Người dân xã Dang, huyện Tây Giang, Quảng Nam hào hứng với chính sách BHXH tự nguyện. Ảnh: T.Kiên

Phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện vốn là một nhiệm vụ không hề dễ dàng ngay cả đối với các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh… với tỉnh còn chưa mấy phát triển như Quảng Nam thì còn khó khăn muôn bề.

Năm 2018, công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện ở Quảng Nam còn khá khiêm tốn, mới có 2.138 người tham gia; tuy nhiên, tính đến 31/8/2019, số người tham gia BHXH tự nguyện cả tỉnh đã tăng lên 4.319  người; riêng trong năm 2019, tỉnh Quảng Nam đặt mục tiêu phát triển ít nhất 5.400 đối tượng tham gia BHXH tự nguyện.

Quyết liệt triển khai Nghị quyết số 28-NQ/TW

Để đạt kết quả đáng mừng trên, theo lãnh đạo BHXH tỉnh Quảng Nam, ngay sau khi Ban Cán sự Đảng BHXH Việt Nam ban hành Chương trình hành động số 107-CTr/BCSĐ ngày ngày 16/8/2018 về thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về cải cách chính sách BHXH; BHXH tỉnh đã chỉ đạo các phòng nghiệp vụ, BHXH các huyện, thị xã, thành phố thực hiện quán triệt đến tất cả cán bộ, viên chức, người lao động trong đơn vị. Đồng thời, BHXH tỉnh ban hành Kế hoạch số 20/KH-BHXH ngày 7/9/2018 về thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW; trong đó đề ra mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể trong từng giai đoạn; xác định các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu để đạt được mục tiêu đề ra.

Từ đầu năm 2019, BHXH tỉnh tổ chức hội nghị triển khai công tác tuyên truyền và phát triển đối tượng tham gia BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) năm 2019 nhằm định hướng nội dung tuyên truyền trong năm 2019 và những năm tiếp theo, trong đó tập trung tuyên truyền nội dung Nghị quyết 28- NQ/TW và Nghị quyết 21-NQ/TW và các chương trình, kế hoạch của tỉnh thông qua nhiều hình thức tuyên truyền khác nhau; trong đó chú trọng tuyên truyền, phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện và BHYT theo hộ gia đình.

Cũng trong năm 2018 và 7 tháng đầu năm 2019, BHXH tỉnh Quảng Nam và BHXH cấp huyện đã phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Nông dân, Liên đoàn Lao động, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp và Bưu điện tỉnh tổ chức hàng trăm hội nghị tuyên truyền, đối thoại, tọa đàm về chính sách BHXH, BHYT, nhất là tập trung vào chính sách BHXH tự nguyện.

Đặc biệt, BHXH tỉnh đã ký kết hợp đồng với Bưu điện tỉnh để tổ chức ít nhất 216 hội nghị tuyên truyền, đối thoại; đặt mục tiêu phát triển ít nhất 5.400 đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trong năm 2019; qua 7 tháng đầu năm đã tổ chức được 194 hội nghị với trên 7 ngàn người tham dự và tính đến 31/8/2019 trên địa bàn tỉnh đã có 4.319 người tham gia BHXH tự nguyện.

Buổi tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện cho bà con người dân tộc Cơ Tu ở xã Dang, huyện Tây Giang

Chính sách BHXH tự nguyện đã lan tỏa đến người dân

Mặc dù điều kiện kinh tế của phần lớn người dân trên địa bàn tỉnh Quảng Nam còn nhiều khó khăn, thu nhập thấp, không ổn định, tuy nhiên, với sự vào cuộc quyết liệt của các ngành, các cấp, các đoàn thể trong việc tuyên truyền, vận động thì chính sách BHXH nói chung và BHXH tự nguyện nói riêng đã thực sự lan tỏa được đến đông đảo quần chúng nhân dân; người dân dù còn khó khăn nhưng đã nhận thức được lợi ích của chính sách BHXH tự nguyện và dần thay đổi quan điểm, tích cực hơn trong việc tham gia BXHX tự nguyện.

Trong chuyến đi thực tế tại Quảng Nam mới đây, chúng tôi đã có dịp tiếp cận với nhiều người dân tham gia BHXH tự nguyện, một cảm nhận chung là họ đều rất vui và hào hứng với chính sách này.

Ông Nguyễn Đức Hòa, sinh năm 1959, ở tổ 5, khu phố 4, phường An Xuân, TP Tam Kỳ, làm nhân viên điện nước Bệnh viện Y học cổ truyền Quảng Nam từ năm 1998, đến năm 2000 mới được tham đóng BHXH, đến tháng 2/2019 thì nghỉ hưu; như vậy, thời gian tham gia BHXH của ông mới được 17 năm + 8 tháng, thiếu 2 năm 4 tháng để được hưởng lương hưu.

Ông Hòa cho biết, qua công tác tuyên truyền, vận động của BHXH, Bưu điện Quảng Nam, đã nắm được chính sách mới về BHXH tự nguyện nên được hưởng lương hưu từ tháng 4/2019 với mức 2 triệu đồng/tháng.

Theo ông Hòa, chính sách BHXH tự nguyện thực sự đã cởi trói cho những trường hợp như ông; với việc được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng rất linh hoạt; cán bộ tuyên truyền chính sách BHXH rất nhiệt tình, tận tâm; các cơ quan như Bưu điện và BHXH giải quyết thủ tục rất nhanh chóng, tạo cảm giác thoải mái, yên tâm cho người tham gia BHXH tự nguyện.

