Kết luận thanh tra số 146/KL-TTCP ngày 26/1/2018 đã chỉ ra nhiều tồn tại, bất cập, vi phạm của UBND tỉnh Hà Giang và các đơn vị trực thuộc trong quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc nông, lâm trường. Dù phải thực hiện 9 nhiệm vụ để thực hiện các kiến nghị của TTCP, lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường vẫn chỉ “rút kinh nghiệm sâu sắc”.

Hạn chế, yếu kém trong chỉ đạo, điều hành

Báo cáo sau thanh tra của UBND tỉnh Hà Giang cho biết, Sở Tài nguyên và Môi trường được giao 9 phần việc. Đó là: Đo đạc thành lập bản đồ địa chính, cắm mốc ranh giới sử dụng đất cho 3 công ty lâm nghiệp gồm Cty Lâm nghiệp Ngòi Sảo, Cty Lâm nghiệp Vĩnh Hảo, Cty Lâm nghiệp cầu Ham; Đôn đốc Cty Cổ phần Chè Hùng An thực hiện xây dựng phương án sử dụng đất, phương án đo đạc thành lập bản đồ địa chính, cắm mốc ranh giới sử đụng đất; Xây dựng phương án đo đạc thành lập bản đồ địa chính, cắm mốc ranh giới sử dụng đất cho 4 ban quản lý rừng phòng hộ; hướng dẫn các ban quản lý rừng xây dựng phương án sử dụng đất; Thu hồi, hủy bỏ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) do UBND huyện Bắc Quang cấp trái thẩm quyền cho Lâm trường Vĩnh Hảo (nay là Cty Lâm nghiệp Vĩnh Hảo) và Cty Cổ phần Chè Hùng An năm 1993; Yêu cầu 3 Công ty Lâm nghiệp Ngòi Sảo, Vĩnh Hảo và cầu Ham giao nộp GCNQSDĐ mà UBND tỉnh Hà Giang đã cấp năm 1999 để chỉnh lý biến động sử dụng đất.

Đôn đốc, hướng dẫn UBND các huyện Bắc Quang và Quang Bình rà soát, xây dựng phương án sử dụng đất đối với diện tích mà UBND tỉnh đã thu hồi của 3 công ty lâm nghiệp giao lại cho nhân dân sản xuất; Xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra hàng năm, giám sát việc quản lý sử dụng đất của các công ty lâm nghiệp, ban quản lý rừng của các huyện, xử lý nghiêm các trường có hành vi vi phạm pháp luật đất đai; Chủ trì giám sát, tổng hợp kết quả thực hiện các nội dung khắc phục tồn tại, hạn chế tại Kết luận số 146 của TTCP về việc quản lý, sử dụng đối với đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh theo Chỉ thị số 11/CT-TTg ngày 4/4/2016 của Thủ tướng Chính phủ; Kiểm điểm trách nhiệm của giám đốc sở về những hạn chế yếu kém trong công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý sử dụng đất đối với đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh qua các thời kỳ.

Kết quả, Sở Tài nguyên và Môi trường đã triển khai làm việc với UBND huyện Bắc Quang và các đơn vị, tổ chức sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh, đôn đốc thống nhất biện pháp phối hợp tổ chức thực hiện khắc phục các nội dung theo kết luận của TTCP. Qua đó tiếp tục thực hiện Quyết định số 1749/QĐ-UBND ngày 14/9/2015 của UBND tỉnh Hà Giang về việc phê duyệt “Thiết kế kỹ thuật - dự toán xác định ranh giới, cắm mốc ranh giới, đo đạc mốc, đường ranh giới lập hồ sơ cấp GCNQSDĐ các công ty lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh”.

Sở cũng hoàn thành công tác đo đạc thành lập bản đồ địa chính chính quy, với tổng diện tích đo vẽ là 7.089,6ha; xác định đường ranh giới 1.124,61km; vị trí cắm mốc và các điểm đặc trưng, lập bản mô tả ranh giới, mốc giới thửa đất, tổng số đã cắm được 2.174 mốc; trên cơ sở kết quả đo đạc và bản đồ địa chính, tổ chức cho các công ty đăng ký kê khai để làm cơ sở trình UBND tỉnh quyết định thu hồi đất và giao đất cho thuê, làm cơ sở cho việc điều chỉnh lại GCNQSDĐ đã cấp trước đây; đang điều tra để lập dự toán kinh phí xác định giá đất cho thuê.

