(Thanh tra) - Do dịch Covid-19, số người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc đang bị tác động tiêu cực, dự báo sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng trong năm 2020.
Nợ đọng, chậm đóng BHXH tiếp tục diễn ra
Cùng với nhiều lĩnh vực khác, trước tình hình dịch Covid-19, với chức năng tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), BHXH Việt Nam cũng đang chịu ảnh hưởng trực tiếp, gián tiếp tới các kết quả thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của ngành.
Theo Vụ Kế hoạch Đầu tư (BHXH Việt Nam), trong điều kiện bình thường, số lao động tham gia BHXH sẽ phát triển tăng thêm khoảng từ 5 - 6% so với năm trước liền kề. Tuy nhiên, tính đến hết tháng 7/2020, ước tính số người tham gia BHXH khoảng 15,271 triệu người, đạt khoảng 31% lực lượng lao động trong độ tuổi.
Trong đó, số người tham gia BHXH bắt buộc là 14,534 triệu người (giảm 655 nghìn người so với năm 2019, đạt 90,6% kế hoạch).
Thống kê đến hết tháng 7/2020, tổng số tiền nợ BHXH phải tính lãi (từ 1 tháng trở lên) khoảng 20.682 tỷ đồng, chiếm 5,1% số phải thu.
Nguyên nhân là do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, khiến các đơn vị, doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh… dẫn đến tình trạng nợ đọng, chậm đóng BHXH, BHYT vẫn tiếp tục diễn ra trên cả nước.
Đơn cử như ở TP Hải Phòng, BHXH địa phương này cho biết, đến hết tháng 8/2020, số người tham gia BHXH bắt buộc là 402.845 người, đạt tỷ lệ 89,74% so với kế hoạch BHXH Việt Nam giao, giảm 15.746 người so với năm 2019.
Số lao động không tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc gồm các trường hợp: Lao động nghỉ việc, lao động nghỉ việc không lương, lao động tạm hoãn hợp đồng lao động, nghỉ ốm…, so với năm 2019, số lao động tham gia BHXH bắt buộc giảm bằng số lao động mở rộng trong gần 1 năm của BHXH TP Hải Phòng.
Nhiều doanh nghiệp không có khả năng duy trì sản xuất
Ông Nguyễn Quang Minh, Trưởng Phòng Khai thác và Thu nợ (BHXH TP. Hải Phòng) cho biết, do ảnh hưởng dịch bệnh, các doanh nghiệp không nhập được nguyên liệu sản xuất nên phải cắt giảm lao động, giảm giờ làm, hoạt động cầm chừng. Một số doanh nghiệp không đủ khả năng duy trì sản xuất, buộc phải tuyên bố phá sản, giải thể.
Mặt khác, do sản xuất kinh doanh gặp nhiều khó khăn, các doanh nghiệp không có nhu cầu tuyển dụng thêm lao động, cơ hội việc làm bị thu hẹp. “Điều này gây khó khăn trong công tác phát triển BHXH bắt buộc trên địa bàn”, ông Minh cho biết.
Ông Nguyễn Quang Minh cũng cho hay việc rà soát, vận động, phát triển lao động tham gia BHXH bắt buộc thời điểm này gặp nhiều khó khăn. Qua thực tế triển khai, một số chủ doanh nghiệp "viện cớ" tình hình sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn tìm cách đối phó, trốn tránh hoặc chiếm dụng tiền BHXH, BHYT, BHTN của người lao động, không chấp hành kết luận của các đoàn thanh tra, kiểm tra sau khi kiểm tra, rà soát…
Năm 2020, BHXH TP Hải Phòng đặt mục tiêu đạt 451.130 người tham gia BHXH bắt buộc, đến thời điểm này đạt hơn 400.000 người. Từ nay đến cuối năm, toàn ngành phấn đấu phát triển hơn 50.000 người tham gia BHXH bắt buộc.
Tương tự Hải Phòng, tính tới thời điểm tháng 8/2020, Đồng Nai có khoảng 778 nghìn người tham gia BHXH bắt buộc. Đại diện BHXH tỉnh Đồng Nai cho biết sẽ theo dõi và nắm bắt thực trạng của các doanh nghiệp trên địa bàn, tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan để khai thác phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT từ dữ liệu cơ quan Thuế cung cấp.
Đồng thời, tăng cường công tác thanh, kiểm tra những doanh nghiệp cố tình trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT của người lao động.
Thực hiện nhiều giải pháp
Trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp, toàn hệ thống BHXH đã và đang thực hiện nhiều giải pháp để đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Đề cập về hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động, đại diện BHXH Việt Nam cho biết, đến nay đơn vị đã tham mưu, phối hợp cùng các bộ, ngành triển khai nhiều giải pháp để phục vụ tốt hơn, chung tay phòng, chống dịch bệnh như: Thực hiện chi trả tại nhà, chi trả gộp thời gian; chi trả BHYT với người nhiễm, cách ly Covid-19; đẩy mạnh giao dịch điện tử, qua hệ thống bưu chính hạn chế tiếp xúc trực tiếp ...
Đáng chú ý, thực hiện các nghị quyết của Chính phủ, được sự nhất trí của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, BHXH Việt Nam đã ban hành công văn hướng dẫn BHXH các địa phương về việc tiếp tục thực hiện tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất đến hết tháng 12/2020.
Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh cũng đã yêu cầu toàn ngành xây dựng và triển khai các phương án, kịch bản điều hành nhằm đảm bảo hoàn thành toàn diện các chỉ tiêu, nhiệm vụ, kế hoạch của Ngành năm 2020.
Cùng với đó, phải thường xuyên kiểm tra, giám sát, đôn đốc việc triển khai thực hiện kế hoạch, dự toán thu, chi, phát triển đối tượng BHXH, BHTN, BHYT năm 2020 được giao; chủ động thanh tra chuyên ngành đột xuất đối với doanh nghiệp nợ từ 3 tháng trở lên, đơn vị chưa đóng hoặc đóng chưa đầy đủ cho người lao động…
"Cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với ngành Thuế để xác định những doanh nghiệp, người lao động đang hoạt động nhưng không tham gia BHXH", Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam nhấn mạnh.