“Tôi thấy người tham gia BHXH tự nguyện thực sự được lợi, vừa được nhận lương hưu hàng tháng lại còn được hưởng chế độ BHYT đến hết đời". Với trường hợp của ông, nếu thanh toán BHXH 1 lần được hơn 120 triệu về nghỉ cũng không biết làm gì trong khi con cái đều đã trưởng thành, vợ ông cũng có lương hưu; vì vậy, việc ông cũng có lương hưu sẽ có cuộc sống ổn định hơn, không có cảm giác là gánh nặng cho vợ con nhất là lúc tuổi cao, sức yếu.

Tại cơ quan cũ của ông Hòa cũng có nhiều trường hợp giống như ông, sắp đến tuổi nghỉ hưu mà còn thiếu thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu; ông Hòa nói sẽ trực tiếp tuyên truyền và khuyên nhủ đồng nghiệp, rồi bà con lối xóm tham gia BHXH tự nguyện như mình.

Ông Nguyên Đức Hòa (phải) ở TP Tam Kỳ vui mừng khi được nhận lương hưu từ chính sách BHXH tự nguyện

Một trường hợp khác là bà Liều Huỳnh Thi sinh năm 1963, thôn Đồng Hành, xã Tam Ngọc, TP Tam Kỳ. Bà làm hộ lý tại Trung tâm Điều dưỡng tâm thần Quảng Nam, tham gia BHXH từ năm 2004, đến 2018 nghỉ hưu còn thiếu 5 năm 4 tháng đóng BHXH để được hưởng lương hưu. Qua công tác tuyên truyền, vận động của BHXH Quảng Nam và các cấp, ngành bà đã đóng một lần gần 72 triệu đồng để được hưởng lương hưu và BHYT đến hết đời mặc dù gia đình cũng không mấy khá giả, thu nhập chính của gia đình từ chăn nuôi và buôn heo, bò.

Cũng trong chuyến đi thực này, chúng tôi đã lên huyện Tây Giang, một huyện miền núi, vùng sâu, vùng xa phía Tây Bắc của tỉnh Quảng Nam, cách Tam Kỳ hơn 180km có 8/10 xã có đường biên giới với Lào; dân số 20.186 người, trong đó đồng bào dân tộc Cơ Tu chiếm hơn 92%, sản xuất nông nghiệp là chủ yếu, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân còn gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo 43,14%.

Tại UBND xã Dang, cách trung tâm huyện hơn một giờ đi ô tô, chúng tôi được dự một buổi tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện do ngành BHXH và Bưu điện tỉnh Quảng Nam tổ chức.

Theo ông Hoih Danh, Chủ tịch UBND xã Dang thì xã có 445 hộ, khoảng 1.700 nhân khẩu chủ yếu là người dân tộc Cơ Tu, thu nhập bình quân đầu người chỉ khoảng 12 triệu đồng/năm, toàn hộ nghèo.

Buổi tuyên truyền hôm nay có gần 60 người đến tham dự, mặc dù điều kiện kinh tế còn rất khó khăn, ấy vậy mà sau khi được nghe cán bộ BHXH và Bưu điện tuyên truyền về chính sách BHXH tự nguyện, họ đã hiểu được đây là chính sách an sinh của Nhà nước và thấy được những lợi ích thiết thực khi tham gia. Vì vậy, đã có hơn 30 người tham gia đăng ký, có nhiều người còn đóng tiền ngay tại buổi tuyên truyền.

Chị Alăng Thị Đào (26 tuổi, thôn Axur), vừa học xong trung cấp công nghệ thông tin, về quê chưa có công việc ổn định nên ở nhà làm rẫy, chăn nuôi. Sau khi được giải thích cụ thể, chị Đào chọn tham gia BHXH tự nguyện với mức đóng 138.000/tháng.

Chị Bnước Thị Vưới (thôn Alua) nói: “Ở nhà mình có nuôi 4 con heo, 2 con bò, 2 con dê sinh sản, làm lúa, làm sắn... thu nhập mỗi tháng khoảng 1 triệu đồng. Sau khi tìm hiểu cặn kẽ, mình quyết định tham gia BHXH tự nguyện với mức đóng 181.000 đồng/tháng”.

Chị Bnước Thị Vưới (thôn Alua) quyết định tham gia BHXH tự nguyện sau khi cán bộ giải thích cặn kẽ tại buổi tuyên truyền

Anh A Lan Chiếc, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn Axur, thu nhập chính của gia đình từ nuôi heo, bò, trồng lúa, cao su, măng tre và phụ cấp từ tham gia công tác Đảng, Mặt trận. Anh cho biết, mình hiểu về chính sách BHXH tự nguyện qua các buổi tuyên truyền và thấy rất có lợi khi tham gia, vì vậy, cũng tham gia đóng với mức 181.000 đồng/tháng và sẽ đóng cho vợ con nếu điều kiện kinh tế khá giả hơn…

Với kinh tế còn nhiều khó khăn, để vận động được người dân tham gia BHXH tự nguyện đã khó, làm thế nào để họ duy trì đóng tiền tiếp trong cả một thời gian dài lại càng không hề dễ dàng, đây không chỉ là bài toán khó đối với riêng Quảng Nam. Vì vậy, công tác tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện cần phải thường xuyên, liên tục, kiên trì và sâu sát với từng trường hợp cụ thể để tăng số người tham gia mới cũng như để người đã đăng ký tham gia không bỏ cuộc giữa chừng.

Trần Kiên