Quốc hội dành 1 ngày (31/5) để thảo luận ở hội trường về thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước.
Đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoàn Trà Vinh) cho hay, bản thân ông và nhiều cử tri vui mừng, phấn khởi trước những kết quả đạt khá toán diện, tích cực trên nhiều lĩnh vực.
“Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, an sinh xã hội được quan tâm, quốc phòng an ninh được tăng cường, chỉ số giá tiêu dùng CPI và các cân đối lớn của nền kinh tế nhìn chung được bảo đảm, đáp ứng yêu cầu của người dân và doanh nghiệp”, ông nói.
Có 2 nhóm cán bộ sợ trách nhiệm
Theo đại biểu, còn những hạn chế và ông đặc biệt quan tâm đến tình trạng “một bộ phận cán bộ, công chức còn chưa quyết liệt, có tâm lý né tránh, sợ trách nhiệm, đùn đẩy, sợ sai...” gây ách tắt, làm cản trở sự phát triển kinh tế của đất nước
“Vấn đề đặt ra là tại sao từ trước đến nay không xuất hiện hiện tượng cán bộ có tâm lý sợ trách nhiệm, mà đến nay mới xuất hiện? Không những thế nó còn lang rộng từ Trung ương đến địa phương và tiếp tục lan rộng từ khu vực công đến khu vực tư”, đại biểu nêu.
Ông cho rằng, cần phải xác định nguyên phát của căn bệnh này mới có thể điều trị bệnh hiệu quả.
“Chúng ta cần phân hoá, phân định rõ "bộ phận cán bộ sợ trách nhiệm” ấy, gồm những kiểu cán bộ nào và nguyên nhân nào dẫn đến sự tồn tại của một bộ phận cán bộ sợ trách nhiệm như thế, để từ đó tìm ra những giải pháp. khắc phục kịp thời và hiệu quả”, theo lời đại biểu Tuấn.
Từ thực tiễn phản ánh, đại biểu Quốc hội thấy có 2 nhóm cán bộ sợ trách nhiệm.
Một là, nhóm cán bộ suy thoái về tư tưởng chính trị, cán bộ né tránh, sợ trách nhiệm, đùn đẩy, sợ sai, cán bộ không muốn làm, vì không có lợi ích riêng.
Hai là, nhóm cán bộ sợ vi phạm pháp luật, nên không dám làm.
Nêu ý kiến cụ thể, ông Tuấn nói, nhóm cán bộ thứ nhất có thể khắc phục được ngay. Vì từ trước đến nay trong bất kỳ thời điểm nào, hay ở bất kỳ cơ quan, đơn vị, địa phương nào cũng đều tồn tại một số ít cán bộ có bản chất như thế.
“Ngay trong thời điểm dầu sôi lửa bỏng như thế này, thì giải pháp cấp thiết, cần phải làm ngay là ưu tiên thay thế những cán bộ ấy bằng những cán bộ tốt, có đủ tâm huyết và trách nhiệm vì chúng ta không thiếu những cán bộ tốt”, đại biểu Tuấn phát biểu.
Ông ví von, trong bóng đá, khi các huấn luyện viên trưởng vì sự phát triển của cả đội bóng và vì màu cờ sắc áo, họ sẵn sàng thay cầu thủ thi đấu kém hiệu quả.
Còn về lâu dài, theo ông Tuấn, Quốc hội, Chính phủ cần chỉ đạo rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhất là các qui định pháp luật liên quan đến công chức, viên chức, đảm bảo tính đồng nhất, không chồng chéo, mâu thuẫn để làm cơ sở khuyến khích, bảo vệ những cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung.
Cán bộ sợ vi phạm pháp luật không dám làm “chiếm số đông”
Với nhóm cán bộ sợ vi phạm pháp luật nên không dám làm, ông Tuấn thấy, “chiếm số đông” trong số cán bộ sợ trách nhiệm. Theo ông, những cán bộ này lo sợ vi phạm pháp luật xuất phát từ 2 nguyên nhân chính.
