Bãi thải không đúng quy định thuộc khai trường mỏ Cóc, thôn Đoàn Kết, xã Tả Phời, TP Lào Cai của Cty Apatit Việt Nam vẫn y nguyên, mặc dù được Sở TNMT Lào Cai chỉ ra sai phạm từ năm 2019. Ảnh: ND

Thanh tra tỉnh tiếp tục chỉ ra sai phạm cũ

Theo kết luận thanh tra, qua xem xét (trên một số hồ sơ liên quan khác) trong 2 năm 2020-2021, cho thấy công tác bảo vệ môi trường trong thực hiện các dự án khai thác, chế biến khoáng sản còn có một số tồn tại sau: Không có hồ sơ xây dựng cơ bản mỏ (hồ sơ lưu) liên quan đến công trình bảo vệ môi trường (đê chắn bãi thải, hố lắng...) tại các khai trường mỏ Cóc, khai trường 10.

Đối với khai trường mỏ Cóc: Diện tích đất chưa thuê theo giấy chứng nhận đầu tư là 96,32ha và theo giấy phép khai thác là 34,1ha (do chưa thực hiện xong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng). Công ty đã có hoạt động khoáng sản đổ thải trên một phần diện tích đất (theo Kết luận thanh tra số 1664/KL-STNMT ngày 5/8/2019 là 46,762ha) chưa được cho thuê (do còn vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng); việc sử dụng đất này vi phạm vào điểm a, khoản 3, Điều 152 Luật Đất đai năm 2013.

Việc đổ thải vượt cao độ thiết kế (tại khai trường mỏ Cóc: Bãi thải số 1 vượt 10m, bãi thải số 2 vượt 23m; tại khai trường 20-22: Bãi thải số 1 vượt 34m, bãi thải số 2 vượt 30m); đổ thải tại lòng moong các khai trường mỏ Cóc, Ngòi Đum - Đông Hồ, khai trường 10 (do các bãi thải chưa giải phóng mặt bằng xong hoặc do UBND tỉnh Lào Cai điều chỉnh giao đất bãi thải quy hoạch của khai trường cho đơn vị khác sử dụng như đã nêu trên).

Một số công trình bảo vệ môi trường tại các bãi thải khai trường chưa xây dựng do vướng mắc về công tác giải phóng mặt bằng.

Thanh tra cũng chỉ ra trách nhiệm thuộc về Cty Apatit Việt Nam, Sở TNMT, UBND TP Lào Cai giai đoạn năm 2020 - 2021.

Sở TNMT Lào Cai kết luận sai phạm xong rồi... để đấy

Trước đó, tại Kết luận thanh tra số 1664 ngày 5/8/2019 của Sở TNMT Lào Cai, cho thấy tại thời điểm kiểm tra, Cty Apatit Việt Nam đang sử dụng 95,35ha tại khai trường mỏ Cóc, xã Tả Phời, TP Lào Cai, nhưng chưa thực hiện thủ tục giao đất, cho thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai.

Mốc ranh giới không đầy đủ, một số mốc bị mất.

Đổ đất đá, bãi thải số 1 (phía Tây Bắc của khai trường mỏ Cóc) và bãi thải số 2 (phía Đông Nam của khai trường mỏ Cóc) chưa đúng quy định về bảo vệ môi trường, dự án được phê duyệt.

Sở TNMT kiến nghị UBND tỉnh Lào Cai yêu cầu Cty Apatit Việt Nam phải thực hiện các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường, đưa khu vực khai thác về trạng thái an toàn đối với diện tích 18,83ha tại khai trường mỏ Cóc.

Chấp hành đúng các quy định của pháp luật về đất đai, khoáng sản và công tác bảo vệ môi trường.

Thời gian khắc phục các tồn tại nêu trên trước ngày 30/12/2019 và báo cáo kết quả về UBND tỉnh, Sở TNMT trước ngày 10/1/2020.

Và “bất ngờ” mới đây, ngày 14/7/2023, Sở TNMT tỉnh Lào Cai đã có Văn bản số 1989 về kế hoạch kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra (Kết luận số 1664/KL-STNMT ngày 5/8/2019) việc quản lý, sử dụng đất, chấp hành công tác đóng cửa mỏ, công tác bảo vệ môi trường đối với Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam.

Nội dung kiểm tra: Kiểm tra, đôn đốc việc tổ chức thực hiện các nội dung về quản lý, sử dụng đất, chấp hành công tác đóng cửa mỏ, công tác bảo vệ môi trường đối với Cty Apatit Việt Nam theo Kết luận thanh tra số 1664 và chỉ đạo xử lý sau thanh tra của UBND tỉnh Lào Cai.

