Toàn cảnh buổi hội thảo. Ảnh: TH

Đến với Thái Nguyên, đâu chỉ là đến với những vùng chè nổi tiếng, với Hồ Núi Cốc mà còn là những giá trị văn hoá truyền thống và nghề thủ công truyền thống của tỉnh đã và đang được bảo tồn hiệu quả, đây là nguồn tài nguyên quan trọng giúp cho ngành Du lịch có những bước phát triển. 

Những năm gần đây, cùng với sự phát triển về kinh tế - xã hội của các địa phương trên địa bàn tỉnh, sự giao lưu văn hóa ngày càng được mở rộng, các giá trị văn hóa mới được các dân tộc thiểu số tỉnh Thái Nguyên tiếp thu và sử dụng ngày càng nhiều hơn như trang phục, tiếng nói, chữ viết... 

Mặt khác, Thái Nguyên là tỉnh có nghề trồng chè nổi tiếng cả nước với những vùng chè như: Tân Cương, La Bằng, Sơn Phú... với những đồi chè bát úp, mâm xôi, uốn lượn theo triền đồi đầy quyến rũ, đặc biệt các vùng cảnh quan này gắn với các địa danh nổi tiếng về danh lam thắng cảnh đẹp tự nhiên, hoang dã như Khu di tích Khảo cổ học Thần Sa, hệ thống các hang động: Hang Huyện, hang Sa Khao, hang Ốc, hang Phượng Hoàng, suối Mỏ Gà... 

Khu du lịch suối Mỏ Gà. Ảnh: Internet

Cùng với tài nguyên tự nhiên như một quà tặng mà thiên nhiên ban tặng thì kho tàng văn hoá của con người nơi đây đã tạo nên những sắc thái văn hoá đặc sặc, riêng có ở Thái Nguyên - miền văn hoá đầy ắp tiếng rộn ràng của nhịp gõ Tắc xình, giọng Then ngọt ngào, câu Sli, câu Lượn đắm say phảng phất mùi nếp nương hay tiếng khèn Mông, tiếng sáo réo rắt và để lạc vào hương trà nồng nàn với những nương trà biếc xanh.

Bên cạnh những mặt tích cực của sự phát triển, văn hóa các dân tộc thiểu số của tỉnh Thái Nguyên đang đứng trước một thách thức lớn đó là mai một những giá trị văn hóa tiêu biểu truyền thống, vì vậy, cần có giải pháp bảo tồn để phát huy các giá trị vốn có, hướng tới khai thác tiềm năng du lịch, tạo công ăn, việc làm, nâng cao đời sống người dân địa phương.

“Cùng với tài nguyên tự nhiên được thiên nhiên ưu đãi, kho tàng di sản văn hoá phi vật thể của con người nơi đây đã sáng tạo ra rất phong phú và đa dạng, tạo nên những sắc thái văn hoá đặc sắc, riêng có ở Thái Nguyên. Hơn nữa, Thái Nguyên lại gần Thủ đô Hà Nội, rất thuận tiện cho việc đi lại, giao lưu, trao đổi. Đây sẽ là những điều kiện rất thuận lợi cho phát triển du lịch của tỉnh nhà”, bà Mai cho biết thêm.

Tại hội thảo, đa số các đại biểu nhận định Thái Nguyên có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch; tuy nhiên, trong thời gian tới tỉnh cần phát triển thêm cơ sở hạ tầng (phố đi bộ, chợ đêm...); đầu tư nguồn nhân lực du lịch đáp ứng nhu cầu của du khách; có các sản phẩm du lịch phù hợp với xu thế du lịch trải nghiệm của giới trẻ; định hướng sản phẩm du lịch đặc trưng của tỉnh; giảm thiểu bê tông hóa tại các điểm du lịch...

Về vấn đề sử dụng nhân lực trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của các dân tộc thiểu số ở tỉnh Thái Nguyên, tiến sĩ Tạ Quốc Khánh, Trưởng phòng Nghiên cứu di tích và bảo tồn di tích, Viện Bảo tồn di tích (Bộ VHTT&DL) cho rằng: Các huyện miền núi ở Thái Nguyên khá đa dạng về địa hình, thành phần dân cư nên rất đa dạng về đời sống văn hóa vật thể và phi vật thể. Do đặc điểm và tính đặc thù này, nên phải đặc biệt coi cộng đồng dân cư là đối tượng cần được đào tạo, là nguồn nhân lực cho phát triển bền vững thông qua việc hướng dẫn cho họ nhận biết giá trị của di sản, đào tạo người có tay nghề, có kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn… Từ đó, góp phần cải thiện và nâng cao đời sống để cộng đồng gắn bó, tham gia có trách nhiệm vào công tác bảo vệ và phát huy giá trị di sản.

