(Thanh tra) - Dù công tác quản lý nhà chung cư tại Hà Nội đã từng bước đi vào nền nếp, nhưng hàng loạt tranh chấp phức tạp giữa cư dân và chủ đầu tư, ban quản trị vẫn đang diễn ra dai dẳng, gây ảnh hưởng đến quyền lợi và chất lượng cuộc sống của hàng nghìn hộ gia đình.
Tình trạng tranh chấp và nỗi lo thường trực của cư dân
Trong những năm gần đây, Hà Nội đã chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của các khu đô thị và nhà chung cư cao tầng. Cùng với sự tiện nghi, hiện đại mà loại hình nhà ở này mang lại, cuộc sống ổn định của cư dân tại các tòa nhà chung cư cũng được kỳ vọng sẽ được đảm bảo, tạo cơ hội giao lưu, kết nối cộng đồng.
Tuy nhiên, theo Báo cáo số 13/BC-ĐGS của Đoàn giám sát Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội ngày 11/6/2025, mặc dù công tác quản lý nhà nước đối với việc quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư đã được triển khai và từng bước đi vào nền nếp, nhưng hiện nay vẫn tồn tại nhiều đơn thư khiếu kiện phức tạp của công dân tại các tòa nhà chung cư. Điều này cho thấy, bên cạnh những mặt tích cực, vẫn còn nhiều bất cập lớn cần được nhìn nhận và giải quyết dứt điểm.
Các nội dung khiếu kiện chủ yếu và cũng là những vấn đề gây bức xúc nhất cho cư dân bao gồm: Chưa bàn giao hồ sơ chung cư: Thiếu thông tin minh bạch, rõ ràng từ chủ đầu tư; tranh chấp quỹ bảo trì 2%; phân định diện tích sở hữu chung – riêng; chưa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (sổ hồng/sổ đỏ); giá trông giữ xe ô tô bị tranh chấp; tranh chấp vận hành chung cư; việc đóng thuế sử dụng đất đối với phần diện tích chung (sân vườn, đường dạo); các vấn đề liên quan đến ban quản trị; nhà chung cư xuống cấp nguy hiểm...
Những "điểm nóng" cụ thể
Để có cái nhìn cụ thể hơn về những vấn đề này, Đoàn giám sát HĐND thành phố đã tổ chức khảo sát tại quận Hoàng Mai, một trong những khu vực có tốc độ phát triển chung cư nhanh chóng.
Cụ thể, Chung cư Osaka Complex (phường Hoàng Liệt, Hoàng Mai): Đây là một trong những vụ việc đặc biệt phức tạp do chủ đầu tư trước đây bị xử lý hình sự. Hậu quả là hồ sơ chung cư chưa được bàn giao từ tổng thầu và quỹ bảo trì 2% lại do cá nhân tạm thu, gây ra tình trạng không rõ ràng về tài chính và pháp lý. Thậm chí, Ban Quản trị và Công ty TNHH Nam Minh Hoàng còn đang tranh chấp quyền vận hành, và hệ thống điện của tòa nhà cũng chưa được bàn giao cho Điện lực Hoàng Mai, tiềm ẩn nhiều rủi ro về an toàn và dịch vụ.
Chung cư New Horizon City (phường Mai Động, Hoàng Mai): Cư dân tại đây đang đối mặt với việc bị dừng cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở do vi phạm trật tự xây dựng, theo kết luận số 1468/KL-TTCP ngày 4/9/2018 của Thanh tra Chính phủ. Ngoài ra, tại tòa nhà này cũng có phản ánh về phần diện tích sân vườn nhưng chưa rõ ai phải trả tiền thuê đất hàng năm.
