Chủ tịch tỉnh chỉ đạo kiểm tra hoạt động xây dựng, quản lý nghĩa trang và cơ sở hỏa táng. Ảnh: VT

Hầu hết các nghĩa trang đều không có quy hoạch

Hiện nay, thực trạng quản lý, sử dụng nghĩa trang trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa nói riêng và cả nước nói chung còn nhiều tồn tại, bất cập, cụ thể hầu hết các nghĩa trang hiện trạng không có quy hoạch, không có tường rào bảo vệ, không có nhà quản trang, không có hệ thống thoát nước, không có lối đi nội khu, khu hung táng lẫn lộn với khu cát táng. Đặc biệt, do sự phát triển nhanh của dân cư nên rất nhiều nghĩa trang không có ranh giới phân định rõ ràng với khu dân cư, gây mất mỹ quan và ô nhiễm môi trường.

Hiện tượng phân chia diện tích đất nghĩa trang theo từng gia đình, từng dòng họ diễn ra phổ biến, đầu tư xây cất lăng mộ không theo quy chuẩn, quy định (hướng, kích cỡ, vị trí, kiểu dáng mộ…). Để xảy ra những tồn tại, bất cập nêu trên, có nhiều nguyên nhân, cả khách quan và chủ quan như: Lịch sử để lại, phong tục tập quán; chưa có nhiều nhà đầu tư, thành phần kinh tế tư nhân quan tâm đầu tư vào lĩnh vực nghĩa trang, trong khi ngân sách địa phương còn hạn chế nên hầu hết các nghĩa trang tập trung theo quy hoạch chưa được đầu tư xây dựng, việc mai táng chủ yếu tại các khu nghĩa trang hiện trạng.

Một số nghĩa trang hiện nay đã quá tải và không phù hợp với quy hoạch, cần phải đóng cửa; công tác quản lý ở nhiều xã, phường, thị trấn chưa được quan tâm đúng mức; chưa có quy định cụ thể về việc phân công, phân cấp quản lý nghĩa trang và cơ sở hoả táng, quy định lựa chọn đơn vị quản lý nghĩa trang và cơ sở hỏa táng được đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước, quy định quy chế quản lý nghĩa trang; chưa quy định cụ thể trách nhiệm của các đơn vị trong việc cải tạo, đóng cửa, di chuyển nghĩa trang và các phần mộ riêng lẻ…

Để chấn chỉnh, tăng cường công tác quản lý, sử dụng nghĩa trang, cơ sở hỏa táng trên địa bàn tỉnh; trên cơ sở tham mưu của Sở Xây dựng, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa yêu cầu các đơn vị có liên quan thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả về việc sử dụng đất nghĩa trang.

Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với Sở Tư pháp và các đơn vị có liên quan, căn cứ các quy định của pháp luật hiện hành, tham mưu xây dựng quyết định của UBND tỉnh về ban hành quy định về xây dựng, quản lý, sử dụng nghĩa trang và cơ sở hỏa táng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa như chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh tại Công văn số 10342/UBND-CN ngày 19/7/20243. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát và đôn đốc các địa phương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm đối với hoạt động xây dựng, quản lý nghĩa trang, cơ sở hỏa táng.

Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu, bảo đảm cân đối nguồn vốn đầu tư ngân sách Nhà nước hàng năm để đầu tư xây dựng các dự án nghĩa trang, cơ sở hỏa táng theo quy hoạch, dự án được phê duyệt; đồng thời, nghiên cứu xây dựng phương án khuyến khích, huy động các nguồn vốn khác để đầu tư xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp hệ thống nghĩa trang, cơ sở hỏa táng.

