Hiệu quả từ mô hình Câu lạc bộ “Gia đình phát triển bền vững” xã An Nông. Ảnh: Xã An Nông

Những “điểm sáng” từ cơ sở

Tại xã An Nông, huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang, mô hình “Câu lạc bộ Gia đình phát triển bền vững” đã hoạt động ổn định nhiều năm nay. Thông qua buổi sinh hoạt, Ban Chủ nhiệm các Câu lạc bộ Gia đình phát triển bền vững tuyên truyền cho các thành viên Câu lạc bộ, người dân kiến thức pháp luật về gia đình; các thành viên trong Câu lạc bộ còn được trao đổi, chia sẻ với nhau về những kinh nghiệm trong lao động, sản xuất, bí quyết giữ gìn hạnh phúc gia đình. Qua đó, từng bước nâng cao ý thức cho các thành viên trong Câu lạc bộ, người dân về phòng, chống bạo lực gia đình, góp phần thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống bạo lực gia đình tại địa phương.

Một buổi sinh hoạt Câu lạc bộ Gia đình phát triển bền vững ấp Tân Biên xã An Nông. Ảnh: Xã An Nông

Một mô hình sáng tạo khác là “Tổ phản ứng nhanh phòng, chống bạo lực gia đình” ở phường Thuận Giao, TP. Thuận An (Bình Dương), được thành lập với sự tham gia của cán bộ phường, công an khu vực, hội phụ nữ, và cả những người dân từng can thiệp thành công vụ bạo lực gia đình. Khi có dấu hiệu bất thường, tổ này nhanh chóng tiếp cận, xác minh, hòa giải, nếu cần thiết sẽ hỗ trợ nạn nhân rút khỏi môi trường nguy hiểm và kết nối với các dịch vụ pháp lý, y tế, tâm lý.

Còn tại xã Minh An (Văn Chấn), Tổ phản ứng nhanh được thành lập để hỗ trợ các trường hợp nạn nhân bị bạo lực gia đình. Ngay cả trước khi có Tổ phản ứng nhanh, chị Lò Thị Phấn - Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Minh An đã là người mà nhiều chị em tìm đến nhờ trợ giúp trong những lần bị bạo lực bởi chồng. Bất kể ngày hay đêm, nắng hay mưa, cứ tiếp nhận được thông tin là chị Phấn không ngại ngần tìm đến giúp họ. "Họ đều là những phụ nữ đã rất thiệt thòi khi phải sống trong cảnh bị bạo hành. Mình cũng là phụ nữ nên càng thấu hiểu và thật sự là rất thương những chị em ấy” - chị Lò Thị Phấn bày tỏ. 

Chị Lò Thị Phấn (áo đen ở giữa)- Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Minh An (Yên Bái). Ảnh: YB

Cán bộ hội phụ nữ cơ sở – những người gần dân, hiểu dân – đóng vai trò quan trọng. Chị Trần Thị Hồng, Chi hội trưởng phụ nữ tổ 6, phường Tân Thịnh (TP Thái Nguyên) chia sẻ: “Có vụ bạo lực xảy ra cả chục năm nhưng chị em không dám nói. Nhờ mô hình nhóm nòng cốt, các chị đã dần mạnh dạn chia sẻ, được tư vấn luật, hỗ trợ tâm lý. Có những người bây giờ đã quay lại đồng hành cùng hội, đi tuyên truyền, vận động người khác.”

Người trong cuộc trở thành người truyền cảm hứng

Từng là nạn nhân của bạo lực gia đình kéo dài gần 8 năm, chị N.T.M (trú tại TP Huế) kể lại trong nước mắt: “Tôi từng nghĩ không thể nào thoát được. Nhưng khi được nhóm hỗ trợ cộng đồng tiếp cận, tôi được nghe tư vấn, được đi học nghề và quan trọng nhất là không còn thấy mình đơn độc.” Chị M. giờ đây đã trở thành cộng tác viên tuyên truyền pháp luật về gia đình cho phụ nữ địa phương. Từ nỗi đau, chị đứng lên truyền đi thông điệp tích cực về nghị lực và hành trình giành lại hạnh phúc.

