Vi phạm tại bãi thải khai trường Mỏ Cóc đã được chỉ ra từ năm 2019 nhưng Cty Apatit vẫn không khắc phục, thậm chí sau đó có sạt lở làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân sinh sống gần đó. Ảnh: ND

Bị xử phạt hành vi vi phạm đã phát hiện từ năm 2019

Quyết định xử phạt Cty Apatit do đã thực hiện các hành vi vi phạm hành chính:

Hành vi thứ nhất: Không nộp thiết kế mỏ đã phê duyệt cho cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền về khoáng sản đối với Giấy phép khai thác khoáng sản số 05/GP-BTNMT ngày 4/1/2008 của Bộ TNMT cấp cho công ty, quy định tại điểm c, khoản 2, Điều 38 Nghị định 36/2020/NĐ-CP ngày 24/3/2020 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản với số tiền 50 triệu đồng.

Hành vi thứ hai: Đổ thải không đúng vị trí đã xác định trong thiết kế mỏ được phê duyệt mà chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chấp thuận bằng văn bản đối với Giấy phép khai thác khoáng sản số 1793/GP-BTNMT ngày 26/7/2017.

Hành vi thứ ba: Đổ thải không đúng vị trí đã xác định trong thiết kế mỏ được phê duyệt mà chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chấp thuận bằng văn bản đối với Giấy phép khai thác khoáng sản số 361/GP-BTNMT ngày 31/01/2018.

Tổng mức tiền phạt là 290 triệu đồng.

Cty Apatit có “chống đối” không thực hiện kết luận thanh tra?

Như Báo Thanh tra đã phản ánh, ngày 5/8/2019, Sở TNMT Lào Cai đã ban hành Kết luận thanh tra số 1664 cho biết, tại thời điểm kiểm tra, Cty Apatit Việt Nam đang sử dụng 95,35ha tại khai trường mỏ Cóc, xã Tả Phời, TP Lào Cai nhưng chưa thực hiện thủ tục giao đất, cho thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai.

Mốc ranh giới không đầy đủ, một số mốc bị mất.

Đổ đất đá, bãi thải số 1 (phía Tây Bắc của khai trường mỏ Cóc) và bãi thải số 2 (phía Đông Nam của khai trường mỏ Cóc) chưa đúng quy định về bảo vệ môi trường, dự án được phê duyệt.

Sở TNMT kiến nghị UBND tỉnh Lào Cai yêu cầu Cty Apatit Việt Nam phải thực hiện các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường, đưa khu vực khai thác về trạng thái an toàn đối với diện tích 18,83ha tại khai trường mỏ Cóc.

Chấp hành đúng các quy định của pháp luật về đất đai, khoáng sản và công tác bảo vệ môi trường.

Thời gian khắc phục các tồn tại nêu trên trước ngày 30/12/2019 và báo cáo kết quả về UBND tỉnh, Sở TNMT trước ngày 10/1/2020.

Ngày 27/11/2021, UBND TP Lào Cai đã phải ban hành Văn bản số 123 yêu cầu Cty Apatit Việt Nam, kể từ ngày 26/11/2021, tạm dừng việc đổ thải tại bãi đổ thải số 2, khai trường mỏ Cóc và khu vực đang bị nứt, sụt đến khi xử lý xong việc ảnh hưởng do sụt, sạt. Khẩn trương hoàn thiện các thủ tục pháp lý của khu vực dự kiến làm bãi đổ thải bổ sung (chủ trương đầu tư, thiết kế mỏ…).

Đến ngày 14/7/2023, Sở TNMT Lào Cai tiếp tục có Văn bản số 1989 về kế hoạch kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra (Kết luận số 1664/KL-STNMT ngày 5/8/2019) việc quản lý, sử dụng đất, chấp hành công tác đóng cửa mỏ, công tác bảo vệ môi trường đối với Cty Apatit Việt Nam.

Nội dung kiểm tra: Kiểm tra, đôn đốc việc tổ chức thực hiện các nội dung về quản lý, sử dụng đất, chấp hành công tác đóng cửa mỏ, công tác bảo vệ môi trường đối với Cty Apatit Việt Nam theo Kết luận thanh tra số 1664 và chỉ đạo xử lý sau thanh tra của UBND tỉnh Lào Cai.

Mới đây, theo kết luận thanh tra của Thanh tra tỉnh Lào Cai: Qua xem xét (trên một số hồ sơ liên quan khác) trong 2 năm 2020 - 2021, cho thấy, công tác bảo vệ môi trường trong thực hiện các dự án khai thác, chế biến khoáng sản còn có một số tồn tại sau: Không có hồ sơ xây dựng cơ bản mỏ (hồ sơ lưu) liên quan đến công trình bảo vệ môi trường (đê chắn bãi thải, hố lắng...) tại các khai trường mỏ Cóc, khai trường 10.

Đối với khai trường mỏ Cóc: Diện tích đất chưa thuê theo giấy chứng nhận đầu tư là 96,32ha và theo giấy phép khai thác là 34,1ha (do chưa thực hiện xong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng). Công ty đã có hoạt động khoáng sản đổ thải trên một phần diện tích đất (theo Kết luận thanh tra số 1664/KL-STNMT ngày 5/8/2019 là 46,762ha) chưa được cho thuê (do còn vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng); việc sử dụng đất này vi phạm vào điểm a, Khoản 3, Điều 152 Luật Đất đai năm 2013.

Việc đổ thải vượt cao độ thiết kế (tại khai trường mỏ Cóc: Bãi thải số 1 vượt 10m, bãi thải số 2 vượt 23m; tại khai trường 20-22: Bãi thải số 1 vượt 34m, bãi thải số 2 vượt 30m); đổ thải tại lòng moong các khai trường mỏ Cóc, Ngòi Đum - Đông Hồ, khai trường 10 (do các bãi thải chưa giải phóng mặt bằng xong hoặc do UBND tỉnh Lào Cai điều chỉnh giao đất bãi thải quy hoạch của khai trường cho đơn vị khác sử dụng như đã nêu trên).

Một số công trình bảo vệ môi trường tại các bãi thải khai trường chưa xây dựng do vướng mắc về công tác giải phóng mặt bằng.

Thanh tra cũng chỉ ra trách nhiệm thuộc về Cty Apatit Việt Nam, Sở TNMT, UBND TP Lào Cai giai đoạn năm 2020 - 2021.

Liên quan đến việc thực hiện các kết luận thanh tra đã ban hành, phóng viên Báo Thanh tra đã liên hệ Cty Apatit Việt Nam thì nhận được câu trả lời là đã “thực hiện rất nghiêm kết luận”. Khi chúng tôi đề nghị được cung cấp các tài liệu liên quan thì đơn vị cứ khất lần rồi né tránh!

Việc "thực hiện nghiêm" của đơn vị này được thể hiện, ngày 25/1/2024, Chánh Thanh tra Bộ TNMT đã ban hành Quyết định số 43 xử phạt vi phạm hành chính về các hành vi đã phát hiện từ 5 năm trước.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin.