Bình yên ở một miền phên dậu

Để phát huy thế mạnh này, Hà Giang đã xây dựng Đề án “Nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” gắn với Thông tư số 23/2012/TT-BCA của Bộ Công an, và chủ trương này đã mang lại bình yên cho nhiều thôn, bản.

Điểm sáng nơi Bản Luốc

Dòng họ, rồi đến thôn có chung họ và làng chung họ vốn là mô hình tạo ra những bền vững cho cộng đồng các dân tộc thiểu số vùng cao trong đó có Hà Giang. Bằng việc động viên và khích lệ phát huy tự quản của các dòng họ mà nhiều cộng đồng dân cư đã có một thế trận an ninh vững chắc trong để duy trì bình yên cho xóm làng mình.

Đến Hà Giang, khi đưa ra ý định muốn tìm hiểu một mô hình dòng họ tự quản cùng những bình yên cho cuộc sống cộng đồng, chúng tôi đã được giới thiệu đến xã Bản Luốc và tìm vào thôn Bành Văn 1. Để có một thôn đầy bình yên, người dân đoàn kết nắm tay nhau để đi lên này thì cái phải kể đến đó là sự đóng góp từ mô hình “Họ Đặng tự quản” về an ninh trật tự (ANTT).

Thôn Bành Văn 1 cách trung tâm xã Bản Luốc 4 km, địa hình đồi núi hiểm trở, dân cư sống thưa thớt, chủ yếu là dân tộc Dao sinh sống. Từ điều kiện tự nhiên không mấy thuận lợi này đã dẫn đến việc những khó khăn cho việc giao lưu, học hỏi kinh nghiệm trong lao động sản xuất, trao đổi hàng hóa, phát triển kinh tế của nhân dân, cũng như công tác tuần tra, kiểm soát địa bàn.

Thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” gắn với Thông tư số 23/2012/TT-BCA của Bộ Công an, Công an xã đã chủ động tham mưu cho UBND xã xây dựng các chương trình, kế hoạch khảo sát, xây dựng các mô hình đảm bảo ANTT ở địa bàn. UBND xã đã ra quyết định thành lập mô hình điểm “Họ Đặng tự quản” về ANTT tại thôn Bành Văn 1.

Với khẩu hiệu “tiếng mõ an ninh, chiếc gậy an toàn”, khi có vụ việc xảy ra, người dân sẽ sử dụng tiếng mõ để báo hiệu cho các gia đình trong thôn được biết và cùng nhau xử lý các phức tạp, bất ổn xẩy ra. Với những yếu tố tích cực được phát huy, chỉ một thời gian ngắn mô hình đã thu hút 37 gia đình họ Đặng trong thôn ký cam kết đảm bảo ANTT. Các thành viên trong nhóm hoạt động theo nội quy, quy chế, quy ước được đề ra.

Người dân thiểu số trên địa bàn tỉnh Hà Giang rất tự hào với mô hình dòng họ tự quản của mình. Ảnh: Phương Nguyên

Mô hình “Họ Đặng tự quản” về ANTT chịu sự lãnh đạo của Đảng ủy xã, chi bộ thôn, sự quản lý, điều hành của UBND xã, trưởng thôn và hướng dẫn trực tiếp về chuyên môn nghiệp vụ của Công an xã. Mọi hoạt động của mô hình đảm bảo nguyên tắc công khai, đúng pháp luật; định kỳ hàng tháng. Các thành viên có trách nhiệm tham gia đầy đủ các buổi họp để thông báo tình hình liên quan đến ANTT, qua đó nắm bắt, tiếp thu những phản ánh, kiến nghị của quần chúng nhân dân.

Từ khi được thành lập đến nay, các thành viên của mô hình đã chủ động nắm tình hình, phát hiện các vụ việc mâu thuẫn, tranh chấp  trong nội bộ nhân dân, vi phạm hành chính, vi phạm trật tự an toàn xã hội trên địa bàn, kịp thời phản ánh đến cơ quan Công an và UBND xã. Tích cực phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể ở thôn làm tốt công tác tuyên truyền cho quần chúng nhân dân nâng cao tinh thần cảnh giác, phòng ngừa tội phạm; vận động nhân dân tự giác chấp hành các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.