Diện tích đất các công ty lâm nghiệp đã cắt trả về địa phương đã hoàn thành đo đạc với tổng diện tích 2.578,86ha; đã triển khai công tác đăng ký kê khai làm căn cứ xây dựng phương án xử lý với phần diện tích do các công ty lâm nghiệp cắt trả, trình UBND tỉnh phê duyệt.

Theo rà soát của đơn vị này, có 577 thửa đăng ký cấp GCNQSDĐ với tổng diện tích 6.700,91ha. Sở đang thẩm định để trình cấp có thẩm quyền cấp GCNQSDĐ.

Nhiều phần việc chậm tiến độ

Sở Tài nguyên và Môi trường đã hướng dẫn Cty Cổ phần Chè Hùng An thực hiện các thủ tục về đất đai; hiện đang triển khai hoàn thiện phần đo đạc thành lập bản đồ địa chính; đang tiến hành kiểm tra nghiệm thu bản đồ địa chính làm căn cứ xây dựng phương án sử dụng đất và cấp đổi GCNQSDĐ, để nghiệm thu bản đồ địa chính, xây dựng phương án sử dụng đất, xác định giá đất. Tiến độ thực hiện chậm so với kế hoạch đề ra do Cty Cổ phần Chè Hùng An thuê đơn vị tư vấn đo đạc, sản phẩm bản đồ địa chính bàn giao để kiểm tra nghiệm thu chất lượng kém, nội dung đo đạc bản đồ địa chính không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, cần phải hoàn thiện bổ sung.

Về xây dựng phương án đo đạc thành lập bản đồ địa chính, cắm mốc ranh giới sử dụng đất cho 4 ban quản lý rừng phòng hộ; hướng dẫn các ban quản lý rừng xây dựng phương án sử dụng đất; Xây dựng hệ thống hồ sơ, tài liệu, cơ sở dữ liệu địa chính đối với các đơn vị, tổ chức sử dụng đất có nguồn gốc từ đất nông, lâm trường, Sở Tài nguyên và Môi trường đã làm việc các Ban Quản lý rừng phòng hộ Vị Xuyên, Yên Minh, Bắc Mê, Hoàng Su Phì, hướng dẫn các đơn vị này thực hiện lập phương án sử dụng đất theo quy định. Đồng thời tiếp nhận hồ sơ, tài liệu liên quan đến quản lý sử dụng đất của các ban quản lý rừng, do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chuyển giao, gồm: hồ sơ đề án chuyển 4 lâm trường thành ban quản lý rừng phòng hộ và phần mềm kiểm kê rừng tại 4 huyện. Đồng thời, lập thiết kế kỹ thuật, dự toán xác định ranh giới, cắm mốc giới, lập hồ sơ cấp GCNQSDĐ cho các công ty nông, lâm nghiệp không thực hiện sắp xếp lại theo Nghị định số 118/2014/NĐ-CP, các ban quản lý rừng trên địa bàn tỉnh Hà Giang; đang trình Bộ Tài nguyên và Môi trường thẩm định làm căn cứ trình UBND tỉnh phê duyệt; dự kiến triển khai đo đạc cắm mốc và giao diện tích rừng nêu trên về cho các ban quản lý trong năm 2019.

Tính đến thời điểm hiện tại, đã có UBND huyện Hoàng Su Phì hoàn thành phương án sử dụng đất, hiện Sở Tài nguyên và Môi trường đang thẩm định trình UBND tỉnh phê duyệt.

Về nhiệm vụ thu hồi, hủy bỏ GCNQSDĐ do UBND huyện Bắc Quang cấp trái thẩm quyền cho Lâm trường Vĩnh Hảo (naylà Cty Lâm nghiệp Vĩnh Hảo) và Cty Cổ phần Chè Hùng An năm 1993, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp cụ thể với UBND huyện Bắc Quang thực hiện hoàn thành theo đúng tiến độ được giao. UBND huyện Bắc Quang đã ban hành Quyết định số 1995/QĐ-UBND ngày 13/6/2018 thu hồi một phần diện tích tại Quyết định số 19/QĐ-UBND ngày 20/12/1993 và GCNQSDĐ cấp cho Cty Lâm nghiệp Vĩnh Hảo  (phần diện tích đất trụ sở chính của công ty); Quyết định số 2817/QĐ-UBND ngày 13/7/2018 về việc thu hồi 7 GCNQSDĐ do UBND huyện cấp cho công ty theo Quyết định số 19/QĐ-UBND ngày 20/12/1993 với tổng diện tích là 9,71ha.

