Lán trái của các đối tượng khai thác vàng trái phép. Ảnh: Minh Tân

Mới đây, Ban Quản lý rừng phòng hộ (BQL RPH) lưu vực sông Bến Hải đã có văn bản gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tỉnh Quảng Trị, cùng các đơn vị có liên quan về việc xử lý tình trạng này.

Theo báo cáo từ BQL RPH, hoạt động khai thác vàng trái phép tại khu vực này đã diễn ra từ lâu, thậm chí trước khi đơn vị được thành lập vào năm 2007. Ban đầu, người dân địa phương chủ yếu khai thác vàng sa khoáng dọc các sông suối.

Tuy nhiên, gần đây, các đối tượng ngoài địa phương, đặc biệt là những "chủ lò vàng" từ các tỉnh như Thái Nguyên và Quảng Nam, đã đầu tư máy móc, thiết bị và thuê nhân công để đào hầm sâu vào lòng đất nhằm khai thác vàng quy mô hơn.

Để đối phó với tình trạng này, BQL RPH đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền xã Vĩnh Hà, xã Vĩnh Ô và các lực lượng chức năng của huyện Vĩnh Linh, tiến hành nhiều đợt truy quét.

Một hầm vàng trái phép được khoét sâu vào lòng đất. Ảnh: Minh Tân

Từ đầu năm 2025 đến nay, đơn vị đã tổ chức 11 đợt truy đuổi, phá hủy 19 lán trại và các dụng cụ khai thác vàng. Đặc biệt, vào ngày 26/3/2025, các lực lượng chức năng đã phối hợp tổ chức đẩy đuổi các đối tượng tại khu vực Khe Dẽ (Tiểu khu 583, xã Vĩnh Ô).

Tuy nhiên, do các đối tượng phát hiện trước và trời mưa lớn, việc tiêu hủy các máy móc, thiết bị gặp khó khăn, khiến các đối tượng lợi dụng đêm tối để tiếp tục quay lại khai thác vàng trái phép.

Chỉ trong một tháng sau, vào ngày 15/4/2025, tình trạng khai thác vàng tại khu vực Khe Dẽ diễn ra rầm rộ hơn, nơi các đối tượng vẫn tiếp tục đào đãi vàng. Ngay lập tức, BQL RPH đã phối hợp với Công an xã Vĩnh Ô có mặt tại khu vực trên. Tại đây, lực lượng phối hợp đã phát hiện nhiều lán trại, nhiều vật dụng, máy móc nhằm khai thác vàng trái phép của các đối tượng. Qua đó, đã tổ chức đẩy đuổi, tháo dỡ các lán trại và tiêu hủy máy móc của các đối tượng khai thác vàng.

“Vẫn còn nhiều hầm vàng mà các đối tượng đào sâu vào bên trong, anh em không thể kiểm tra được vì thiếu trang thiết bị và mất an toàn”, một cán bộ BQL RPH lưu vực sông Bến Hải cho biết.

BQL RPH kiến nghị đánh sập các hầm vàng. Ảnh: Minh Tân

Tuy nhiên, trước thực tế giá vàng tăng cao cũng như thông tin người dân thôn Cây Tăm (xã Vĩnh Ô) nhặt được vàng ở suối nên tình hình khai thác vàng trái phép càng trở nên phức tạp, với các phương thức hoạt động ngày càng tinh vi.

Các đối tượng không chỉ sử dụng máy móc, thiết bị hiện đại mà còn lợi dụng thời điểm vắng mặt lực lượng bảo vệ rừng để đưa thiết bị vào rừng khai thác. Đặc biệt, các khu vực khai thác vàng tập trung chủ yếu tại các tiểu khu 582, 583 ở xã Vĩnh Ô và tiểu khu 575H ở xã Vĩnh Hà, nơi hiện có 9 hầm vàng do các chủ quản lý, khiến công tác kiểm soát gặp khó khăn.

 “Hiện nay, tại các khu vực này hiện có 9 hầm vàng được đào từ lâu, BQL RPH lưu vực sông Bến Hải và các lực lượng chức năng của xã Vĩnh Hà và xã Vĩnh Ô không biết được độ sâu, bề rộng, kết cấu trụ chống trong hầm do không có phương tiện để khảo sát nên những thời điểm giá vàng cao các chủ hầm vàng đưa máy móc, thiết bị khai thác vàng vào cất giấu trong rừng và thuê người có tay nghề cao từ Thái Nguyên hay Quảng Nam vào khai thác vàng“, ông Nguyễn Ngọc Hùng, Giám đốc BQL RPH lưu vực sông Bến Hải cho biết thêm.

BQL RPH lưu vực sông Bến Hải thành lập các tổ chốt chặn nhằm ngăn chặn, đẩy đuổi các đối tượng vào rừng khai thác vàng trái phép. Ảnh: Minh Tân

Cũng theo ông Hùng, trong thời gian qua do BQL RPH lưu vực sông Bến Hải thường xuyên tổ chức truy đổi nên các chủ lò vàng đã cử người canh gác. Khi phát hiện lực lượng truy đuổi thì các đối tượng nhanh chóng cất dấu máy móc thiết bị, phân tán lực lượng trốn ở trong rừng và khi lực lượng rút đi thì tiếp tục khai thác. Để tránh bị phát hiện, các đối tượng dùng giảm thanh để không có tiếng máy nổ, lọc nước để nước đục không chảy theo khe suối nên các lực lượng bảo vệ rừng rất khó phát hiện để truy đuổi.

Ngoài ra, tình trạng ô nhiễm môi trường từ các bể chứa nước do đối tượng khai thác vàng tạo ra cũng là vấn đề đáng lo ngại. Các bể này chứa các chất độc hại, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước, làm chết cá tôm và gây bệnh cho gia súc, gia cầm của người dân địa phương.

Để bảo vệ môi trường, BQL RPH đã đề nghị Sở NN&MT tỉnh Quảng Trị hỗ trợ, hướng dẫn xử lý các chất độc hại này theo đúng quy định. Đồng thời, với tình hình khai thác vàng trái phép diễn biến ngày càng phức tạp, BQL RPH lưu vực sông Bến Hải cũng kiến nghị Sở NN&MT tỉnh Quảng Trị trình cấp có thẩm quyền quyết định đánh sập các hầm vàng.

Cùng với đó, BQL RPH thành lập 3 điểm chốt chặn tại các tiểu khu 582, 583 xã Vĩnh Ô và tiểu khu 575H xã Vĩnh Hà (tổ chốt đóng tại các bãi vàng) nhằm tăng cường công tác tuần tra bảo vệ rừng. Các điểm chốt chặn sẽ hoạt động 24/24 giờ, kể cả ngày lễ, ngày nghỉ nhằm đảm bảo an ninh trật tự và bảo vệ tài nguyên rừng, khoáng sản.