Đầu tiên, do văn bản quy định pháp luật hiện hành, nhất là các văn bản dưới luật còn thiếu tính đồng nhất, khó thực hiện, điển hình là cùng 1 nội dung quy định, nhưng lại có 2 cách hiểu khác nhau; hay cùng 1 nội dung công việc nhưng lại có 2 văn bản dưới luật hướng dẫn thực hiện không đồng nhất,
“Tôi đã chứng kiến bên lề kỳ họp này, 2 vị đại biểu cùng tranh luận về 1 nội dung của 1 điều khoản luật đang còn hiệu lực. Cuộc tranh luận ấy làm cho tôi hết sức tâm tư và lo lắng, bởi lẽ nó đang xảy ra trong chính cơ quan lập pháp.
Cho nên, không loại trừ khả năng sẽ xảy ra ở các cơ quan hành pháp, trong đó có cả cơ quan thanh tra, kiểm tra. Như thế sẽ có nguy cơ dẫn đến nhiều hệ lụy khác nhau cho các cán bộ thực thi công vụ”, ông Tuấn nói.
Nguyên nhân nữa làm cán bộ lo sợ vi phạm pháp luật là công tác thanh tra, kiểm tra ngày càng đi vào thực chất, cùng với công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực được triển khai quyết liệt và ngày càng hiệu quả, đặc biệt là có những vụ việc vi phạm pháp luật từ nhiều năm trước, đến nay được phát hiện, xử lý hình sự.
“Chính từ những vụ án này đã làm cho nhiều cán bộ lo sợ, bởi lẽ những cán bộ này đã từng làm các công việc tương tự vào những thời điểm trước đây”, ông Tuấn nhìn nhận. Theo ông, điều này đã tạo ra hiệu ứng lây lan đến một số cán bộ khác, hình thành nên tâm lý ngán ngại, sợ sai, sợ bị xử lý kỷ luật, nhất là sợ bị xử lý hình sự….
Xử người đứng đầu ra văn bản pháp luật gây thiệt hại cho người dân
Ông Tuấn lưu ý thêm, trong số những cán bộ sợ sai không dám làm, không loại trừ có những cán bộ tâm huyết, có trách hiệm, nhưng họ không thể triển khai thực hiện công việc do sự bất cập, thiếu đồng nhất của các văn bản hướng dẫn.
Từ phân tích thực trạng trên, ông Tuấn đề xuất Quốc hội, Chính phủ quan tâm chỉ đạo khắc phục hạn chế về sự tồn tại của một bộ phận cán bộ sợ trách nhiệm, với 3 nội dung trọng tâm.
Theo ông, cần tập trung nghiên cứu rà soát sửa đổi, bổ sung đầy đủ các nội dung quy định của pháp luật, đặc biệt là các văn bản dưới luật đảm bảo tính chặt chẽ, thống nhất, dễ áp dụng để các địa phương, đơn vị, tổ chức, cá nhân khi căn cứ vào đó có thể triển khai thực hiện ngay.
Cạnh đó là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền nhiều hơn nữa. “Nếu thực hiện tốt công tác này sẽ giảm bớt áp lực, gánh nặng cho các cơ quan cấp trên, đồng thời tăng cường trách nhiệm cho các địa phương và cơ quan cấp dưới”, theo ông Tuấn.
Nội dung trọng tâm thứ 3 cần làm theo đại biểu là tiếp tục tăng cường kiểm tra, giám sát để hướng dẫn, nhắc nhở, đôn đốc thực thi công vụ có hiệu quả. Đồng thời, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm vì mục đích vụ lợi, cá nhân.
“Kể cả xử lý trách nhiệm người đứng đầu các cơ quan ban hành văn bản quy phạm pháp luật gây ảnh hưởng, thiệt hại đến người dân và doanh nghiệp, gây cản trở sự phát triển kinh tế xã hội của quốc gia”, đại biểu Trần Quốc Tuấn nêu quan điểm.