Tổng Bí thư Tô Lâm: Phải coi nhiệm vụ thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân là nhiệm vụ trọng tâm của chúng ta hiện nay. Ảnh: VGP

Thách thức lớn cản trở sự phát triển kinh tế tư nhân

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp tư nhân đã vươn tầm quốc tế, cạnh tranh sòng phẳng với các thương hiệu lớn trên thế giới. Sự lớn mạnh của khu vực này giúp đa dạng hóa nguồn lực phát triển, giảm sự phụ thuộc vào đầu tư nước ngoài và nâng cao vị thế kinh tế quốc gia.

Mặc dù đóng góp hơn 40% GDP, khu vực kinh tế tư nhân vẫn chưa đạt được bước đột phá tương xứng với tiềm năng. Tỷ trọng đóng góp gần như không đổi suốt hơn một thập kỷ qua. Nguyên nhân chính là do các doanh nghiệp tư nhân gặp nhiều rào cản về thể chế, chính sách và nguồn lực.

Khó khăn lớn nhất là tiếp cận vốn. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp trở ngại trong việc vay vốn ngân hàng do thiếu tài sản đảm bảo, hồ sơ tín dụng hạn chế. Ngoài ra, việc tiếp cận đất đai để mở rộng sản xuất cũng rất khó khăn, nhất là tại các khu vực có hạ tầng phát triển.

Chất lượng nguồn nhân lực cũng là một thách thức lớn. Các doanh nghiệp tư nhân gặp khó trong việc thu hút lao động trình độ cao do cạnh tranh gay gắt với các tập đoàn đa quốc gia. Trong khi đó, hệ thống giáo dục – đào tạo chưa theo kịp nhu cầu của thị trường.

Bên cạnh đó, hệ thống pháp luật còn nhiều bất cập. Các quy định chồng chéo, thiếu minh bạch khiến doanh nghiệp khó tuân thủ. Thủ tục hành chính rườm rà, chi phí tuân thủ cao cũng là lực cản lớn đối với sự phát triển.

Các doanh nghiệp kỳ vọng vào những chỉ đạo mới từ Đảng và Nhà nước, đặc biệt là các chính sách về phát triển kinh tế tư nhân đã được Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo triển khai thực hiện trong thời gian gần đây. Trong đó, việc cải cách thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính, minh bạch hóa chính sách được xem là ưu tiên hàng đầu để thúc đẩy phát triển doanh nghiệp tư nhân.

Bên cạnh đó, việc tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước, chuyển giao các nguồn lực chưa được sử dụng hiệu quả để khu vực tư nhân tiếp cận là một hướng đi đang được giới doanh nhân quan tâm. Việc hướng tới thành lập các quỹ đầu tư khởi nghiệp, nới lỏng điều kiện vay vốn, kết nối doanh nghiệp với các trường đại học, viện nghiên cứu để phát triển nguồn nhân lực... đang tạo động lực cho giới doanh nhân mạnh dạn mở rộng đầu tư, đưa kinh tế tư nhân phát triển theo định hướng mục tiêu mà Đảng và Nhà nước đặt ra.

Sứ mệnh và tầm nhìn mới của kinh tế tư nhân

Trong kỷ nguyên chuyển đổi số, doanh nghiệp tư nhân phải đóng vai trò dẫn dắt công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước. Đầu tư vào công nghệ cao, tự động hóa, nghiên cứu và phát triển (R&D) sẽ là chìa khóa để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Để đạt được mục tiêu nêu trên, kinh tế tư nhân cần tiên phong trong đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ hiện đại, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Không chỉ hướng đến lợi nhuận ngắn hạn, doanh nghiệp tư nhân cần xây dựng chiến lược dài hạn, phát triển bền vững. Trong đó, việc xây dựng các tập đoàn tư nhân có tầm vóc quốc tế, đủ sức cạnh tranh toàn cầu, cần được đặt thành mục tiêu trọng tâm. Mô hình liên kết giữa các doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp Nhà nước và khu vực FDI sẽ tạo nên chuỗi cung ứng mạnh mẽ, hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển.

Để doanh nghiệp tư nhân phát triển, khu vực kinh tế tư nhân rất cần sự ổn định từ kinh tế vĩ mô cũng như các chính sách quản lý "dài hơi". Do đó, việc kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá và lãi suất, linh hoạt chính sách tiền tệ và tài khóa sẽ tạo môi trường đầu tư an toàn và bền vững để các doanh nhân yên tâm bỏ vốn đầu tư, làm giàu.

Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý Nhà nước cần tổ chức vận hành nền kinh tế theo nguyên tắc thị trường, hạn chế can thiệp hành chính vào hoạt động kinh doanh. Tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, loại bỏ cơ chế “xin – cho” và ưu ái không cần thiết đối với doanh nghiệp Nhà nước.

Việc đẩy mạnh hội nhập quốc tế, mở rộng các hiệp định thương mại tự do (FTA) của Nhà nước đã và đang mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp tư nhân tiếp cận thị trường toàn cầu, hỗ trợ giới doanh nhân đưa hàng hóa của Việt Nam đi khắp thế giới.

Biến thách thức thành cơ hội: Đề xuất trong bối cảnh Mỹ có thể áp thuế 46%

Trong bối cảnh hiện nay, việc Mỹ xem xét áp mức thuế lên tới 46% đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Việt Nam đặt ra thách thức lớn cho khu vực kinh tế tư nhân. Nếu điều này xảy ra, nhiều ngành hàng chủ lực như dệt may, giày dép, gỗ, điện tử và thủy sản sẽ chịu tác động trực tiếp, có nguy cơ mất thị phần và phải thu hẹp sản xuất.

Trước tình hình đó, các doanh nghiệp mong muốn Chính phủ có cơ chế phản ứng linh hoạt và kịp thời, bao gồm: (1) Thiết lập cơ chế đối thoại song phương cấp cao nhằm tháo gỡ rào cản thương mại; (2) Mở rộng thị trường thay thế thông qua các FTA hiện có như EVFTA, CPTPP, UKVFTA; (3) Hỗ trợ tài chính, thuế, tín dụng và logistics giúp doanh nghiệp giảm chi phí chuyển đổi thị trường xuất khẩu.

Về phía doanh nghiệp, đây cũng là cơ hội để tái cấu trúc chiến lược phát triển, giảm phụ thuộc vào một thị trường duy nhất, nâng cao hàm lượng công nghệ, chất lượng sản phẩm và xây dựng thương hiệu gắn với tiêu chuẩn toàn cầu.

PGS.TS. Nguyễn Anh Tuấn – chuyên gia kinh tế quốc tế nhận định: “Nếu được hỗ trợ đúng thời điểm và có tầm nhìn dài hạn, khu vực tư nhân Việt Nam hoàn toàn có thể vượt qua các hàng rào thương mại và vươn lên mạnh mẽ trong chuỗi cung ứng toàn cầu”.

Việc đầu tư vào đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh, và tận dụng tối đa các ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do sẽ là chìa khóa để thích ứng và vượt qua thách thức.

Nếu thực hiện đồng bộ các giải pháp nêu trên, Việt Nam sẽ xây dựng được một môi trường kinh doanh hiện đại, minh bạch, thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển thực chất, trở thành động lực quan trọng của sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.