Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu chỉ đạo tại buổi tổng kết năm 2015 và triển khai nhiệm vụ năm 2016 Ban Chỉ đạo Trung ương phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Ảnh: HG

Theo Báo cáo của Ban Chỉ đạo Trung ương phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, năm 2015, các phong trào thi đua yêu nước sôi nổi rộng khắp cả nước. Đặc biệt, việc lồng ghép, vận động người dân thực hiện các tiêu chí xây dựng “Gia đình văn hóa”, làng, thôn, ấp, bản, tổ dân phố văn hóa đạt kết quả tốt. Đến nay, cả nước có 18.768.131/22.073.467 gia đình đạt chuẩn danh hiệu gia đình văn hóa, đạt tỷ lệ 85,03%; tăng 2% so với năm 2014….

Bên cạnh đó, đã có 4.998/11.145 xã/phường có thiết chế văn hóa, tỉ lệ 44,8%; 54.391/118.034 thôn có nhà văn hóa; 659 thư viện cấp huyện; 2.456 thư viện cấp xã; 14.470 tủ đọc sách cấp xã và cơ sở… Tại nhiều thôn làng cũng đã khôi phục, bảo tồn lễ hội văn hóa dân gian, di tích lịch sử truyền thống…

“Nhưng chúng ta cũng phải nhìn nhận mặc dù các nơi đã rất cố gắng nhưng rõ ràng đời sống văn hóa còn rất nhiều vấn đề, đạo đức xã hội, nếp sống văn minh còn nhiều vấn đề nhức nhối… Căn bệnh hình thức mặc dù cố gắng nhưng còn rất trầm trọng kể cả việc tổ chức, đánh giá phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở các cấp”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nêu vấn đề.

Trả lời vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch Huỳnh Vĩnh Ái thừa nhận, việc đăng ký xây dựng gia đình văn hóa, làng, thôn, ấp, bản, tổ dân phố văn hóa ở một vài nơi vẫn còn hạn chế, chạy theo hình thức dẫn đến tỷ lệ gia đình văn hóa trong báo cáo cao nhưng chất lượng phong trào còn thấp, tình trạng bạo lực gia đình gia tăng, đạo đức xã hội ngày càng xuống cấp, giá trị văn hóa gia đình truyền thống bị mai một.

Tại cuộc họp, các thành viên Ban Chỉ đạo cũng tập trung thảo luận những vấn đề đặt ra trong quá trình thực hiện phong trào như: Bệnh thành tích, hình thức; sự trùng lắp, chồng chéo về tiêu chí, định tính nhiều hơn định lượng… Từ đó, thống nhất cho rằng, việc thực hiện phong trào thời gian tới phải mới từ cách tổ chức thực hiện đến giám sát, đánh giá.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam lưu ý, để xây dựng một xã hội sống có văn minh, văn hóa cần cả sự quản lý của Nhà nước về pháp luật, có giải pháp kinh tế nhưng đặc biệt cần có giải pháp về vận động, giáo dục. “Một người vừa vứt mảnh rác lại có một người khác nhặt lên thì tôi tin chắc là trong 10 người thì 9 người sau đó sẽ không vứt rác ra nữa. Những người có ý định vứt rác cũng sẽ có ý thức hơn và nói với những người khác cũng làm như vậy”, Phó Thủ tướng ví dụ.

Nêu kinh nghiệm các nước có những phong trào rất cụ thể, chọn ra những hành vi, lĩnh vực để vận động thực hiện, khơi dậy ý thức văn hóa, tự giác của từng người dân, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị trong năm 2016, mỗi hội, đoàn thể thành viên Ban Chỉ đạo đề ra một số hoạt động rất thiết thực, cụ thể, gắn với các tiêu chí văn hóa để vận động người dân, tập trung vào những vấn đề xã hội đang bức xúc như vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường... Đặc biệt, cần phải có tài liệu hỏi đáp về phong trào để cơ sở nắm được phong trào như thế nào, vận động cái gì.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, các thành viên Ban chỉ đào cần rà soát lại tất cả các tiêu chí về gia đình văn hóa; làng, bản, thôn, ấp, bản văn hóa; cơ quan văn hóa… trên cơ sở tiêu chí dễ hiểu, cụ thể để đánh giá đúng, khắc phục được bệnh không thực chất, hình thức.

Hương Giang