(Thanh tra) - Trong 5 năm trở lại đây, công tác quản lý nhà nước về dân tộc, tín ngưỡng và tôn giáo ở Việt Nam đã có những chuyển biến tích cực, Bộ Dân tộc và Tôn giáo đã hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao hiệu quả tổ chức thực thi chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho đồng bào dân tộc thiểu số và các tổ chức tôn giáo hoạt động đúng pháp luật, góp phần quan trọng vào khối đại đoàn kết toàn dân tộc và sự ổn định chính trị - xã hội của đất nước.
Hoàn thiện chính sách, pháp luật về dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo
Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Vinh Tơr cho biết: Trong 5 năm qua, hệ thống chính sách, pháp luật liên quan đến dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo được bổ sung, sửa đổi phù hợp với yêu cầu thực tiễn và Hiến pháp năm 2013.
Trong đó, nổi bật nhất là việc ban hành và triển khai thực hiện Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo (năm 2016, có hiệu lực từ năm 2018) – lần đầu tiên Việt Nam có một đạo luật riêng điều chỉnh toàn diện lĩnh vực này.
Đối với chính sách dân tộc, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 được phê duyệt và triển khai đồng bộ. Chính sách đặc thù về đất đai, giáo dục, y tế, bảo tồn văn hóa truyền thống được đẩy mạnh, từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số.
Chính phủ cũng ban hành nhiều văn bản hướng dẫn thi hành, như Nghị định số 162/2017/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo; các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ tổ chức tôn giáo tham gia bảo trợ xã hội, y tế, giáo dục.
Tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong thực thi pháp luật
Một trong những điểm nhấn quan trọng là sự chuyển biến rõ nét trong công tác chỉ đạo, điều hành và phân công trách nhiệm trong quản lý nhà nước. Bộ Dân tộc và Tôn giáo đã tích cực phối hợp với các bộ, ngành và địa phương trong hướng dẫn, kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo và dân tộc.
Cơ chế phối hợp liên ngành, liên cấp được nâng cao hiệu quả, đặc biệt là tại các địa phương có đông đồng bào dân tộc thiểu số hoặc có nhiều tôn giáo cùng hoạt động. Việc xử lý các vấn đề phát sinh được thực hiện kịp thời, đúng pháp luật, đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng của người dân đồng thời giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác dân tộc, tôn giáo được quan tâm, nâng cao năng lực chuyên môn, kỹ năng vận động quần chúng, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất và trình độ đáp ứng yêu cầu.
Đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và bình đẳng giữa các dân tộc
Theo Trưởng Ban Tôn giáo Chính phủ Vũ Hoài Bắc, chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước là tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, không phân biệt đối xử vì lý do tín ngưỡng, tôn giáo. Các tổ chức tôn giáo được tạo điều kiện hoạt động theo hiến chương, điều lệ đã được công nhận.
Sau 5 năm thực hiện Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo, hàng ngàn cơ sở tôn giáo được cấp đăng ký hoạt động; nhiều cơ sở tôn giáo được công nhận pháp nhân, được tạo điều kiện tổ chức lễ hội, sinh hoạt tôn giáo lớn. Quan hệ giữa các tổ chức tôn giáo và chính quyền địa phương được cải thiện đáng kể, dựa trên tinh thần đối thoại, hợp tác, đồng hành cùng phát triển.
Về lĩnh vực dân tộc, chính sách ưu tiên, hỗ trợ phát triển cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã góp phần thu hẹp dần khoảng cách phát triển giữa các vùng miền. Tỷ lệ hộ nghèo vùng dân tộc thiểu số giảm nhanh, đời sống người dân được cải thiện rõ rệt. Các giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn, phát huy; bản sắc dân tộc được giữ gìn trong quá trình hội nhập.
Đối ngoại tôn giáo được tăng cường, hình ảnh đất nước được nâng cao
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, Việt Nam đã tích cực tham gia đối thoại nhân quyền, báo cáo định kỳ về tình hình tự do tín ngưỡng, tôn giáo với các tổ chức quốc tế, thể hiện tinh thần cầu thị, minh bạch và trách nhiệm.
Các tổ chức tôn giáo trong nước được khuyến khích mở rộng quan hệ quốc tế, tham gia các hoạt động giao lưu tôn giáo, nhân đạo, thiện nguyện xuyên biên giới. Các lễ hội tôn giáo lớn mang tính quốc tế như Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc, các sự kiện Công giáo, Tin Lành… được tổ chức trang trọng, thu hút đông đảo tín đồ và khách quốc tế, góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam tôn trọng đa dạng tôn giáo, sống hòa bình và ổn định.
Một số khó khăn, thách thức và định hướng thời gian tới
Bên cạnh những kết quả tích cực, công tác quản lý nhà nước về dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo vẫn còn đối mặt với một số thách thức: Một bộ phận người dân còn hiểu sai, lợi dụng tín ngưỡng để trục lợi; tình trạng truyền đạo trái phép ở một số địa phương vùng sâu, vùng xa vẫn còn xảy ra; một số vấn đề về đất đai liên quan đến cơ sở tôn giáo chưa được giải quyết dứt điểm.
Trong thời gian tới, Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật theo hướng cụ thể, minh bạch, dễ thực hiện hơn. Đồng thời, chú trọng nâng cao nhận thức của người dân về pháp luật, về quyền và nghĩa vụ trong sinh hoạt tín ngưỡng, tôn giáo. Tăng cường đối thoại, giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa Nhà nước, tổ chức tôn giáo và cộng đồng tín đồ.
Bên cạnh đó, phát huy vai trò của các tổ chức tôn giáo trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, khuyến khích tham gia vào các hoạt động nhân đạo, giáo dục, y tế, bảo vệ môi trường, góp phần xây dựng xã hội hài hòa, phát triển bền vững.
Sau 5 năm triển khai Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo và các chính sách dân tộc, công tác quản lý nhà nước đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng trong việc đảm bảo quyền con người, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc và giữ vững ổn định chính trị - xã hội. Những thành tựu này khẳng định rõ đường lối đúng đắn, nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong việc xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, nơi mọi người đều được tôn trọng, bảo vệ và phát triển toàn diện.