Nội dung yêu cầu 3 Công ty Lâm nghiệp Ngòi Sảo, Vĩnh Hảo và cầu Ham giao nộp GCNQSDĐ mà UBND tỉnh Hà Giang đã cấp năm 1999 để chỉnh lý biến động sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai chưa thực hiện được. Nguyên nhân là các công ty lâm nghiệp đang thế chấp GCNQSDĐ tại ngân hàng để vay vốn; mặt khác để đồng bộ số liệu với việc đo đạc, cắm mốc ranh giới sử dụng đất các công ty lâm nghiệp, cấp đổi giấy chứng nhận thực hiện chỉnh lý một lần, sở sẽ đảm bảo thực hiện đúng tiến độ theo kế hoạch thực hiện xong trong năm 2018. Sở Tài nguyên và Môi trường đã có Văn bản số 1025/STNMT-TTr ngày 24/7/2018 đề nghị 3 công ty lâm nghiệp giao nộp GCNQSDĐ, thực hiện chỉnh lý biến động đất đai.

Về việc đôn đốc, hướng dẫn UBND các huyện Bắc Quang và Quang Bình rà soát, xây dựng phương án sử dụng đất đối với diện tích mà UBND tỉnh đã thu hồi của 3 công ty lâm nghiệp giao lại cho nhân dân sản xuất, diện tích 4.732,51ha, thu hồi năm 2011, hiện nay, huyện Quang Bình đang tích cực thực hiện rà soát, để ban hành quyết định thu hồi giấy chứng nhận đã cấp trước đây có chồng chéo. Huyện Bắc Quang triển khai rà soát sử dụng đất các công ty lâm nghiệp bàn giao và tiếp tục triển khai thực hiện nội dung rà soát theo như đã thống nhất với Sở Tài nguyên và Môi trường tại buổi làm việc ngày 7/5/2018. Phần việc này chậm tiến độ theo yêu cầu của UBND tỉnh do: diện tích manh mún, ở nhiều xã nên việc rà soát gặp nhiều khó khăn. Trong thời gian tới, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo UBND huyện tập trung trong công tác triển khai. Đặc biệt phải quán triệt cụ thể đến các phòng chức năng và UBND các xã liên quan.

Về việc xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra hàng năm, giám sát việc quản lý sử dụng đất của các công ty lâm nghiệp, ban quản lý rừng của các huyện, xử lý nghiêm các trường hợp có hành vi vi phạm pháp luật đất đai, Sở Tài nguyên và Môi trường xây dựng kế hoạch bổ sung vào nội dung, nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra hàng năm, đồng thời yêu cầu UBND các huyện tổ chức thanh tra, kiểm tra các nội dung thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện.

Chủ trì giám sát, tổng hợp kết quả thực hiện các nội dung khắc phục tồn tại, hạn chế tại Kết luận số 146/KL-TTCP ngày 26/01/2018 của TTCP về việc quản lý, sử dụng đối với đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh theo Chỉ thị số 11/CT-TTg ngày 4/4/2016 của Thủ tướng Chính phủ. Sở Tài nguyên và Môi trường chủ động xây dựng kế hoạch làm việc với UBND huyện Bắc Quang, với các Công ty Lâm nghiệp Ngòi Sảo, Vĩnh Hảo và cầu Ham, với Cty Cổ phần Chè Hùng An và UBND xã Hùng An.

Về kiểm điểm trách nhiệm của giám đốc sở trước những hạn chế yếu kém trong công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý sử dụng đất đối với đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh qua các thời kỳ, sở đã có văn bản triển khai đến các phòng chức năng liên quan thuộc sở công khai Kết luận 146/KL-TTCP trên trang Vnptioffìce của sở, yêu cầu rút kinh nghiệm sâu sắc các nội dung trong kết luận thanh tra; chỉ đạo triển khai thực hiện nghiêm túc khắc phục những thiếu sót mà kết luận đã chỉ ra.

Bài 2: Lãnh đạo 8 sở, huyện cũng... kiểm điểm rút kinh nghiệm

Đan Quế - Thân Giang