Trong căn nhà của mình, bà Liên thắp hương cho em trai là liệt sĩ.

>>Kỳ I: Quân đội trả nhà, chính quyền găm giữ

* Trung đoàn 290 đề nghị trả nhà cho bà Liên.

Theo đề nghị của Thanh tra Chính phủ, Bộ Xây dựng đã có báo cáo Thủ tướng Chính phủ việc giải quyết khiếu nại (KN), nhưng hiện bà Liên vẫn tiếp khiếu xin lại căn nhà 102 đường Trần Phú.

Ngày 30/5/2006, UBND phường 5, TP Vũng Tàu đã có báo cáo, tiếp tục khẳng định căn nhà 102 đường Trần Phú là của bà Liên; đồng thời đề nghị UBND tỉnh giải quyết trả lại ngôi nhà cho bà Liên. Tuy nhiên, ngày 20/6/2006, Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Nguyễn Lập lại ký văn bản báo cáo với UBND tỉnh rằng “khi kiểm kê nhà năm 1975 xác định nhà này là của Đại tá ngụy Lưu Yểm”!

Sau báo cáo của Sở Xây dựng, ngày 28/9/2006, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã ra Quyết định 2933/QĐ bác đơn KN xin lại căn nhà 120 (số mới 102) Trần Phú của bà Trần Thị Liên. Đồng thời, tiếp tục giao căn nhà vừa nêu cho Công ty Thương mại tổng hợp tỉnh quản lý. Công ty này đã ký hợp đồng cho ông Trần Hoàng Nam (người ở nhờ nhà bà Liên trước đây) thuê kinh doanh phòng trọ.

Ngày 20/12/2006, bà Liên “bất ngờ” nhận được Quyết định 1762/QĐ của Bộ Xây dựng “công nhận quyết định của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và bác đơn KN của bà Liên” mặc dù trước đó chưa hề có đơn gửi Bộ Xây dựng.

Ngày 1/8/2007, Trung đoàn Trưởng Trung đoàn 290 Lê Thanh Nghị đã ký Công căn 157/CV “đề nghị trả nhà cho dân”, trong đó nêu rõ: “Ngày 29/4/1975, Đại đội Trinh sát Trung đoàn 290 Sư đoàn 7 Quân khu 4 trên đường tiến công trong Chiến dịch Hồ Chí Minh, khi dừng chân tại TP Vũng Tàu đã ở nhờ nhà bà Trần Thị Liên tại nhà 120 Lê Văn Duyệt (tức 102 Trần Phú ngày nay). Khi có lệnh tiếp tục cơ động lên đường chiến đấu, chúng tôi trả lại nhà nhưng bà Liên chủ nhà đi vắng, nên buộc lòng khóa cửa nhà lại để đi. Trên cơ sở xác nhận của đồng chí Vũ Ngọc Ích, nguyên Trung đoàn Trưởng Trung đoàn 290, ngày 16/5/1993, Trung đoàn Trưởng Dương Hùng Tiến đã ký hồ sơ trả nhà cho bà Liên. Tiếp theo, ngày 28/6/2007, Trung đoàn 290 đã có văn bản gửi lãnh đạo và chính quyền địa phương xem xét trả lại căn nhà cho bà, nhưng vẫn chưa được giải quyết. Vì vậy, chúng tôi làm công văn này đề nghị Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Đại biểu Quốc hội, Sở Xây dựng Bà Rịa - Vũng Tàu cùng các cấp giải quyết trả căn nhà 120 số cũ (số mới 102) đường Trần Phú, TP Vũng Tàu cho bà Trần Thị Liên để bảo đảm quyền lợi chính đáng hợp pháp của công dân”.

Trong một diễn biến khác, sau khi áp dụng biện pháp giáo dục ông Trần Hoàng Nam “do chứa chấp mại dâm” trong kinh doanh phòng trọ, ngày 31/12/2007, Trưởng Công an phường 5, TP Vũng Tàu đã lập biên bản đối với ông Nam: “Kể từ 0 giờ ngày 1/1/2008, đương sự phải rời khỏi căn nhà 102 Trần Phú”. Đồng thời, Chủ tịch UBND phường 5 ra thông báo: “Chấm dứt việc cư trú và hoạt động kinh doanh của ông Nam tại nhà 102 Trần Phú, để không xảy ra tranh chấp làm mất an ninh trật tự địa phương”.

