(Thanh tra) - Chia sẻ với Báo Thanh tra về công tác chuyển đổi số của ngành Thanh tra, Trưởng ban Tiếp công dân Trung ương (TCDTW) Nguyễn Hồng Điệp nhấn mạnh rằng: "Với ngành Thanh tra, mỗi bước tiến về công nghệ đều phải gắn với tiến bộ về đạo đức công vụ, văn hóa phục vụ và kỷ luật hành chính. Chúng tôi không số hóa để thay con người, mà để giải phóng con người khỏi những thủ tục rườm rà, tập trung hơn vào những gì cốt lõi: lắng nghe dân, xử lý dứt điểm, minh bạch và công bằng".
Ông Điệp cho rằng, trong bối cảnh chuyển đổi số đang trở thành xu thế tất yếu, Đảng và Nhà nước ta xác định rõ định hướng phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, công dân số. Chuyển đổi số không phải là câu chuyện của tương lai mà là yêu cầu của hiện tại.
+Thưa ông, Thanh tra Chính phủ đang đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo để hiện đại hóa hoạt động. Trong đó, Ban TCDTW được đánh giá là đơn vị tiên phong về triển khai hiệu quả các giải pháp số hóa hoạt động tiếp công dân, góp phần nâng cao chất lượng phục vụ và xử lý đơn thư ngay từ gốc. Ban TCDTW đã triển khai nhiệm vụ này như thế nào?
- Ông Nguyễn Hồng Điệp, Trưởng Ban TCDTW: Với Thanh tra Chính phủ, việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là giải pháp quan trọng để hiện đại hóa hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Đây là công cụ giúp nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, tiết kiệm nguồn lực, bảo đảm tính công khai, minh bạch trong thực thi quyền lực công.
Đặc biệt, trong hoạt động tiếp công dân, tôi cho rằng việc ứng dụng công nghệ số phải trở thành một phần không thể thiếu của bộ máy. Mỗi cán bộ tiếp dân phải chuyển mình, không chỉ tiếp xúc trực tiếp mà còn phải biết tiếp dân trên môi trường mạng, xử lý dữ liệu, tương tác số hóa. Đó là nhiệm vụ chính trị của từng người trong bộ máy.
Ban TCDTW đã thành lập Phòng Quản lý cơ sở dữ liệu về tiếp công dân, xử lý đơn (Phòng 5). Đây là đơn vị chuyên trách quản lý và vận hành các hệ thống dữ liệu, nền tảng số liên quan đến hoạt động tiếp công dân.
Phòng 5 sẽ là đầu mối chuẩn hóa, tích hợp, kết nối dữ liệu ngành tiếp công dân từ Trung ương đến địa phương, phối hợp phát triển các ứng dụng như xử lý đơn tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), hệ thống giám sát tiến độ, phân tích đơn thư phức tạp... Phòng 5 không chỉ là trung tâm kỹ thuật mà còn là hạt nhân chiến lược trong thực hiện nhiệm vụ số hóa toàn diện hoạt động tiếp dân, giải quyết đơn thư trong thời gian tới.
+Ông có thể chia sẻ cụ thể về các nền tảng công nghệ mà cơ quan Thanh tra đang triển khai để hỗ trợ hoạt động thanh tra và tiếp công dân?
- Ông Nguyễn Hồng Điệp, Trưởng Ban TCDTW: Đến thời điểm này, Thanh tra Chính phủ đã xác lập một lộ trình chuyển đổi số rõ ràng. Một số hệ thống công nghệ trọng điểm đang được xây dựng và hoàn thiện gồm:
• Hệ thống thanh tra điện tử: Theo dõi toàn bộ quy trình thanh tra theo thời gian thực, hạn chế tiếp xúc trực tiếp giữa cán bộ và đối tượng thanh tra, nâng cao tính khách quan và minh bạch.
• Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân và xử lý đơn thư: Tích hợp định danh số, kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, bảo đảm chính xác, ngăn ngừa khiếu nại vượt cấp và xử lý chồng chéo.
• Hệ thống công chức ảo và xử lý đơn thư bằng AI: Hỗ trợ công dân nộp đơn trực tuyến, tự động phân tích nội dung, cảnh báo các vụ việc phức tạp, kéo dài.
• Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản, thu nhập cán bộ: Ứng dụng công nghệ blockchain để bảo vệ tính toàn vẹn dữ liệu, phục vụ công tác kiểm soát tài sản, phòng chống tham nhũng.
• Hệ thống theo dõi, đôn đốc sau thanh tra: Giám sát tự động tiến độ thực hiện kết luận thanh tra, giảm tải thủ công, hạn chế thất thoát và sai sót trong quá trình thực hiện.
+Ông đánh giá như thế nào về vai trò của dữ liệu trong công cuộc chuyển đổi số của ngành?
- Ông Nguyễn Hồng Điệp, Trưởng Ban TCDTW: Dữ liệu chính là "nguồn lực mới". Không có dữ liệu sạch, đồng bộ, chuẩn hóa thì không thể có chuyển đổi số thành công.
Do đó, chúng tôi đặt trọng tâm vào việc xây dựng nền tảng dữ liệu dùng chung, từ cấp Trung ương đến địa phương, liên thông giữa các cấp, các ngành.
Phòng 5 chính là nơi sẽ hiện thực hóa điều đó, làm đầu mối kết nối, quản trị, phân tích và bảo vệ hệ thống dữ liệu ngành tiếp công dân. Chỉ khi xử lý dữ liệu tốt, chúng ta mới có thể chủ động phòng ngừa, cảnh báo, điều hành hiệu quả hoạt động tiếp công dân và giải quyết đơn thư.
+Trong quá trình đó, yếu tố con người được đặt ở đâu, thưa ông?
- Ông Nguyễn Hồng Điệp, Trưởng Ban TCDTW: Con người là trung tâm. Không có chuyển đổi số nếu không có "cán bộ số". Cán bộ ngành Thanh tra không chỉ cần nắm chắc pháp luật, nghiệp vụ mà còn phải có kiến thức, kỹ năng về công nghệ. Chúng tôi đang triển khai mạnh mẽ các chương trình đào tạo kỹ năng số, kiến thức về AI, blockchain, phân tích dữ liệu,... cho toàn thể công chức trong Ban. Ngoài ra, việc số hóa công tác Đảng như sổ tay đảng viên điện tử, học nghị quyết trực tuyến cũng được áp dụng để nâng cao chất lượng sinh hoạt chính trị tư tưởng trong kỷ nguyên số.
Tóm lại, chuyển đổi số không phải là việc riêng của một bộ phận kỹ thuật, mà là một cuộc cách mạng toàn diện trong tư duy quản lý và thực thi công vụ. Với ngành Thanh tra, mỗi bước tiến về công nghệ đều phải gắn với tiến bộ về đạo đức công vụ, văn hóa phục vụ và kỷ luật hành chính. Chúng tôi không số hóa để thay con người, mà để giải phóng con người khỏi những thủ tục rườm rà, tập trung hơn vào những gì cốt lõi: lắng nghe dân, xử lý dứt điểm, minh bạch và công bằng.
Tôi tin rằng, với sự chỉ đạo quyết liệt của Thanh tra Chính phủ, sự vào cuộc đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, cùng tinh thần đổi mới không ngừng của mỗi cán bộ trong hệ thống, chuyển đổi số trong ngành Thanh tra sẽ không chỉ là một cuộc chuyển mình kỹ thuật, mà là sự khởi đầu của một nền hành chính thanh tra liêm chính - kịp thời - thân thiện trong mắt Nhân dân.
+Xin cảm ơn ông!
