Ảnh minh họa. Nguồn: http://www.quatest3.com.vn/

Trong bối cảnh nhu cầu về nguyên liệu thức ăn chăn nuôi tại Việt Nam ngày càng tăng, các diễn giả cho rằng, cần đẩy mạnh phát triển cũng như tận dụng nguồn nguyên liệu trong nước để sản xuất thức ăn chăn nuôi; trong đó, chú trọng các loại cây trồng ứng dụng công nghệ sinh học để giảm áp lực phụ thuộc nguồn nhập khẩu và giảm giá thành thức ăn chăn nuôi trong nước.

Ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam thông tin, ngành chăn nuôi Việt Nam đã đạt được sự tăng trưởng rất ấn tượng, bình quân từ 5 - 6%/năm. Riêng gia cầm có sự tăng trưởng nhanh nhất, đạt bình quân từ 7 - 8%/năm về đầu con và từ 11 - 12% về sản lượng thịt, trứng.

Cùng với sự tăng trưởng của ngành chăn nuôi, ngành sản xuất thức ăn công nghiệp ở Việt Nam cũng đã tăng trưởng ngoạn mục, đạt bình quân từ 13 - 15%/năm. Việt Nam trở thành quốc gia đứng thứ 10 thế giới và số 1 khu vực Đông Nam Á về sản lượng thức ăn chăn nuôi công nghiệp.

Tuy nhiên, ngành thức ăn chăn nuôi công nghiệp nước ta vẫn phải phụ thuộc rất lớn vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu từ nước ngoài. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, nguyên liệu thức ăn chăn nuôi trong nước chủ yếu từ nguồn nhập khẩu. Năm 2020, giá trị nhập khẩu thức ăn gia súc và nguyên phụ liệu tăng 3,75% và chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2021, tăng là 36,6% so với cùng kỳ năm 2021.

Nguyên nhân của việc tăng giá thức ăn chăn nuôi thời gian qua là do nguồn cung nguyên liệu trên thế giới giảm. Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu khiến sản lượng một số loại ngũ cốc chính của một số quốc gia sụt giảm. Thêm vào đó, các tác động của dịch COVID-19 khiến chi phí vận chuyển tăng cộng thêm với nguồn cung trong nước còn hạn chế.

Nhu cầu về nguyên liệu thức ăn chăn nuôi của Việt Nam vẫn tiếp tục gia tăng trong thời gian tới. Theo dự báo của Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam, nhu cầu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi của Việt Nam sẽ cần từ 28 - 30 triệu tấn/năm trong 5 năm tới, trị giá 12-13 tỷ USD với mức tăng trưởng trung bình từ 11 - 12%/năm; trong đó, có từ 14,5 - 15 triệu tấn sẽ dành cho chăn nuôi gia cầm.

Tuy nhiên, nguồn cung và giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi trên thế giới rất khó dự đoán, nhất là trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang diễn biến rất phức tạp trên phạm vi toàn cầu, có thể tiếp tục làm đứt gãy chuỗi sản xuất và cung ứng. 

Trước tình trạng đó, theo các chuyên gia, bên cạnh các giải pháp về chính sách thuế, thương mại, đã đến lúc Việt Nam cần có một chiến lược phát triển nguồn nguyên liệu thức ăn trong nước một cách căn cơ, bài bản.

Theo đó, cần có nhiều giải pháp đồng bộ và một trong các giải pháp đó là phát triển các loại cây trồng ứng dụng công nghệ sinh học làm nguyên liệu thức ăn chăn nuôi có năng suất và sản lượng cao. Điều này sẽ góp phần giảm nhập khẩu các nguyên liệu thức ăn chăn nuôi và chủ động hơn sản xuất trong nước.

Theo bà Trần Ngọc Yến, AgroMonitor cũng chỉ ra rằng, nguồn cung nguyên liệu thức ăn chăn nuôi cả nhập khẩu và nội địa khoảng 33 triệu tấn, sử dụng khoảng 30 triệu tấn, còn lại ở dạng tồn kho. Tuy nhiên, sản lượng nội địa chỉ có cám gạo là có thế mạnh, ngô chỉ khoảng 4 triệu tấn; nguồn cung sắn không tăng nhiều do phải cạnh tranh với các loại cây ăn quả thay thế.

Ngô là mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi về cả khối lượng lẫn giá trị. Đối tác nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi của Việt Nam những năm gần đây đứng đầu là Argentina, tiếp đến Brazil, Mỹ…

Bà Đinh Thị Thúy Phương, Tổng cục Thống kê cho biết thêm, biến động giá thức ăn chăn nuôi trong nước chịu ảnh bởi giá thức ăn chăn nuôi trên thế giới và giá nhập khẩu nguyên liệu đầu vào sản xuất. Tại thị trường Chicago (Mỹ), 6 tháng đầu năm 2021, bình quân chỉ số giá thức ăn chăn nuôi tăng 49,32% so với cùng kỳ năm trước; trong đó, đậu tương tăng 65,64%, ngô tăng 71,6%, lúa mỳ tăng 24,41%... ảnh hưởng đến giá  thức ăn chăn nuôi trong nước tăng.

Để bổ sung nguồn cung cấp thức ăn chăn nuôi, theo bà Đinh Thị Thúy Phương, ngành chăn nuôi cần tận dụng nguồn nguyên liệu phụ phẩm các ngành sản xuất trong nước, như: ngành thủy hải sản, ngành công nghiệp chế biến thực phẩm...

Các doanh nghiệp sản xuất  thức ăn chăn nuôi trong nước tối đa hóa nguồn nguyên liệu trong nước và dần thay thế nguyên liệu nhập khẩu, giảm giá thành thức ăn chăn nuôi.

Các cơ quan chức năng hoàn thiện chính sách, cơ chế hoạt động của doanh nghiệp sản xuất nguyên liệu đầu vào sản xuất thức ăn chăn nuôi ở Việt Nam.

Bích Hồng