Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Phạm Vũ Luận

Không lợi ích nhóm
 
Tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu Quốc hội tỏ ra băn khoăn, lo lắng nếu Bộ GD&ĐT cùng tham gia biên soạn SGK với các tổ chức, cá nhân khác.
 
Khởi đầu phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thành Tâm (đoàn Tây Ninh) thẳng thắn: Không có quy định nào cho rằng, SGK bắt buộc phải do Bộ GD&ĐT biên soạn. Bộ GD&ĐT chỉ nên tập trung vào việc quản lý Nhà nước về giáo dục. Việc này để các tổ chức, cá nhân khác làm sẽ không tạo ra nghi ngại về tính minh bạch.
 
Chung quan điểm, bà Đoàn Nguyễn Thùy Trang (đoàn TP Hồ Chí Minh) nói: Tôi cảm tưởng 4 bộ SGK mà Bộ GD&ĐT nói, thực ra cũng chỉ do 1 bộ biên soạn mà thôi. Để khách quan, minh bạch, tôi đề nghị phải làm rõ chủ thể biên soạn SGK, chứ không thể nói chung chung là huy động, là xã hội hóa. Như vậy, rất dễ dẫn tới tình trạng “trăm hoa đua nở" mà chất lượng vẫn kém.
 
Trước băn khoăn của không ít đại biểu quốc hội về chủ thể viết SGK, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận chia sẻ: Biên soạn các loại SGK là công việc rất khó khăn, tỉ mỉ. Qua thực tiễn, những lần làm sách trước đây lực lượng tham gia biên soạn chương trình SGK không nhiều.
 
Bộ trưởng chỉ ra 3 nguyên nhân dẫn đến tình trạng này: Thứ nhất, viết SGK yêu cầu rất cao về mặt khoa học. Thứ 2, thời gian tập trung cho việc viết sách dài, nhiều người không có điều kiện tham gia. Thứ 3, vấn đề đãi ngộ cho những người tham gia viết SGK chưa thỏa đáng.
 
Với đề xuất như hiện nay, Bộ GD&ĐT nhận định 2 khả năng có thể xảy ra: Thứ nhất, với cơ chế xã hội hóa, sẽ giải phóng được sức sản xuất của xã hội, nhiều nhóm tập thể biên soạn, sách biên soạn ra có chất lượng tốt, đa dạng, giúp cơ sở giáo dục lựa chọn được những cuốn sách tốt để sử dụng. Thứ hai, chưa có nhiều người sẵn sàng tham gia viết sách; sách viết ra không đáp ứng yêu cầu và không kịp về thời gian, có thể có những mảng sách không ai viết.
 
Theo kinh nghiệm từ những lần viết sách trước, Bộ GD&ĐT cho rằng, khả năng thứ hai rất dễ xảy ra. Vì vậy, phương án Chính phủ giao cho Bộ GD&ĐT chủ động biên soạn một bộ sách, đồng thời khuyến khích biên soạn các bộ sách khác là để Chính phủ chủ động ứng phó với bất cứ tình huống nào xảy ra. "Tuyệt nhiên không có lợi ích cục bộ, cá nhân, nhóm trong viết SGK. Phương án xã hội hóa SGK cũng là do Bộ GD&ĐT đề xuất. Chính phủ duyệt để trình Quốc hội", Bộ trưởng khẳng định.
 
Bảo đảm công bằng
 
Thảo luận tại hội trường, nhiều đại biểu cho rằng không nên để Bộ GD&ĐT biên soạn 1 bộ sách vì không công bằng, vì nhóm này dùng tiền của Nhà nước, nhóm khác không có…
 
Giải đáp băn khoăn của các đại biểu, Bộ trưởng Luận khẳng định: Bộ GD&ĐT bình đẳng như tất cả các tổ chức cá nhân khác. Số tiền hơn 300 tỷ đồng để viết chương trình, SGK mà Bộ nêu trong Đề án là kinh phí để viết một bộ SGK chứ không phải kinh phí cấp cho Bộ GD&ĐT để biên soạn SGK.
 
“Cần cân nhắc, xem xét, tính toán theo hướng để tất cả các nhóm biên soạn SGK đều có những điều kiện thuận lợi tương đương trong hoạt động chuyên môn và đều có trách nhiệm như nhau, bao gồm cả trách nhiệm về pháp lý và trách nhiệm về đạo đức khi sử dụng tiền của nhân dân, tiền của ngân sách. Có nhiều cách để đảm bảo sự công bằng này bằng các giải pháp kỹ thuật. Quyết định một vấn đề hệ trọng của giáo dục không chỉ căn cứ vào sự bình đẳng về kinh tế của các nhóm tham gia triển khai”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
 
Trước băn khoăn của nhiều đại biểu Quốc hội về quy trình thẩm định SGK, làm thế nào để bảo đảm tính công bằng. Bộ trưởng khẳng định: Việc thẩm định sách do một hội đồng thẩm định bao gồm các nhà giáo, chuyên gia am hiểu lĩnh vực này nhưng không tham gia vào việc viết sách... Các thành viên của hội đồng này do nhiều cơ quan giới thiệu như: Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ GD&ĐT, Hội Liên hiệp Khoa học Kỹ thuật Việt Nam... Đây là hội đồng độc lập, không phải hội đồng gồm đội ngũ cán bộ của bộ để thẩm định bộ SGK do Bộ viết ra. Hội đồng hoạt động theo quy chế riêng, đảm bảo tính khách quan và độc lập. Bộ GD&ĐT căn cứ vào quyết định của hội đồng quốc gia này để cho phép lưu hành những bộ SGK đạt tiêu chuẩn, yêu cầu.

Hải Hà