Các huyện, thị xã, thành phố thực hiện nghiêm việc quản lý nghĩa trang, nghĩa địa hiện trạng theo mốc giới hạn đã có, không để phát sinh mở rộng các nghĩa trang hiện trạng không phù hợp với quy hoạch được phê duyệt; trong khi chưa được đầu tư đồng bộ nghĩa trang tập trung theo quy hoạch, cần có giải pháp cải tạo, chỉnh trang khu vực nghĩa trang hiện trạng như xây dựng tường rào bao quanh, xử lý rác thải, nước thải, thoát nước, trồng cây xanh... để giảm thiểu tác động tiêu cực về môi trường; tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân thực hiện hình thức hoả táng nhằm đảm bảo vệ sinh môi trường. Chỉ đạo các đơn vị quản lý nghĩa trang lập và lưu trữ hồ sơ nghĩa trang, cung cấp các dịch vụ nghĩa trang cho người sử dụng đảm bảo chất lượng.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm quy định về xây dựng, quản lý và sử dụng nghĩa trang, cơ sở hỏa táng trên địa bàn quản lý theo quy định tại Nghị định số 16/2022/NĐ-CP ngày 28/1/2022 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng và quy định pháp luật liên quan.

Có vụ việc bán đất nghĩa trang đã bị khởi tố

Các đơn vị có liên quan tuyên truyền, vận động Nhân dân địa phương đồng thuận, chấp hành chủ trương chính sách giải phóng mặt bằng, đầu tư xây dựng nghĩa trang theo đúng quy định của Nhà nước và địa phương; sử dụng hình thức táng mới văn minh hiện đại (như hỏa táng), góp phần thay đổi tập quán cũ, tiết kiệm quỹ đất, bảo vệ môi trường.

Qua nắm bắt, hiện tại trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa mới chỉ kêu gọi được Tổng Công ty Cổ phần Hợp Lực đầu tư xây dựng nghĩa trang tại khu vực huyện Thọ Xuân và mở rộng nghĩa trang Chợ Nhàng, TP Thanh Hóa. Tuy nhiên, khảo sát về giá cả ở nghĩa trang của Tổng Công ty Cổ phần Hợp Lực thì giá cao “ngất ngưởng” so với thực tế, khiến nhiều hộ có mức sống trung bình khó có thể mua được. Đây cũng là một bất cập về việc đất nghĩa trang sau khi được Nhà nước cho các doanh nghiệp làm dự án và bán lại cho dân cần được thanh tra, kiểm tra, theo dõi cho đúng quy định của pháp luật.

Mới đây, ngày 29/7/2024, Công an TP Thanh Hóa đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Nguyễn Đại Thắng, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng phố Trường Sơn, phường Quảng Thịnh và Lê Bá Bình về tội “lạm quyền trong khi thi hành công vụ”.

Theo hồ sơ vụ việc, cuối năm 2022 và năm 2023 một số hộ dân có nhu cầu mua đất nghĩa trang để xây mồ mả cho người thân nên đã gặp Nguyễn Đại Thắng hỏi mua đất khu vực nghĩa trang Cồn Tương. Thắng đã thông qua Chi bộ thống nhất về việc bán cấp đất nghĩa trang cho các hộ có nhu cầu và các hộ phải trả số tiền 1triệu/1m2 và giao cho quản trang Lê Bá Bình thu tiền. Tổng số tiền bán cho 14 hộ được 335 triệu đồng.

Cơ quan chức năng xác định bản thân Nguyễn Đại Thắng và Lê Bá Bình không có thẩm quyền giao, bán đất nghĩa trang cho người dân và thu tiền nên đã xâm phạm quyền sở hữu quản lý đất đai của Nhà nước, ảnh hưởng đến quy hoạch sử dụng đất đai của chính quyền địa phương, gây thiệt hại đến tài sản của người dân có nhu cầu được cấp đất nghĩa trang.

Vụ việc khác, ngày 11/9/2023, UBND TP Thanh Hóa đã ban hành kết luận kiểm tra về việc quản lý, sử dụng đất nghĩa địa tại phường Quảng Đông, TP Thanh Hoá. Chủ tịch UBND phường và các tập thể, cá nhân có liên quan đã phải tổ chức kiểm điểm trong việc xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện quy chế quản lý, sử dụng nghĩa trang vì Thanh tra TP Thanh Hóa đã chỉ ra những khuyết điểm, vi phạm ở các nghĩa trang trên địa bàn phường Quảng Đông…