Tiến sĩ Trương Sỹ Vinh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển Du lịch thuộc Tổng cục Du lịch cho rằng, việc kết hợp khai thác các giá trị tài nguyên tự nhiên với các giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số ở Việt Nam nói chung và ở Thái Nguyên nói riêng trên quan điểm phát triển bền vững cần được đầu tư nhiều hơn nữa để khai thác hợp lý các giá trị văn hóa cho phát triển du lịch và để du lịch thực sự là công cụ góp phần xóa đói giảm nghèo, đóng góp vào các nỗ lực bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc.

Những năm qua, giá trị văn hóa và nghề thủ công truyền thống của Thái Nguyên đã và đang được bảo tồn hiệu quả. Đây là nguồn nguyên liệu quan trọng giúp ngành Du lịch của tỉnh có những bước phát triển và khởi sắc. Năm 2018, Thái Nguyên đã đón trên 2,5 triệu lượt khách đến tham quan, nghiên cứu. Tuy nhiên, so sánh số lượng du khách tới các tỉnh, thành phố trong cả nước nói chung, các tỉnh vùng Trung du và miền núi phía Bắc, Đồng bằng sông Hồng nói riêng, thì Thái Nguyên còn chưa thực sự thu hút được đông đảo du khách tới tham quan, du lịch. Việc phát huy giá trị văn hóa, cảnh quan riêng và nghề thủ công truyền thống của địa phương chưa thực sự hiệu quả.

Bà Nguyễn Thị Kim Oanh, Phó Giám đốc Trung tâm Thương mại và Du lịch Dũng Tân thừa nhận việc phối hợp, kết hợp tour giữa Hà Nội, TP. HCM, các tỉnh lân cận đến Thái Nguyên hầu như rất ít mà phần lớn là khách du lịch đến Thái Nguyên là tự phát, tự lực.

“Bên cạnh đó, các tour du lịch Thái Nguyên còn hơi ngắn, thường chỉ tối đa 2-3 ngày. Nếu có thể tạo được tour dài hơn sẽ thu hút được nhiều khách đoàn. Muốn vậy, chúng ta phải tạo nhiều điểm vui chơi công cộng như tuyến phố đi bộ, mua sắm chợ đêm, xem ca nhạc phục vụ khách đi dài ngày”, bà Oanh chia sẻ.

Trong khi đó, Thái Nguyên là tỉnh có nhiều tiềm năng phát triển du lịch, với hệ thống di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh phong phú và đa dạng. Để thúc đẩy du lịch, thực hiện Quyết định số 1270/QĐ-TTg ngày 27/7/2011 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Bảo tồn, phát triển văn hoá các dân tộc thiểu số Việt Nam đến năm 2020”, tỉnh Thái Nguyên đã phê duyệt và triển khai Đề án "Bảo tồn, phát triển văn hoá các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020". 

Đồng thời, Sở VHTT&DL tỉnh Thái Nguyên đang tiến hành kiểm kê di tích trên địa bàn để tiếp tục nhận diện, nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hoá, danh lam thắng cảnh và đề xuất xếp hạng, ghi danh trong nước và quốc tế trong thời gian tới.

Tại hội thảo, các đại biểu và các nhà khoa học cũng đã có những bài tham luận cùng nhiều ý kiến đóng góp về lĩnh vực bảo tồn di sản, phát huy giá trị di sản, phát triển làng nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch, của tỉnh như: Du lịch cộng đồng ở Tây Bắc và bài học kinh nghiệm với tỉnh Thái Nguyên; Giải pháp phát triển du lịch tỉnh Thái Nguyên trong thời gian tới; Tiềm năng phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Thái Nguyên và những vấn đề đặt ra; Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) - Tiềm năng phát triển hệ thống sản phẩm OCOP tỉnh Thái Nguyên; Cảnh quan văn hóa chè Thái Nguyên; Đặc trưng làng nghề và nghề truyền thống trên địa bàn 5 huyện Định Hóa, Đồng Hỷ, Võ Nhai, Đại Từ và Phú Lương...

Thái Hải