Thiện căn ở tại lòng ta

Cũng vậy, nên cụ Nguyễn Du mới nói: “Thiện căn ở tại lòng ta/Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”. Và hiện tại, mừng là dân tộc ta, mỗi cá nhân trong đất nước ta vẫn còn giữ vẹn nguyên căn tính tốt đẹp này nên dẫu đang dịch bệnh, khó khăn thì sự đoàn kết dân tộc, tinh thần tương thân tương ái trong nghĩa đồng bào vẫn phát huy những giá trị nhân bản này.

Một năm qua để lại những mất mát về lũ lụt, dịch bệnh, nhưng rồi người dân vùng lũ đã có bánh chưng từ khi Tết vẫn chưa về. Và giờ đất nước lại tiếp tục khó khăn, nhất là những nơi bị phong toả vì dịch bệnh. Covid làm cho cả nước điêu đứng, nhưng nhất thiết chúng ta sẽ không gục ngã và đầu hàng trước dịch bệnh. Ngoài quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước thì thiện tâm của đồng bào sẽ là một vũ khí nội sinh trong phòng chống dịch bệnh để cùng nhau vượt qua khó khăn.

Tính thiện là sự trỗi dậy mạnh mẽ của lòng trắc ẩn mà yêu thương, mà dang tay mà chia sẻ, đóng góp tinh thần, vật lực đến với những cá nhân và địa phương còn gặp khó khăn trong thời hiện tại.

Tính thiện hiện tại còn là nhắc nhở nhau về sự cảm thông, bớt phán xét và trách cứ nhau trong hoàn cảnh sống mùa Covid. Không ai muốn mắc bệnh, và đã trót mắc bệnh vì bất luận lý do gì thì cũng đều là bệnh nhân và nạn nhân chứ không phải là tội phạm để trách cứ và phán xét. Kể cả ai đó có đi massage rồi mắc bệnh thì đó là nhu cầu và đời sống cá nhân của họ. Cũng may tính thiện khi truyền thông dịch bệnh Covid cũng được các cơ quan quản lý Nhà nước như Bộ Thông tin Truyền thông và Bộ Y tế nhận ra để thay đổi chiến lược truyền thông về Covid trên báo chí cũng như trên các trang mạng xã hội. Ở đây, một vấn đề căn bản nhất của tính thiện là sự nhân văn và quyền con người đã đuọc đặt đúng chỗ, được nhìn nhận một cách phổ quát từ góc độ quản lý Nhà nước.

Tính thiện trong mỗi cá nhân, tâp thể không chỉ nằm ở tâm thiện, không chỉ ở sự nguyện cầu như gửi gắm nó vào đức tin tôn giáo để thần, Phật hay Chúa… có thể cứu rồi con người vượt qua khó khăn. Sự cứu rỗi ấy chỉ là cứu rỗi về mặt tinh thần. Con người trong hoạn nạn, nhất là trong dịch giã cần đồ ăn, thức uống, khẩu trang, thuốc và các nhu yếu phẩm khác chứ không chỉ mỗi niềm tin. Mà những nhu yếu này thì thần, Phật, Chúa… không thể không thể cho chúng ta. Vậy nên tính thiện không nằm tĩnh tại ở cái tâm nguyện cầu mà phải biến nó thành các hành động thực tế. Như cách cả nước hướng về miền Trung lụt bão, và giờ là hướng về các tâm bão dịch bệnh mà Covid đang hoành hành.

Tính thiện cũng là sự lan toả và chấp hành nghiêm minh pháp luật để tiệt trừ cái sai, cái ác, cái loạn chực chờ trỗi dậy trong tâm của những kẻ… vô tâm. Thiện và ác là cặp phạm trù đối lập, và hẳn nhiên cái thiện sẽ luôn chiến thắng vì thể lực của cái thiện là chủ đạo trong cõi sống này. Những người khai báo y tế gian dối, cố tình làm lây lan dịch bệnh là họ đang bị cái ác chi phối và ngự trị nên cần phải được cảm hoá. Không cảm hoá được thì phải trừng trị để cái ác không được lên ngôi. Sự nghiêm túc và có thể là hà khắc trong công tác quản lý, những tưởng là biểu hiện của cái ác nhưng nó chính bản chất của thiện, công cụ của thiện để phạt ác, chuyển hoá cái ác.

Câu chuyện đầu năm, luận về chữ thiện và tính thiện chính là để thắp lên và toả sáng ngọn lửa thiện lương trong tim mỗi một con người. Và khi ngọn lửa này nhen lên, lan toả toàn xã hội thì sức mạnh nội sinh của cả dân tộc sẽ đi qua bão giông, chiến thắng mọi khó khăn để vững tiến về phía mặt trời…

Trần Ngọc Hà