Nhà thầu căng mình ứng phó với giá vật liệu, xăng dầu tăng. Ảnh: TQ

Đại diện Cục Quản lý Xây dựng và Chất lượng Công trình giao thông, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) cho biết, các hợp đồng xây lắp của dự án là hợp đồng điều chỉnh giá theo hệ số.

Về lý thuyết, các khó khăn của nhà thầu thi công do việc giá vật liệu tăng cao sẽ được giải quyết thông qua việc tính toán, thanh toán chi phí điều chỉnh giá. Thực tế, việc tính toán, thanh toán chi phí điều chỉnh giá không tháo gỡ được khó khăn cho các nhà thầu. Ngoài việc chỉ số giá không được các địa phương công bố kịp thời còn do chỉ số giá được công bố chưa phù hợp với biến động giá thực tế.

Ví dụ, giá xi măng, thép thực tế tăng trên 50% so với giá thời điểm đấu thầu, tuy nhiên theo công bố của địa phương, chỉ số giá thép khoảng từ 15 - 50%, chỉ số giá xi măng biến động đều ở mức 11 - 13%.

Đó là những khó khăn mà các nhà thầu thi công dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 đang phải đối mặt. 10 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 đều được ký kết hợp đồng xây dựng trong các năm 2020 và 2021, thời bấy giờ giá cả vật liệu xây dựng như: Sắt, xi măng, đất, đá cũng như giá xăng dầu còn thấp.

Hiện tại, nhiều gói thầu, chi phí tăng lên hàng trăm tỷ đồng so với thời điểm ký hợp đồng. Thực tế này khiến nhà thầu nguy cơ thua lỗ, tiến độ dự án bị ảnh hưởng.

Theo ông Nguyễn Hữu Tới, Phó Tổng Giám đốc Vinaconex - nhà thầu thi công gói thầu số 4 dự án thành phần Vĩnh Hảo - Phan Thiết, thời điểm ký hợp đồng giá thép chỉ 11.531 đồng/kg. Tuy nhiên, đến nay, giá thép đã tăng gần gấp đôi, nhà thầu phải mua đến 20.438 đồng/kg.

Tương tự, nhiều vật liệu xây dựng khác cũng vậy. Đất đắp nền đường thời điểm ký hợp đồng chỉ 81.818 đồng/m3 thì hiện nay đã lên 157.600 đồng/m3.

“Giá xăng dầu liên tục tăng khiến các nhà thầu thi công các dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 nói chung và Vinaconex nói riêng phải căng mình ứng phó. Chênh lệch ở thời điểm ký hợp đồng gói thầu số 4 dự án thành phần Vĩnh Hảo - Phan Thiết và hiện nay đã lên tới hơn 47 tỷ đồng” - ông Tới chia sẻ.

Việc giá vật liệu xây dựng cũng như giá xăng dầu tăng cao sẽ ảnh hưởng đến tiến độ dự án. Ảnh: TQ

Tương tự, tại gói thầu số 3 dự án thành phần Phan Thiết - Dầu Giây, Vinaconex cũng đang chung hoàn cảnh. Thời điểm ký hợp đồng gói thầu số 3 dự án thành phần Phan Thiết - Dầu Giây, giá thép chỉ 12.121 đồng/kg, vật liệu đất 85.500 đồng/m3, cát 330.000 đồng/m3, nhựa đường 10 triệu đồng/tấn.

Tuy nhiên, hiện giá thép nhà thầu phải mua là 19.100 đồng/kg; đất 158.175 đồng/m3, cát 410.000 đồng/m3; nhựa đường 14,4 triệu đồng/tấn. Riêng chi phí nhiên liệu tăng so với thời điểm ký hợp đồng 137 tỷ đồng.

Theo tính toán sơ bộ của nhà thầu, gói thầu số 3 đoạn Phan Thiết - Dầu Giây giá trị trúng thầu là 2.146 tỷ đồng, biến động giá hiện tại đã khiến chi phí chênh lệch so với hợp đồng 675 tỷ đồng.

Tại dự án thành phần Mai Sơn - quốc lộ 45, đại diện Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường cho biết, giá đất đắp tại gói thầu số 10 cũng tăng chóng mặt, từ 79.600 đồng/m3 ở thời điểm bỏ thầu, hiện đã lên 140.000 - 150.000 đồng/m3.

Trong khi đó, xăng dầu tăng, các đơn vị vận tải cũng đang tăng mạnh giá vận chuyển vật liệu. Ước tính, sự biến động giá cả hiện nay khiến giá thành thi công gói thầu số 10 tăng từ 13 - 15%”- đại diện Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường cho biết.

Đảm nhận thi công 12 cầu tại Gói thầu XL01 dự án Phan Thiết - Dầu Giây với giá trị 244 tỷ đồng, lãnh đạo Công ty Liên hợp Xây dựng Vạn Cường cũng bày tỏ đang rất khó khăn khi tổng chi phí phải bù lỗ cho việc tăng giá nhiên liệu, giá vật liệu tại gói thầu hiện lên tới gần 21 tỷ đồng.

Bộ GTVT sẽ có văn bản báo cáo Chính phủ về vấn đề này. Ảnh: TQ

Đại diện Ban Quản lý dự án 6 chủ đầu tư dự án PPP thành phần Diễn Châu - Bãi Vọt cho biết, theo tính toán, trong thi công dự án, nhiên liệu thường chiếm từ 8 - 10% chi phí xây lắp gói thầu; vật liệu chính và vật tư thi công (sắt thép, cát, đá, xi măng, nhựa đường, bê tông, đất đắp...) chiếm khoảng 35 - 45% giá gói thầu.

Căn cứ tỷ trọng trên, tính từ đầu năm 2021 đến nay, giá nhiên liệu tăng hơn 100%, giá thép tăng từ 20 - 60%; giá cát, đá, nhựa đường, xi măng cũng đồng loạt tăng khiến giá thành gói thầu đã tăng khoảng 12 - 30% (tính trung bình theo từng thời điểm).

Điều này không chỉ khiến nhà thầu thua lỗ mà ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ thi công các gói thầu. Bởi hiện nay, hầu hết các chủ mỏ vật liệu, nhà cung cấp vật tư, vật liệu, cung cấp dịch vụ vận tải… đều yêu cầu nhà thầu thanh toán trước 100% các đơn hàng, giá nhiên vật liệu làm các nhà thầu thiếu hụt dòng tiền nghiêm trọng.

Hầu hết các nhà thầu thi công dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 đều “kêu khó” trước giá cả vật liệu xây dựng, giá xăng dầu tăng cao trong thời gian qua, đồng thời mong muốn Chính phủ có các giải pháp hài hòa, tạo thuận lợi cho các nhà thầu xây dựng nói chung và các nhà thầu tham gia dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 nhằm giảm bớt áp lực giá vật liệu xây dựng và xăng dầu tăng.

Trước thực trạng nêu trên, sau khi thực hiện khảo sát theo chỉ đạo của Bộ GTVT, nhiều giải pháp đã được các ban quản lý dự án đưa ra như: Kiến nghị Sở Xây dựng các tỉnh công bố giá vật liệu và chỉ số giá xây dựng kịp thời, phù hợp với giá thị trường; Bộ GTVT phối hợp cùng Bộ Xây dựng xem xét áp dụng quy định về nội dung xây dựng chỉ số giá riêng cho các gói thầu tại các dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020.

Được biết, Bộ GTVT đang tổng hợp báo cáo của chủ đầu tư, ban quản lý dự án để nắm bắt tình hình và tiếp tục có văn bản báo cáo Chính phủ, kịp thời tháo gỡ khó khăn.