Thông qua hoạt động kiểm tra nhằm phát hiện, chấn chỉnh, xử lý vi phạm hành chính (nếu có) đối với các nội dung được kết luận và kiến nghị tại kết luận thanh tra theo quy định.

Tổng hợp, đề xuất báo cáo UBND tỉnh kết quả thực hiện kết luận thanh tra và các nội dung khác có liên quan.

Thời gian, địa điểm kiểm tra: Bắt đầu từ ngày 25/7/2023 đến hết ngày 15/8/2023.

Liên quan đến vấn đề này, phóng viên Báo Thanh tra đã liên hệ với lãnh đạo Sở TNMT tỉnh Lào Cai để lấy thông tin kết quả thực hiện, nhưng vẫn chưa nhận được với lý do thực hiện “chưa xong”!?

Sai phạm của Cty Apatit Việt Nam còn nguy hiểm, thì người dân xã Tả Phời phải hứng chịu. Ảnh: ND

Người dân lĩnh hậu quả

Trước đó, như phản ánh, khoảng 22 giờ 30 đêm 25/11/2021, tại bãi thải số 2 khai trường mỏ Cóc thuộc thôn Đoàn Kết, xã Tả Phời, TP Lào Cai của Cty Apatit Việt Nam đã sạt lở, sụt lún nghiêm trọng, gây thiệt hại nặng nề cho các hộ dân vùng lân cận.

Khoảng 23 giờ cùng ngày, Cty Apatit Việt Nam và chính quyền địa phương đã cho người vào hỗ trợ người dân di dời và ứng cứu.

Đến ngày 26/11, sau khi đo đạc thống kê thiệt hại, đại diện Cty Apatit Việt Nam cùng hộ ông Trọng (người dân bị thiệt hại) đã thống nhất ký biên bản kê khai thiệt hại và tìm phương án giải quyết khắc phục, với sự có mặt của lãnh đạo UBND xã Tả Phời.

Các hộ dân bị ảnh hưởng do sạt lở, sụt lún tại bãi thải số 2 khai trường mỏ Cóc mong muốn chính quyền địa phương và Cty Apatit Việt Nam có những biện pháp giải quyết thoả đáng, đảm bảo an sinh và tính mạng cho người dân.

Ngày 26/11/2021, sau khi kiểm tra thực địa, nghe Chủ tịch UBND xã Tả Phời báo cáo về vụ việc gây sụt lún, có vết nứt chạy dài khu vực bên dưới bãi đổ thải số 2, khai trường mỏ Cóc thuộc thôn Đoàn Kết vào đêm ngày 25/11/2021 và ý kiến tham gia của các thành phần cùng dự họp, ông Nguyễn Trường Giang, Phó Chủ tịch UBND TP Lào Cai chủ trì bàn biện pháp khắc phục hiện tượng sụt lún tại khu vực đổ thải số 2, đã kết luận và chỉ đạo các nhiệm vụ cụ thể như sau:

Yêu cầu Cty Apatit Việt Nam, kể từ ngày 26/11/2021, tạm dừng việc đổ thải tại bãi đổ thải số 2, khai trường mỏ Cóc và khu vực đang bị nứt, sụt đến khi xử lý xong việc ảnh hưởng do sụt, sạt. Khẩn trương hoàn thiện các thủ tục pháp lý của khu vực dự kiến làm bãi đổ thải bổ sung (chủ trương đầu tư, thiết kế mỏ…).

Đối với trường hợp có hộ gia đình đang có nguy cơ bị ảnh hưởng cao (hộ ông Trương Văn Trọng, phía sau nhà ở có vết nứt kéo dài khoảng 100m, rộng khoảng 40cm, hiện tại khu vực ao phía sau nhà bị lún làm đẩy, tràn bùn) và các hộ khác có nguy cơ cần phải di chuyển, đề nghị Cty Apatit Việt Nam phối hợp với UBND TP khẩn cấp di chuyển chỗ ở ra khỏi vị trí trên theo chỉ đạo của UBND tỉnh tại Văn bản số 4382/UBND-KT ngày 21/9/2020 về việc di chuyển các hộ dân khu vực bãi thải khai trường mỏ Cóc, thuộc thôn Trạm Thải (nay là thôn Đoàn Kết), xã Tả Phời, TP Lào Cai.

Trước mắt, tính toán hỗ trợ tiền thuê nhà cho các hộ di chuyển ra khỏi khu vực nguy hiểm, đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của các hộ dân. Thời gian xong trước ngày 30/11/2021.

Mới đây, phóng viên Báo Thanh tra cũng đã đến trụ sở Cty Apatit Việt Nam để tìm hiểu thông tin việc thực hiện sau thanh tra theo các kết luận thanh tra đã ban hành của cơ quan chức năng, nhưng đã nhiều ngày trôi qua vẫn chưa nhận được hồi âm.