(Thanh tra) - Trong thời gian qua, Bộ Dân tộc và Tôn giáo đã tăng cường kiểm tra chế độ báo cáo trong công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo và có chuyển biến tích cực. Nhiều địa phương, đơn vị đã thực hiện nghiêm túc quy định về chế độ báo cáo định kỳ, đột xuất theo yêu cầu của các bộ, ngành Trung ương.
Trong bối cảnh đất nước đang ngày càng phát triển và hội nhập sâu rộng vào đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa của khu vực và thế giới, công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo ngày càng giữ vai trò quan trọng trong việc đảm bảo ổn định chính trị, trật tự xã hội và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Một trong những yếu tố then chốt góp phần nâng cao hiệu quả công tác này chính là chế độ báo cáo – công cụ quản lý không thể thiếu trong công tác chỉ đạo, điều hành và ra quyết định chính sách của các cơ quan nhà nước.
Trong bối cảnh hiện nay, việc tăng cường chế độ báo cáo trong công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo không chỉ là yêu cầu tất yếu về mặt quản lý nhà nước, mà còn là điều kiện quan trọng để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của đồng bào dân tộc, chức sắc, tín đồ tôn giáo, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Tầm quan trọng của chế độ báo cáo trong công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo
Theo Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Vinh Tơr, chế độ báo cáo là phương tiện truyền tải thông tin từ cơ sở lên cấp trên, giúp các cơ quan chức năng nắm bắt được tình hình thực tiễn một cách kịp thời, chính xác. Đối với lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo – những lĩnh vực có tính đặc thù cao, nhạy cảm và phức tạp – việc duy trì chế độ báo cáo chặt chẽ lại càng trở nên cần thiết.
Việt Nam là quốc gia đa dân tộc, đa tín ngưỡng, với 54 dân tộc anh em sinh sống trên khắp mọi miền đất nước và hàng chục tôn giáo, tổ chức tôn giáo đang hoạt động. Sự đa dạng này vừa là đặc trưng văn hóa, vừa là thách thức trong công tác quản lý. Nếu không có hệ thống thông tin, báo cáo thường xuyên, đầy đủ và kịp thời, các cơ quan chức năng sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc nắm bắt tình hình, phát hiện sớm những vấn đề phát sinh, từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp.
Trong thời gian qua, chế độ báo cáo trong lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo đã có những chuyển biến tích cực. Nhiều địa phương, đơn vị đã thực hiện nghiêm túc quy định về chế độ báo cáo định kỳ, đột xuất theo yêu cầu của các bộ, ngành Trung ương. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, công tác này vẫn còn tồn tại không ít bất cập: Thiếu thống nhất về biểu mẫu, nội dung báo cáo giữa các cơ quan, đơn vị.
Chậm trễ trong thời gian gửi báo cáo, dẫn đến việc tổng hợp thông tin không kịp thời. Chất lượng báo cáo chưa cao, mang tính hình thức, chưa phản ánh đúng thực trạng, nguyên nhân và giải pháp.
Hệ thống ứng dụng công nghệ thông tin trong báo cáo chưa đồng bộ, phần lớn còn thực hiện thủ công hoặc qua email.
Những hạn chế trên không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước, mà còn có thể dẫn tới những khoảng trống trong nhận định, đánh giá tình hình, đặc biệt là trong các vấn đề nhạy cảm, dễ phát sinh điểm nóng.
Giải pháp tăng cường chế độ báo cáo
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trong chế độ báo cáo hiện nay, trong đó phải kể đến: Nhận thức chưa đầy đủ của một số cán bộ, công chức về vai trò của công tác báo cáo.
Thiếu cán bộ chuyên trách, được đào tạo bài bản về nghiệp vụ thống kê, báo cáo trong lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo.
Cơ chế phối hợp giữa các cấp, các ngành chưa chặt chẽ, còn chồng chéo và thiếu sự phân công rõ ràng.
Hệ thống văn bản pháp lý hướng dẫn còn thiếu và chưa cập nhật thường xuyên, dẫn đến lúng túng trong thực hiện.
Để nâng cao hiệu quả chế độ báo cáo trong công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp từ Trung ương đến địa phương như hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quy định rõ về chế độ báo cáo trong lĩnh vực này.
Ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác báo cáo, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu số đồng bộ giữa Trung ương và địa phương, cho phép nhập – truy xuất dữ liệu nhanh chóng, chính xác.
Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc, tôn giáo tại cơ sở về kỹ năng tổng hợp, phân tích và báo cáo thông tin.
Nâng cao nhận thức của lãnh đạo địa phương về vai trò của công tác báo cáo. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện chế độ báo cáo; kịp thời xử lý các trường hợp thiếu trách nhiệm, báo cáo chậm, sai lệch thông tin hoặc mang tính hình thức.
Muốn làm được điều đó, các cơ quan chức năng cần đổi mới tư duy quản lý, hiện đại hóa công cụ điều hành và đặc biệt là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong toàn hệ thống. Việc thực hiện tốt chế độ báo cáo sẽ góp phần quan trọng vào việc xây dựng một nền hành chính dân chủ, công khai, minh bạch và hiệu quả – đúng theo tinh thần cải cách hành chính mà Đảng và Nhà nước ta đang kiên trì theo đuổi.
