Cảnh báo số vụ TNGT do trẻ vị thành niên gây ra có chiều hướng gia tăng. Ảnh: MH

Theo khoản 1 Điều 60 Luật Giao thông đường bộ 2008, người đủ 16 tuổi trở lên được lái xe gắn máy có dung tích xi-lanh dưới 50cm3; người đủ 18 tuổi trở lên được lái xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh có dung tích xi-lanh từ 50cm3 trở lên và các loại xe có kết cấu tương tự... Thế nhưng, trên thực tế, tình trạng học sinh chưa đủ tuổi điều khiển xe máy đang diễn ra khá phổ biến ở hầu khắp các địa bàn.

Đã có quá nhiều bài học đau lòng, vô vàn video về TNGT nghiêm trọng liên quan đến học sinh chưa đủ tuổi điều khiển xe máy được trình chiếu tại các trường tiểu học, THPT, nhất là dịp đầu năm học. Cùng với đó là nhiều vụ việc liên quan tới học sinh điều khiển xe máy khi chưa đủ tuổi quy định được lực lượng chức năng tuần tra, phát hiện, xử lý nghiêm từ năm 2023 đến nay. Thế nhưng, tình trạng học sinh sử dụng xe máy khi chưa đủ tuổi điều khiển vẫn diễn ra nhức nhối và là mối lo của xã hội.

Điều đáng nói, các vụ TNGT do học sinh điều khiển xe khi chưa đủ tuổi gây ra thường hậu quả rất nghiêm trọng do hầu hết học sinh phóng nhanh vượt ẩu, không đội mũ bảo hiểm, không tuân thủ làn đường và các biển báo giao thông. Thậm chí, rất nhiều học sinh cố tình lạng lách, đánh võng, vượt đèn đỏ…

Đơn cử như vụ TNGT nghiêm trọng xảy ra vào ngày 16/12/2024 trên quốc lộ 6 đoạn qua xã Phú Nghĩa, huyện Chương Mỹ (TP Hà Nội) do 2 học sinh đi xe máy chở 3 người/xe. Tất cả 6 em học sinh ngồi trên 2 xe máy đều không đội mũ bảo hiểm chạy xe theo hướng Hà Nội đi Hòa Bình.

Khi đến địa phận thôn Nghĩa Hảo của xã Phú Nghĩa, 1 trong 2 xe máy này va chạm với ô tô đầu kéo biển số 29C-776.XX kéo theo rơ-moóc biển số 29R-532.XX do tài xế Đ.V.H. (SN 1984, ở Chương Mỹ) điều khiển lưu thông hướng ngược lại.

Cú va chạm khiến chiếc xe máy lao mạnh rồi chui vào gầm xe đầu kéo. Hậu quả, 1 trong 3 nam sinh tử vong tại chỗ, 2 người còn lại bị thương nặng.  

Hiện trường vụ TNGT tại huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình ngày 6/7/2024 khiến 1 nữ sinh lớp 11 tử vong. Ảnh: MH

Trước đó, vào ngày 10/12/2024 tại huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông, xe ô tô 7 chỗ va chạm với xe máy BKS 24B3-100.XX lưu thông theo chiều ngược lại. Cú va chạm khiến 2 học sinh sinh năm 2011 và 2010, đều là người địa phương bị văng xuống đường, tử vong.

Vụ tai nạn giữa xe máy không gắn biển kiểm soát do L.T.N. (SN 2009, trú tại Nghệ An) điều khiển, trên xe chở theo chị T.T.T.V. phóng nhanh, lạng lách trên cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ (đường cấm xe máy), cả hai đều không đội mũ bảo hiểm, liên tục tạt đầu xe tuần tra giao thông và gây tai nạn vào ngày 23/11/2024 khiến anh L.T.N. bị thương, chị V. tử vong tại hiện trường.

Các vụ TNGT nghiêm trọng nêu trên đang gióng lên hồi chuông cảnh báo sự nghiêm trọng khi trẻ vị thành niên điều khiển xe gắn máy gây tai nạn.

Nhiều người đã bị kết án về tội "Giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ". Tuy nhiên, hiện nhiều gia đình vẫn “bình thản” giao xe máy cho con em đi học, đi chơi khi chưa đủ các điều kiện theo quy định.

Lý giải nguyên nhân vì sao trẻ có nguy cơ bị TNGT, các chuyên gia trong lĩnh vực giao thông nhận định do ý thức của trẻ về an toàn giao thông chưa cao. Một số trẻ vị thành niên cố tình điều khiển xe máy phóng nhanh, vượt ẩu, đánh võng, lạng lách, vượt đèn đỏ dẫn đến gây ra các vụ tai nạn, thậm chí là tai nạn nghiêm trọng.

Một nguyên nhân khác cũng rất quan trọng là người lớn bất cẩn, thiếu ý thức phòng tránh TNGT cho trẻ. Giao xe máy cho con em tham gia giao thông khi chưa đủ tuổi quy định; không nhắc nhở con em đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông… 

Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng (Đống Đa – Hà Nội), việc xử phạt vi phạm hành chính dường như vẫn còn nhẹ, cần phải gắn trách nhiệm quản lý các em học sinh và phương tiện với phụ huynh lẫn nhà trường.

Theo Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, trung bình mỗi năm có khoảng 2.000 trẻ em thiệt mạng vì TNGT, trong đó 90% số vụ tai nạn liên quan đến học sinh.

Để hạn chế các vụ TNGT do lứa tuổi thanh, thiếu niên gây ra theo đại diện Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về Luật Giao thông đường bộ trên tất cả các “mặt trận” với các hình thức, phương pháp đa dạng, sinh động, thực sự “lay động” ý thức của thanh, thiếu niên.

Bản thân bố mẹ trẻ phải là tấm gương và nhắc nhở, xây dựng cho con em mình có nhận thức và hành vi văn hóa giao thông ngay từ khi còn nhỏ.

Các cơ quan chức năng tăng cường công tác kiểm tra, nhắc nhở và có các hình thức xử phạt nghiêm minh đối với các trường hợp vi phạm. Ảnh: MH

Dạy trẻ các kỹ năng đi xe đạp, kỹ năng xử lý tình huống trên đường; nhường đường cho người đi bộ; dừng và đi theo tín hiệu đèn giao thông.

Chú ý cho trẻ em đi xe vừa với tầm vóc của mình; không cho trẻ dưới 12 tuổi đi xe đạp và trẻ dưới 18 tuổi đi xe máy ra đường; luôn giúp trẻ bảo đảm xe hoạt động tốt; đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông; không lạng lách, đánh võng trên đường; không dàn hàng ngang, đi đúng phần đường, đúng tốc độ cho từng loại xe; tuân thủ đúng các loại biển báo.

Thường xuyên cho trẻ tìm hiểu về Luật An toàn giao thông, thi thực hành các kỹ năng tham gia giao thông để giúp trẻ có thói quen tốt, tuân thủ pháp luật về an toàn giao thông ở mọi lúc, mọi nơi.

Các cơ quan chức năng tăng cường công tác kiểm tra, nhắc nhở và có các hình thức xử phạt nghiêm minh đối với các trường hợp vi phạm, đặc biệt là các trường hợp cố ý vi phạm, vi phạm nhiều lần.