(Thanh tra) - Đó là thông tin được chia sẻ tại Hội thảo tăng cường vai trò truyền thông, vận động hiến tặng mô, tạng từ người hiến sau chết/chết não do Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia và Hội Vận động Hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam tổ chức ngày 5/3, tại Hà Nội.
Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, đến nay, Việt Nam đã làm chủ công nghệ ghép tạng với hơn 9.300 ca ghép thành công tại 28 bệnh viện trên cả nước. Trình độ ghép tạng của ngành Y tế Việt Nam đã tiệm cận thế giới.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, Việt Nam có tỉ lệ ghép tạng cao nhất Đông Nam Á (hơn 1.000 ca/năm) nhưng tỉ lệ hiến tạng từ người cho chết não lại thuộc nhóm thấp nhất thế giới.
Thống kê cho thấy, trong năm 2024, số người bệnh hiến tạng sau khi chết là 41 ca - đây là con số kỷ lục của Việt Nam tính đến thời điểm hiện tại. Riêng 2 tháng đầu năm 2025, có 16 ca chết não hiến tạng, chủ yếu từ Bệnh viện Hữu nghị Việt-Đức.
Ghép mô, tạng là thành tựu y học quan trọng, giúp cứu sống và cải thiện chất lượng sống cho hàng nghìn người bệnh suy tạng giai đoạn cuối. Để tăng cường nguồn tạng từ người cho chết não, việc tư vấn, vận động đóng vai trò rất quan trọng, tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bộ Y tế, hiện nay chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng cho hoạt động tư vấn hiến tặng mô, tạng từ người chết não, chết tim.
Đáng chú ý, chỉ một số bệnh viện thành lập được tổ tư vấn, vận động hiến tạng do chưa có chế độ đãi ngộ phù hợp. Công tác truyền thông dù đã được đẩy mạnh nhưng chưa đủ rộng và hiệu quả, nhiều người dân vẫn e ngại, hiểu biết hạn chế, thậm chí lo ngại về tâm linh, đạo đức.
Đại diện Bộ Y tế cũng thông tin thêm, ở nhiều nước phát triển, tư vấn hiến tặng mô, tạng tại bệnh viện là một phần quan trọng trong hệ thống y tế. Đội ngũ tư vấn được đào tạo bài bản, hưởng chế độ đãi ngộ hợp lý, giúp gia đình người bệnh hiểu rõ ý nghĩa nhân văn của hiến tạng và đưa ra quyết định đúng đắn. Đây là mô hình Việt Nam cần nghiên cứu, áp dụng phù hợp.
Tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Kim Tiến, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, nếu số ca hiến tặng tạng tăng cao hơn gấp 3 lần, thì mỗi năm nước ta sẽ tiến hành ghép được khoảng 5.000 ca. Tuy nhiên, số người đăng ký hiến tạng tăng rất ít trong năm qua, từ 80.000 người tăng lên hơn 100.000 người, con số này còn quá khiêm tốn so với thế giới.
Bà Tiến đề xuất cần có chính sách ưu đãi, khen thưởng và vinh danh những gia đình đồng ý hiến tạng của người thân sau chết não; Cần hỗ trợ tâm lý, cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ tâm lý cho gia đình người hiến, giúp họ hiểu và chấp nhận quyết định hiến tạng.
Bên cạnh đó, cần có ngày hiến tạng Việt Nam và tăng cường tri ân các gia đình hiến tạng của người thân chết não. Đồng thời sử dụng các nền tảng công nghệ để quản lý thông tin người hiến và người nhận, đảm bảo minh bạch và hiệu quả trong quá trình điều phối.
Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, để có thể lấp đầy những khoảng trống trên, trước mắt cần tập trung vào một số giải pháp trọng tâm, trong đó, Bộ Y tế sẽ nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách cụ thể để hỗ trợ, tạo điều kiện cho các tổ chức, bệnh viện thành lập đội ngũ tư vấn hiến tặng mô, tạng, đảm bảo có chế độ đãi ngộ phù hợp, giúp họ yên tâm công tác.
Bên cạnh đó, tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia có hệ thống hiến tặng mô, tạng phát triển, đồng thời xây dựng các chương trình đào tạo chuyên sâu về tư vấn hiến tạng.
Đẩy mạnh công tác truyền thông, tuyên truyền theo hướng đa dạng hóa hình thức, tận dụng các nền tảng công nghệ số, mạng xã hội, các kênh truyền hình, báo chí để lan tỏa thông điệp về hiến tạng, giúp thay đổi nhận thức cộng đồng một cách bền vững. Đồng thời xây dựng mạng lưới kết nối giữa các bệnh viện có thực hiện ghép tạng để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, đồng thời phối hợp với các tổ chức tôn giáo, đoàn thể, nhằm tạo sức lan tỏa mạnh mẽ hơn trong xã hội.