Chung cư Sky Central (phường Định Công, Hoàng Mai) và Park View Tower (phường Vĩnh Hưng, Hoàng Mai): Cả hai chung cư này đều gặp vấn đề về tranh chấp phân định diện tích chung - riêng, đặc biệt là tại tầng hầm để xe. Đáng chú ý, tại Sky Central, có khoảng 6.500m2 diện tích cây xanh, thảm cỏ, vỉa hè, sân đường nội bộ được Nhà nước cho thuê đất trả tiền hàng năm và ban quản trị thông báo khoản tiền thuê này do cư dân phải đóng góp để nộp, gây bức xúc cho người dân.
Quyền lợi và đời sống cư dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng
Những tranh chấp kéo dài không chỉ gây bức xúc mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, tác động tiêu cực đến đời sống và an ninh trật tự khu vực. Cư dân sống trong cảnh lo âu về tài sản, chất lượng dịch vụ, và thậm chí là sự an toàn của chính ngôi nhà mình.
Việc thiếu sổ hồng/sổ đỏ khiến người dân không thể thực hiện các quyền lợi tài sản cơ bản như mua bán, thế chấp; tranh chấp quỹ bảo trì ảnh hưởng đến việc duy tu, bảo dưỡng chung cư; còn các vấn đề về phân định sở hữu và phí dịch vụ thì gây ra mâu thuẫn triền miên, làm mất đi sự ổn định và hài hòa trong cộng đồng dân cư.
Tập trung giải quyết dứt điểm các nội dung phản ánh, kiến nghị
Trước tình hình này, Đoàn giám sát HĐND thành phố Hà Nội đã đưa ra nhiều kiến nghị và yêu cầu cấp bách nhằm giải quyết dứt điểm các tồn đọng. Đoàn giám sát đề nghị UBND các quận, huyện có chung cư trên địa bàn tập trung giải quyết dứt điểm các nội dung phản ánh, kiến nghị của người dân, đảm bảo ổn định đời sống cư dân, và hoàn thành trước ngày 30/6/2025.
Cụ thể, các sở, ngành và địa phương cần làm rõ trách nhiệm và hành động quyết liệt hơn. Sở Xây dựng cần chủ động tham mưu thành phố xử lý, giải quyết các nội dung thuộc thẩm quyền liên quan đến quản lý, vận hành chung cư; kiểm định chất lượng, xử lý các nhà chung cư xuống cấp nguy hiểm. Đồng thời, hướng dẫn UBND các quận, huyện xử lý dứt điểm các công trình vi phạm trật tự xây dựng.
Đặc biệt, Sở Xây dựng cần phối hợp giải quyết các vấn đề liên quan đến hồ sơ chưa được bàn giao từ tổng thầu, tranh chấp sở hữu diện tích chung – riêng, và việc bàn giao kinh phí bảo trì 2%, đảm bảo hoàn thành trước ngày 30/6/2025.
Sở Nông nghiệp và Môi trường tích cực phối hợp với các địa phương có nhà chung cư để hoàn thành việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân tại các tòa nhà chung cư và giải quyết phần diện tích chung – riêng, đảm bảo hoàn thành trước 30/6/2025. Sở cũng tham mưu các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến chính sách quản lý đất đai và giải phóng mặt bằng.
UBND các quận, huyện, thị xã cần nâng cao trách nhiệm, tiếp tục làm tốt công tác giám sát UBND cùng cấp về tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo. Đặc biệt, phải xây dựng kế hoạch, tăng cường khảo sát, giám sát chuyên đề và giám sát tại kỳ họp thông qua hoạt động chất vấn, giải trình về công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo, trong đó chú trọng việc thực hiện các quyết định đã có hiệu lực pháp luật.
UBND thành phố chỉ đạo, phân công các cơ quan, đơn vị có phương án giải quyết với các vụ việc tồn đọng, đặc biệt lưu ý việc bảo quản hồ sơ, tài liệu các vụ việc để tránh thất thoát, ảnh hưởng đến việc giải quyết. Ngoài ra, cần tăng cường hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo thông qua hòa giải, đối thoại với người dân và nâng cao chất lượng đội ngũ công chức làm công tác này.
