đồng ý nhận tiền, đề nghị được lấy đất tại TĐC...

DA đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông có ý nghĩa hết sức quan trọng, các địa phương có DA đi qua đang tập trung quyết liệt, giải quyết các khó khăn, vướng mắc để hoàn thành công tác GPMB theo đúng yêu cầu của Phó Thủ tướng Chính phủ, hoàn thành bàn giao mặt bằng trước ngày 30/11/2021.

Để đạt được mục tiêu trên cần huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc quyết liệt để tuyên truyền, vận động nhân dân đồng thuận với phương án bồi thường GPMB, chấp hành chủ trương, chính sách về giá bồi thường, bố trí TĐC theo phương châm vừa làm, vừa đồng hành, vừa vận động.

Hội đồng GPMB các huyện, thị cần phối hợp với Ban Quản lý DA 6 xây dựng kế hoạch GPMB từng vị trí cụ thể, giao trách nhiệm cho từng cá nhân. Cùng với đó, các sở, ngành phối hợp để hoàn thiện các thủ tục bàn giao mặt bằng, đưa các khu TĐC vào sử dụng.