Trong quá trình thu hồi đất, bồi thường GPMB thực hiện D.A cao tốc Vân Đồn - Móng Cái, huyện Tiên Yên đã để xảy ra nhiều sai phạm. Ảnh: Trọng Tài

Thiếu chính xác trong kiểm đếm, hỗ trợ

Vị trí thu hồi đất để thực hiện đoạn cao tốc đi qua huyện Tiên Yên thuộc 3 xã: Đông Ngũ, Đông Hải và Tiên Lãng; tổng diện tích GPMB phải bồi thường là 780.670m². Trong đó, đất trồng cây hàng năm 144.831,7m²; đất trồng cây lâu năm 6.462,7m²; đất rừng sản xuất 89.627,8m²; đất rừng phòng hộ 143.502m²; đất nuôi trồng thủy sản 64.654m²; đất ở 4.651,5m²; đất xây dựng trụ sở cơ quan 12.137m²; đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp 3.698,9m²; đất cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng 190m²; đất sông, kênh, rạch và mặt nước 198.851,8m²; đất khác 81.518,6m².

Có 5 tổ chức và 306 hộ gia đình, cá nhân bị D.A chiếm dụng phải bồi thường; tổng giá trị đã bồi thường, hỗ trợ là hơn 39,1 tỷ đồng.

Kiểm tra các phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại D.A này, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh chỉ rõ, việc thiết lập các danh mục hồ sơ còn nhiều sai sót, chưa đầy đủ: Bản chứng nhận nhà đất và tài sản trên đất chưa xác định rõ số nhân khẩu sống phụ thuộc vào nông nghiệp; đối với đất trồng cây hàng năm (cây lúa) trên địa bàn xã Đông Hải không có biên bản kiểm đếm tài sản trên đất; một số biên bản kiểm đếm không ghi rõ số thửa được kiểm đếm; không có văn bản, cam kết của các hộ dân tự xin được thu hoạch lúa và không nhận tiền bồi thường về cây lúa khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện D.A.

Bên cạnh đó, chưa thực hiện chỉnh lý biến động đất đai và giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với các hộ gia đình, cá nhân có đất còn lại sau thu hồi. Các phương án chỉ nhân diện tích thu hồi với đơn giá hỗ trợ mà không xác định số nhân khẩu sống phụ thuộc vào thu nhập từ sản xuất nông nghiệp để tính hỗ trợ cho từng nhân khẩu.

Đồng thời, UBND huyện Tiên Yên chưa lập phương án hỗ trợ đối với phần diện tích đất công ích khi bị thu hồi. Đối với loại đất nuôi trồng thủy sản chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, địa phương chưa xác định rõ loại đất là đầm ven biển, hồ hay đầm nội địa để lập phương án bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân.

Ngoài ra, đối với 3 trường hợp chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại xã Tiên Lãng (đất lấn chiếm, không phù hợp quy hoạch khu dân cư), UBND huyện Tiên Yên chưa xin ý kiến Sở Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn xác định có đủ điều kiện bồi thường đất ở và tái định cư hay không để lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi GPMB; công tác thi công di chuyển đường điện để thực hiện GPMB còn chậm, chưa kịp thực hiện để bàn giao mặt bằng sạch cho D.A.

Không chỉ vậy, UBND huyện Tiên Yên còn áp sai đơn giá hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, tìm kiếm việc làm và đơn giá bồi thường chi phí đầu tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đối với đất nuôi trồng thủy sản; tính sai mật độ cây keo; áp sai tỷ lệ 150% trong phần bồi thường về đất trồng cây lâu năm… Tổng giá trị sai sót phải thu hồi về ngân sách Nhà nước là hơn 308 triệu đồng.

"Điểm tên" trách nhiệm nhiều tập thể, cá nhân...

Thanh tra tỉnh Quảng Ninh chỉ rõ, liên quan đến tồn tại, thiếu sót trên, trách nhiệm tập thể thuộc về UBND huyện Tiên Yên; Hội đồng Bồi thường GPMB; Tổ Thẩm định công tác bồi thường GPMB; Phòng Tài nguyên và Môi trường; Trung tâm Phát triển quỹ đất; UBND các xã: Đông Ngũ, Đông Hải, Tiên Lãng.

Các cá nhân trực tiếp phải chịu trách nhiệm là Phó Chủ tịch UBND huyện Tiên Yên phụ trách công tác bồi thường, GPMB. Lãnh đạo và cá nhân thuộc các đơn vị: Phòng Tài nguyên và Môi trường; Trung tâm Phát triển quỹ đất; UBND các xã: Đông Ngũ, Đông Hải, Tiên Lãng; ông Hà Quang Hòa, Phó Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng (tổ viên Tổ Thẩm định); ông Nguyên Tất Hùng, chuyên viên Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (tổ viên Tổ Thẩm định) và ông Đặng Xuân Lại, công chức địa chính xã Hải Lạng trực tiếp tham gia công tác bồi thường GPMB.

Đồng thời yêu cầu, Chủ tịch UBND huyện Tiên Yên tổ chức họp kiểm điểm đối với các tập thể và cá nhân có liên quan và giảm kinh phí GPMB hơn 308 triệu đồng khi thực hiện quyết toán.

Theo tìm hiểu của PV, sau khi có kết luận thanh tra, UBND huyện Tiên Yên đã tổ chức họp kiểm điểm rút kinh nghiệm và đưa ra các giải pháp khắc phục tồn tại, thiếu sót trong công tác thực hiện GPMB tại D.A này. Bên cạnh đó, đã thu hồi nộp ngân sách Nhà nước số tiền hơn 308 triệu đồng do bồi thường, hỗ trợ sai đơn giá.

Đối với việc thi công di chuyển đường điện còn chậm, UBND huyện Tiên Yên lý giải là do hồ sơ GPMB điều chỉnh chưa được phê duyệt. Sau khi Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Quảng Ninh và Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển hạ tầng Vân Đồn bàn giao mặt bằng hướng tuyến điều chỉnh, huyện sẽ đôn đốc nhà thầu triển khai thi công, hoàn thành bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công tuyến đường cao tốc Vân Đồn - Móng Cái đoạn qua địa bàn huyện Tiên Yên.

Trọng Tài