Sau một thời gian hoạt động, mô hình “Họ Đặng tự quản” về ANTT tại thôn đã tham gia tích cực trong việc giữ gìn ANTT. Các thành viên đã phối hợp với các ban, ngành tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho nhân dân. Vận động người dân tham gia phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, kịp thời giải quyết các vụ việc ngay tại cơ sở.

Đặc biệt, trong các cuộc họp của dòng họ, các thành viên luôn giáo dục, nhắc nhở con cháu chấp hành tốt các quy định về hộ tịch, hộ khẩu, tự giác giao nộp vũ khí, vật liệu nổ. Bên cạnh đó các thành viên còn đẩy mạnh công tác tham gia giữ gìn trật tự công cộng, trật tự giao thông, phòng cháy, chữa cháy...

Mô hình mới, hiệu quả mới

Từ việc thực hiện thí điểm, đến nay Đề án “Nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” đã và đang đem lại những hiệu quả tích cực và thiết yếu cho các cộng đồng dân cư, thôn bản trên địa bàn tỉnh Hà Giang. Từ những mô hình tự quản như Bản Luốc, nay mô hình tự quản đã được triển khai rộng đến với các xã, các huyện nằm trên địa bàn tỉnh.

Các thành viên trong dòng họ tự quản tiếp nhận và trao đổi thông tin tự quản cho nhau. Ảnh: Phương Nguyên

Tại thôn Tân Tiến (Tiên Nguyên, Quang Bình), mô hình “Tự quản, tự bảo vệ, tự hòa giải và cùng giúp nhau phát triển kinh tế” đang được các dòng họ ở đây triển khai để giữ gìn ANTT cho cộng đồng của mình. Với 36 hộ, 155 khẩu; những năm qua “Dòng họ Hoàng Văn” đã luôn phát huy và tạo ra được nhiều phòng trào thi đua trong lao động, sản xuất, nâng cao đời sống vật chất cũng như tinh thần cho toàn dòng họ.

Việc làm này, ngoài hạn chế được những vụ việc mâu thuẫn, tranh chấp gây mất đoàn kết, làm ảnh hưởng đến ANTT thì còn giúp cộng đồng xóa bỏ những tập tục lạc hậu trong hiếu, hỷ, góp phần vào công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật và hạn chế những tiêu cực trong dòng họ và cộng động khu dân cư.

Dưới sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền xã; từ khi kiện toàn tổ tự quản về ANTT, các vụ việc xảy ra đều được phối hợp giải quyết dứt điểm, không có vụ việc phức tạp kéo dài. Từ khi đi vào hoạt động, tổ tự quản luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công tác tổ chức, phân công tuần tra, kiểm soát địa bàn đảm bảo giữ vững ANTT ở địa phương. Với những thành tích đạt được của mô hình “Dòng họ Hoàng Văn” tự quản về ANTT đã góp phần không nhỏ vào công tác đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

Tại thôn Sủng Lủ, xã Lũng Chinh (Mèo Vạc), “Dòng họ Sùng tự quản về ANTT” đang được coi là điểm sáng trong phát triển kinh tế và giảm các tệ nạn xã hội, đóng góp tích vào phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” ở địa phương.

Thôn Sủng Lủ chủ yếu là đồng bào Mông sinh sống, riêng dòng họ Sùng có tới 52 hộ. Thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, thời gian qua, lực lượng Công an huyện phụ trách xã và Công an xã đã chủ động tham mưu cho UBND xã khảo sát, xây dựng các mô hình đảm bảo ANTT trên địa bàn. Sau 1 thời gian ngắn tuyên truyền, đã có 52 gia đình của họ Sùng ký cam kết đảm bảo ANTT, các thành viên hoạt động theo nội quy, quy chế và quy ước được đề ra.

Từ việc triển khai hiệu quả và duy trì tốt các hoạt động của mô hình dòng họ ANTT, nên hiện nay trên địa bàn tỉnh Hà Giang, các vấn đề như bạo lực gia đình, mất bình đẳng giới, vợ chồng mâu thuẫn, các con vi phạm pháp luật đã có chiều hướng giảm. Hơn nữa, các thành viên trong dòng đã phát huy tốt tinh thần đoàn kết, sẻ chia, giúp nhau cùng phát triển kinh tế, góp phần không nhỏ trong xóa đói, giảm nghèo ở địa phương.