Thanh tra tỉnh Quảng Ninh đã chỉ ra nhiều vi phạm trong quản lý, sử dụng đất NTTS tại xã Hải Lạng, huyện Tiên Yên. Ảnh: Trọng Tài

Thanh tra việc chấp hành pháp luật về đất đai, hoạt động xây dựng của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn xã Hải Lạng, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh cho biết, Hải Lạng là xã vùng thấp cửa ngõ của huyện Tiên Yên, có đặc trưng địa hình miền núi ven biển.

Diện tích tự nhiên của xã là 8.054,3ha. Trong đó, nhóm đất nông nghiệp 6.356,22ha (có 1.187,99ha đất NTTS); đất phi nông nghiệp 1.456,95ha; đất chưa sử dụng 241,14ha.

Theo báo cáo, trên địa bàn xã Hải Lạng có 215 hộ gia đình, cá nhân thuê đất NTTS với diện tích 447,24ha; 158 hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất NTTS không có giấy tờ về quyền sử dụng đất với diện tích 181,99ha; 17 hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất NTTS do lấn chiếm, tự ý san gạt, chuyển mục đích sử dụng với diện tích 7,46ha.

Xã đã được các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt các quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030; quy hoạch 3 loại rừng năm 2018 và quy hoạch NTTS. Hệ thống hồ sơ địa chính về đất đai cơ bản đầy đủ, hoàn chỉnh.

Việc cho các tổ chức, cá nhân thuê đất để sản xuất kinh doanh, thương mại dịch vụ và NTTS trên địa bàn xã đã góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động và tăng thu ngân sách; xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế xã hội cho địa phương.

Tuy nhiên, về công tác quản lý, sử dụng đất NTTS trên địa bàn xã Hải Lạng, kết luận thanh tra chỉ rõ, đối với các trường hợp được cho thuê đất NTTS, các cơ quan quản lý Nhà nước về đất đai huyện Tiên Yên đã để xảy ra tình trạng 198 hộ dân sử dụng diện tích vượt hoặc nằm ngoài quyết định cho thuê đất, hợp đồng thuê đất với diện tích 356,52ha từ sau khi được thuê đất năm 2002.

Thanh tra tỉnh Quảng Ninh chỉ rõ, trách nhiệm của những tồn tại, sai phạm trên thuộc về UBND huyện Tiên Yên; UBND xã Hải Lạng thời kỳ 2004 - 2018, đặc biệt là thời điểm năm 2011. Ảnh: Trọng Tài

Đặc biệt, khi đo vẽ bản đồ địa chính năm 2011 đã xác định được diện tích cụ thể nhưng không hướng dẫn, đôn đốc các hộ dân thực hiện việc kê khai đăng ký biến động để điều chỉnh hợp đồng thuê đất.

Đồng thời, không thực hiện điều chỉnh đơn giá thuê đất theo quy định; không kiểm tra, kịp thời phát hiện để ngăn chặn, xử lý vi phạm pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai; dẫn đến, không kịp thời bổ sung thu ngân sách Nhà nước đối với tiền thuê đất của diện tích tăng thêm mà các hộ dân đang sử dụng (từ tháng 9/2014 đến hết năm 2020, các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân NTTS được miễn tiền thuê đất theo quy định).

Bên cạnh đó, các hộ dân được thuê đất đã sử dụng vượt diện tích đất thuê theo hợp đồng nhưng không kê khai, đăng ký biến động và làm thủ tục điều chỉnh hợp đồng thuê đất; không thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với diện tích sử dụng tăng thêm.

“Có 50 hộ dân không thực hiện thủ tục chuyển nhượng tài sản gắn liền với đất thuê và thủ tục thuê đất đối với người sử dụng mới, vi phạm nghĩa vụ của người sử dụng đất quy định tại Điều 170 Luật Đất đai năm 2013”, kết luận thanh tra cho biết.

Không chỉ vậy, các cơ quan quản lý Nhà nước về đất đai huyện Tiên Yên cũng để xảy ra tình trạng, 158 hộ dân đang sử dụng diện tích 181,98ha đất NTTS không có giấy tờ giao đất, cho thuê đất từ những năm 1998 - 2003 nhưng không được hướng dẫn, đôn đốc thực hiện việc kê khai, đăng ký, giao đất, cho thuê đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi đủ điều kiện theo quy định.

Không kiểm tra, kịp thời phát hiện để ngăn chặn, xử lý vi phạm về quản lý, sử dụng đất đai. Các hộ dân đã và đang sử dụng đất để NTTS nhưng không kê khai đăng ký đất đai và làm thủ tục xin giao đất, thuê đất theo quy định; dẫn đến, không thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định.

Cùng với đó, UBND xã Hải Lạng đã thiếu kiểm tra, chưa kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý vi phạm về quản lý, sử dụng đất đai; dẫn đến, 18 trường hợp vi phạm với diện tích 8,56ha. Trong đó, có 8 hộ dân được giao đất nông nghiệp (đất trồng cây hàng năm, rừng sản xuất) đã tự ý chuyển sang nuôi trồng thủy sản; 10 hộ tự khai hoang, lấn chiếm đất chưa sử dụng do UBND xã quản lý. Hành vi vi phạm diễn ra trong thời kỳ từ năm 2016 đến 2018.

Thanh tra tỉnh Quảng Ninh chỉ rõ, trách nhiệm của những tồn tại, sai phạm trên thuộc về UBND huyện Tiên Yên; UBND xã Hải Lạng thời kỳ 2004 - 2018, đặc biệt là thời điểm năm 2011 khi đã xác định hiện trạng qua đo vẽ bản đồ địa chính.

Bài 2: Điều chỉnh giảm diện tích cho thuê, “né” việc xin ý kiến tỉnh