"Tận cùng của nỗi đau, phía cuối con đường tôi thấy ánh sáng" - Đó là lời chia sẻ đầy nước mắt của chị Nguyễn N.L 45 tuổi (Thường Tín, Hà Nội). Gần 20 năm sống trong cuộc sống hôn nhân là chừng đó thời gian chị đối mặt với một người chồng vũ phu, bạo lực. Chị N.L nhớ lại quãng thời gian cách đây 5 năm, lúc đó con gái của chị cũng học lớp 12 cháu bắt đầu thi đại học. "Bình thường tuần vài lần chồng tôi lại gây sự, đánh mắng tôi. Thương con nên tôi cố chịu đựng, càng chịu đựng anh ta càng lấn tới. Đỉnh điểm là đúng ngày thi của con, anh ta đánh tôi bầm dập cơ thể, gãy xương sườn và còn dùng cả kéo đâm tôi bị thương". Lúc đó, tôi đã vô cùng bế tắc, không biết đi đâu về đâu, chị đã từng nghĩ tới cái chết. Rồi chị được một người lạ gợi ý gọi qua đường dây tư vấn của Ngôi nhà bình yên tại Hà Nội. Sau khi nghe tư vấn, nhân viên của ngôi nhà đã hỗ trợ đưa tôi đến Ngôi nhà bình yên để tạm lánh và sau đó tận cùng của nỗi đau, phía cuối con đường chị đã trở thành 1 tuyên truyền viên tích cực, chia sẻ, giúp đỡ, tư vấn cho những chị em cùng cảnh ngộ.

Những trường hợp như chị M hay chị L không phải hiếm. Họ là minh chứng sống cho việc luật pháp có thể mang lại cơ hội thứ hai, nếu có sự chung tay từ cộng đồng, nếu người dân tin rằng họ được lắng nghe và bảo vệ.

Đàn ông cũng lên tiếng

Một nét tích cực khác là sự tham gia ngày càng nhiều của nam giới trong các hoạt động phòng, chống bạo lực gia đình. Anh Phan Văn Khoa, một giáo viên ở huyện Ba Vì (Hà Nội), cho biết: “Tôi từng nghĩ bạo lực chỉ là đánh đập. Sau một buổi truyền thông tại địa phương, tôi nhận ra đôi khi im lặng, coi thường cũng là một dạng bạo lực. Tôi thay đổi cách nói chuyện với con, với vợ. Điều đó không làm tôi yếu đuối, mà là trưởng thành hơn.”

Một buổi sinh hoạt của các ông bố trong Câu lạc bộ “Làm cha là thế”   Ảnh: Facebook

Anh Nguyễn Văn Long (SN 1988, kỹ sư xây dựng, trú tại huyện Thanh Trì, Hà Nội) vẫn được mọi người đánh giá là người chồng, người cha trách nhiệm trong gia đình. Anh Long kết hôn năm 2015 và có một cậu con trai 5 tuổi. Suốt gần 6 năm chung sống, vợ chồng anh Long chưa bao giờ to tiếng với nhau. Chia sẻ “bí quyết” giữ gìn hạnh phúc gia đình, anh Long cười: “Tôi không bao giờ cho phép mình có “quyền” được chỉ trích, xúc phạm vợ, ngay cả khi vợ chồng xảy ra mâu thuẫn…”. Trong cuộc sống hằng ngày, anh không ngần ngại cùng vợ làm việc nhà, chăm sóc con…

Anh Long là một trong số hàng trăm nam giới tham gia nhóm “Làm cha là thế” trên facebook do Trung tâm Trẻ em và Phát triển Trung tâm sáng kiến sức khoẻ dân số, Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng khoa học về giới, gia đình phụ nữ và vị thành niên thực hiện điều phối và hỗ trợ, trong khuôn khổ Dự án Tăng cường dự phòng và ứng phó với bạo lực, các hành vi có hại trên cơ sở giới từ góc nhìn của tổ chức xã hội. Tham gia Câu lạc bộ, các ông bố sắp có con, đang có con trong độ tuổi đầu đời hoặc bạn trẻ đang ngấp nghé ngưỡng cửa hôn nhân… được chia sẻ về kiến thức về giới, bạo lực giới, bình đẳng giới, cách xây dựng gia đình hạnh phúc, nuôi dạy con…

Các lớp tập huấn cho nam giới về quyền bình đẳng, trách nhiệm làm chồng, làm cha… đang góp phần thay đổi nhận thức một cách bền vững. Từ chỗ coi việc nội trợ, chăm con là “việc đàn bà”, ngày càng có nhiều người đàn ông chủ động san sẻ trách nhiệm trong gia đình, xây dựng mối quan hệ dựa trên tôn trọng và thấu hiểu.