Dự án Khu Nông nghiệp công nghệ cao Ấp Lát, thuộc xã Đạ Sar, huyện Lạc Dương. Ảnh: Vũ Linh

Dự án Khu Nông nghiệp công nghệ cao Ấp Lát, thuộc xã Đạ Sar, huyện Lạc Dương được UBND tỉnh Lâm Đồng lập vào năm 2004, với diện tích 346ha. Trong đó, có 172ha đất nông nghiệp và 174ha đất lâm nghiệp. Kinh phí bồi thường giải phóng mặt bằng là 11,8 tỷ đồng, đã triển khai được hơn 8,9 tỷ đồng.

UBND huyện Lạc Dương được giao lập thủ tục, thuê đất của 65 hộ dân trong khu vực dự án với diện tích 78,3ha. Công ty TNHH Báo Đáp (Công ty Báo Đáp), Công ty Cổ phần Thương mại phát triển dự án Mai Trang (Công ty Mai Trang) và Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Anh Đào (HTX Anh Đào) được thuê lại đất tại Khu Nông nghiệp công nghệ cao Ấp Lát để sản xuất nông nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao.

Trước đó, Báo Thanh tra đã đưa tin, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh (tháng 1/2023), Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã ban hành quyết định thanh tra các dự án tại Khu Nông nghiệp công nghệ cao Ấp Lát. Quá trình thanh tra, Thanh tra tỉnh và UBND huyện Lạc Dương nhiều lần mời 3 DN trên nhưng các đơn vị này không hợp tác, không cung cấp hồ sơ cho đoàn thanh tra. Thanh tra tỉnh đã báo cáo UBND tỉnh về việc các DN không chấp hành quyết định thanh tra.

UBND tỉnh Lâm Đồng tiếp tục chỉ đạo thanh tra toàn diện các DN này. Tuy nhiên, hết thời gian thanh tra, các DN vẫn không đến làm việc. Do vậy, đoàn thanh tra chỉ kiểm tra việc chấp hành pháp luật và các nghĩa vụ tài chính của các DN trên cơ sở, hồ sơ tài liệu do Trung tâm Nông nghiệp huyện cung cấp và các báo cáo của UBND huyện Lạc Dương gửi Thanh tra tỉnh.

Đối với Công ty Báo Đáp, được tỉnh cho thuê đất để làm Dự án “Trang trại hoa Đa Sar” trên diện tích 45,85ha, tổng mức đầu tư là 14 tỷ đồng. Tiến độ đầu tư bắt đầu từ năm 2005.

Đối với phần diện tích 15,84ha, Công ty Báo Đáp không đưa vào sử dụng nên UBND tỉnh chỉ đạo UBND huyện Lạc Dương chấm dứt việc cho thuê đất. Đối với 13,29ha đất, công ty thuê để quản lý bảo vệ rừng thuộc tiểu khu 155, tuy nhiên công ty không triển khai dự án, để xảy ra tình trạng phá rừng. Việc sử dụng đất tại dự án, công ty này còn đem 5,5ha đất cho người dân thuê lại. Ngoài ra, có 11,41ha, do không đủ năng lực tài chính, công ty này xin trả lại.

Về thực hiện nghĩa vụ tài chính, Công ty Báo Đáp phải nộp tiền thuê đất là hơn 3,8 tỷ đồng. Hiện đã nộp hơn 2 tỷ đồng, còn phải nộp 1,8 tỷ đồng.

Công ty Mai Trang do ông Mai Phước Hải làm Chủ tịch Hội đồng Quản trị, làm Dự án “Khu du lịch sinh thái kết hợp nuôi trồng - sản xuất các sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao” trên diện tích 32,69ha. Đối với phần 15,19ha, do công ty không đưa vào sử dụng nên bị UBND tỉnh thu hồi. 4ha khác công ty giao cho các hộ dân để liên doanh liên kết; 5ha còn lại, công ty trồng hoa cúc và 1 số cây hoa màu khác, 1ha đang để trống.