Sáng ngày 22/8/2008, bà Liên cầm giấy xác nhận trả nhà của Trung đoàn 209, cùng thông báo của UBND phường 5 trở lại căn nhà 102 Trần Phú “đuổi thẳng người của Công ty Thương mại” ra khỏi nhà mình, tiếp tục làm ăn sinh sống và làm đơn KN xin cấp chủ quyền căn nhà. Nhưng chưa được một tuần sau, Sở Xây dựng Bà Rịa - Vũng Tàu lại có văn bản gửi Công ty Thương mại rằng, “trước đây, UBND tỉnh đã có văn bản giao nhà cho công ty kinh doanh thì có trách nhiệm quản lý” căn nhà đó.

Trước đơn KN của bà Liên, ngày 31/12/2009, Thanh tra Chính phủ đã có Văn bản 3296/TTCP báo cáo Thủ tướng Chính phủ: “Trong quá trình giải quyết KN căn nhà 102 Trần Phú TP Vũng Tàu, không nêu rõ nguồn gốc sở hữu của bà Trần Thị Liên, ông Lưu Yểm - đại tá ngụy hay bà Trương Thị Mỹ và thực tế của việc quản lý sử dụng căn nhà cũng chưa được làm rõ. Mặt khác, Quyết định 2933/QĐ ngày 28/9/2008 của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Quyết định 1762/QĐ ngày 20/12/2006 của Bộ Xây dựng chưa nêu được những tình tiết vụ việc cũng như lập luận chưa có tính thuyết phục, đây là những nguyên nhân khiến bà Liên KN bức xúc”.

Xét báo cáo của Thanh tra Chính phủ, ngày 26/2/2010, Văn phòng Chính phủ đã có Văn bản 1221/VPCP truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng, giao Bộ Xây dựng chủ trì phối hợp với UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu kiểm tra lại việc giải quyết KN căn nhà 102 đường Trần Phú của bà Trần Thị Liên, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả.

Ngày 22/9/2010, Bộ Xây dựng đã có Văn bản 1820/BXD báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Sau khi cho rằng, bà Liên “không có giấy tờ chứng minh” nhà 102 Trần Phú, báo cáo cũng thừa nhận “việc xác định nguồn gốc căn nhà còn có nhiều ý kiến khác nhau”. Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ Xây dựng “việc xác định nguồn gốc căn nhà không ảnh hưởng việc áp dụng pháp luật” giải quyết KN của bà Liên vì căn nhà đã được quản lý năm 1975 và bố trí sử dụng năm 1982.

Dẫn Điều 1 Nghị quyết 23/QH ngày 26/3/2003 của Quốc hội: “Nhà nước không xem xét lại việc thực hiện chính sách về quản lý nhà đất và chính sách cải tạo XHCN liên quan đến nhà đất trước ngày 1/7/1991” và “không thừa nhận việc đòi lại nhà đất mà Nhà nước đã quản lý, bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện các chính sách về quản lý nhà đất và chính sách cải tạo XHCN liên quan đến nhà đất”, Bộ Xây dựng cho rằng, “ngày 28/9/2006 UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ban hành Quyết định 2933/QĐ bác đơn KN của bà Liên và ngày 20/12/2006 Bộ Xây dựng ban hành Quyết định 1762/QĐ công nhận quyết định của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là đúng”.     

Mặc dù Bộ Xây dựng đã có văn bản như vừa nêu, nhưng hiện bà Liên tiếp tục có đơn KN gửi các cơ quan chức năng Trung ương và Thủ tướng Chính phủ, cho rằng quyết định của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng như của Bộ Xây dựng là không đúng pháp luật. Trong khi cho đến nay, đã có đến 4 thế hệ Trung đoàn Trưởng Trung đoàn 209 tiếp tục xác nhận căn nhà 102 Trần Phú là của bà Liên; đồng thời đề nghị giải quyết trả lại căn nhà cho bà.

“Ngày 14/10/2008, Thanh tra Sở Xây dựng có đến nhà tôi xác minh nhà 102 Trần Phú, TP Vũng Tàu của bà Trần Thị Liên, nhưng về báo cáo sai sự thật để lấy cái nhà của bà Liên. Đề nghị UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trả lại nhà cho bà Liên, vì Trung đoàn 290 mượn nhà của bà Liên và đã có công văn trả nhà. Nếu không thì Ủy ban báo cáo cho chúng tôi biết, để chúng tôi báo cáo lên trên giải quyết”.

(Đơn của ông Vũ Ngọc Ích, nguyên Trung đoàn Trưởng Trung đoàn 290 đã nghỉ hưu gửi UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã được Trung đoàn 290 xác nhận ngày 4/11/2008).

Trúc Lâm

Kỳ III: “Khuất tất” sau báo cáo của Bộ Xây dựng?