Về số tiền giải phóng mặt bằng và thuê đất là hơn 3,9 tỷ đồng, công ty đã nộp gần đầy đủ, chỉ còn phải nộp 82 triệu đồng.

HTX Hoa Anh Đào làm Dự án “Trồng rau, củ, quả công nghệ cao” trên diện tích 15,65ha. Tiếp đó, UBND huyện Lạc Dương cho HTX này thuê thêm 22,32ha đất (do một DN khác trả lại cho huyện). Trong tổng diện tích 35ha, HTX Anh Đào đã dựng nhà kính, trồng hoa hồng, cúc và một số loại rau ngắn ngày. Trong đó có 2,5ha, HTX này cho một hộ dân thuê lại; 13,26ha bị UBND huyện Lạc Dương thanh lý hợp đồng, thu lại. Về thực hiện nghĩa vụ tài chính, tại thời điểm thanh tra, HTX Anh Đào phải nộp hơn 6,2 tỷ đồng.

Theo Thanh tra tỉnh Lâm Đồng, 3 DN thực hiện dự án chậm, kéo dài nhiều năm, để xảy ra tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng trái phép; để xảy ra tình trạng san gạt, xây dựng công trình nhà ở vi phạm quy hoạch sử dụng đất, trồng cây tự do, không đúng chủng loại. Không trực tiếp sản xuất mà cho người dân thuê đất, vi phạm hợp đồng với UBND huyện.

Thanh tra tỉnh khẳng định, trách nhiệm để xảy ra vi phạm do các DN không chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về quản lý bảo vệ rừng, Luật Đầu tư và không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. UBND huyện Lạc Dương chưa nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, thiếu kiểm tra, xử lý dẫn đến việc chuyển nhượng, xây dựng công trình nhà ở vi phạm quy hoạch sử dụng đất.

Theo kiến nghị của Thanh tra tỉnh Lâm Đồng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Ngọc Phúc đã ký Văn số 743/UBND-NN ngày 24/1/2024 đề nghị Sở Kế hoạch - Đầu tư, huyện Lạc Dương thu hồi lại giấy chứng nhận đầu tư đã cấp cho 3 đơn vị là Công ty Báo Đáp, Công ty Mai Trang và HTX Anh Đào tại Dự án Khu Nông nghiệp công nghệ cao ở huyện Lạc Dương.

Việc các DN không trả tiền thuê đất khiến hàng chục gia đình là đồng bào dân tộc thiểu số ở địa phương đã cho thuê đất gặp nhiều khó khăn, phát sinh tranh chấp căng thẳng kéo dài trong nhiều năm qua.

Trước những vi phạm của 3 đơn vị, UBND tỉnh Lâm Đồng đã chỉ đạo các cơ quan chức năng chấm dứt một phần dự án của Công ty Báo Đáp, Công ty Mai Trang và HTX Anh Đào. Hiện nay, UBND huyện Lạc Dương đã hoàn thiện phương án trả lại đất, đo đạc xác định lại diện tích đất của các hộ dân đã cho thuê.

Trao đổi với PV Báo Thanh tra, lãnh đạo UBND huyện Lạc Dương cho biết, đang hoàn tất thủ tục khởi kiện 3 công ty trên nhằm thu hồi tiền nợ đọng để chi trả cho các hộ dân trong trường hợp DN không phối hợp thanh lý hợp đồng. Do việc khởi kiện có thể kéo dài, ảnh hưởng đến việc thu hồi nợ để chi trả tiền cho các hộ dân và thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước, tránh tình trạng khiếu kiện đông người làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự của địa phương, UBND huyện Lạc Dương đã kiến nghị UBND tỉnh Lâm Đồng cho cơ chế hoặc tạm ứng kinh phí từ nguồn ngân sách Nhà nước để chi trả tiền cho các hộ dân. Khi 3 công ty trên thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính, UBND huyện Lạc Dương sẽ hoàn ứng số tiền này vào ngân sách Nhà nước theo quy định.