Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng và người ân nhân Tư Kiên trong một lần gặp mặt.

Hồi tưởng

Sinh ra và lớn lên tại xã Ba Trinh, huyện Kế Sách, năm 1962, khi vừa 16 tuổi, ông Tư Kiên theo các chú “đi làm cách mạng” với nhiệm vụ liên lạc, giao thư từ. Hơn một năm sau, ông Tư Kiên được gia nhập vào Tiểu đoàn 198 pháo binh DKZ75, đơn vị đóng quân tại rừng U Minh Hạ, Cà Mau. Do nhu cầu phục vụ thương binh, đơn vị pháo binh cử ông Tư Kiên đi học lớp cứu thương cấp tốc 4 tháng tại Trường Quân y Quân khu 9 (mật danh là T3). Chính tại đây, Tư Kiên quen biết người đồng đội là Nguyễn Tấn Dũng. Tư Kiên nhớ như in những ngày đầu gặp nhau, khi đó anh thanh niên Nguyễn Tấn Dũng, thuộc đơn vị Tiểu đoàn 207 Kiên Giang cũng được cử đi học. Nguyễn Tấn Dũng tính nết hiền lành, dáng cao ráo, tham gia cách mạng từ tháng 11 năm 1961, từng học ở Trường Thiếu sinh quân Lý Tự Trọng khu Tây Nam bộ ở huyện Ngọc Hiển (Cà Mau) lúc mới 13 - 14 tuổi. 

Cũng cần nói thêm, đây là ngôi trường thành lập sau phong trào Đồng khởi một năm tại vùng căn cứ huyện Ngọc Hiển. Học sinh của ngôi trường đặc biệt vừa dạy văn hóa vừa dạy quân sự này là con em cán bộ, trong cấp ủy và gia đình thương binh, liệt sĩ, hoạt động cách mạng. Nhiều đồng chí như: Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Thường trực Ban Bí thư Lê Hồng Anh, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Chiến Bình, nguyên Chính ủy Quân khu 9 Nguyễn Việt Quân, nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Đặng Huỳnh Mai, nguyên Phó Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Phạm Phương Thảo, Anh hùng liệt sĩ Nguyễn Việt Hồng… từng là học sinh Trường Thiếu sinh quân Lý Tự Trọng. 

Vào thời kỳ sau cuộc Tổng tiến công Mậu Thân 1968, khắp chiến trường miền Nam địch tăng cường đánh phá ác liệt. Do đó, các trường học phải vừa học, vừa sẵn sàng chiến đấu chống càn để bảo vệ đội phẫu thuật với hàng chục thương binh tại Trạm xá quân y dã chiến, đơn sơ giữa rừng U Minh. Khoảng tháng 9/1970, ngày nào địch cũng càn quét dữ dội vào xã Khánh Lâm, chúng tổ chức biệt kích luồn lõi, đánh thọc sâu vào căn cứ rừng già U Minh Hạ và sang cả các miệt thứ vùng U Minh Thượng bên Vĩnh Thuận, An Minh của Kiên Giang với âm mưu tìm kiếm, tiêu diệt bộ đội và các cơ quan đầu não cách mạng. Đội phẫu thuật dã chiến nằm cạnh lớp đào tạo quân y sĩ để sẵn sàng cấp cứu bộ đội bị thương từ tuyến trước đưa về. Có lần, vào buổi sáng tinh sương, sau cơn mưa dầm dề suốt đêm giữa rừng U Minh Hạ, các học viên vừa thức giấc… Bỗng nghe báo động có cả trung đoàn bộ binh địch với máy bay trực thăng và tăng thiết giáp yểm trợ bao vây T3. Hai học viên trẻ Tư Kiên và Nguyễn Tấn Dũng quyết định ở lại cảm tử đánh chặn địch, để đồng đội khẩn cấp đưa thương binh vượt sông Cái Tàu rút lui về hậu cứ cho an toàn. 

Sau khi tiêu diệt hàng chục tên địch, hai học viên trẻ ẩn nấp dưới một hố bom để chờ đợt tấn công mới của giặc. Theo lời kể của ông Tư Kiên: “Vừa im tiếng súng một lát, thì một đại đội địch tràn lên và bắn tới tấp như mưa về phía T3. Hai chúng tôi đối diện với tình thế nan giải, phía trước mặt là bọn địch quá đông với hỏa lực cực mạnh, còn sau lưng là đồng đội vẫn còn vất vả đưa thương binh vượt sông, tình thế lúc đó là một mất, một còn. Nâng B40 lên vai, Nguyễn Tấn Dũng bắn liên tiếp 2 phát đạn về phía địch làm cả khu rừng tràm như rung lên. Nên nhớ B40 là hỏa lực mạnh, bắn liên tiếp sẽ bị giật và chấn động ra máu tai, nhưng không hiểu sao lúc đó Nguyễn Tấn Dũng gan lì như vậy. Lúc này nằm nghe tiếng la thất thanh của bọn địch vì chúng đụng phải đối phương có hỏa lực mạnh có thể tiêu diệt cả tăng thiết giáp nên rút lui dần. Chưa kịp mừng thì bất ngờ, trên trời máy bay trực thăng xuất hiện quần đảo sát sàn sạt ngọn cây. Đạn súng máy từ trên trực thăng tuôn xuống như vãi trấu. Quay sang, thấy Nguyễn Tấn Dũng ôm bắp chân rất đau đớn, máu chảy ướt đẫm ống quần, ông Tư Kiên liền lao đến ghé vai cõng đồng đội chạy lui về bờ sông Cái Tàu để tìm cách vượt sông về căn cứ”. Thấy sông rộng biết rằng không thể cõng người đồng đội đang bị thương cùng vũ khí qua sông được, ông Tư Kiên đã nhanh trí giấu đồng đội vào bụi tràm rậm rạp sát mép nước và dặn dò: “Dũng ơi, mày ráng chịu đau nằm chờ tao bơi sang nhà dân tìm xuồng vượt sông. Nếu có chết, cả hai cùng chết chớ tao không bỏ mày đâu”. Ngoái nhìn người đồng đội đang lịm dần vì mất máu, ông Tư Kiên bơi như một con rái cá qua sông để tìm xuồng nhưng không ngờ trước đó địch đã dùng súng bắt nát toàn bộ xuồng của người dân để chặn đường rút lui của Việt cộng. Nhìn quanh nhà, ông Tư Kiên thấy chiếc cối giã gạo bằng gốc cây mù u rộng hơn 1m2 nên nảy ra ý nghĩ táo bạo là cõng Nguyễn Tấn Dũng đặt vào lòng cối, lấy lục bình phủ lên trên rồi vừa bơi vừa đẩy qua bên kia bờ sông. Khi chiếc cối cùng hai người đồng đội cặp bờ sông an toàn thì cũng là lúc hơn chục tên giặc đang lần theo dấu máu tìm đến bụi tràm mà trước đó ông Tư Kiên đã giấu người đồng đội bị thương. Nếu chỉ chậm vài phút là cả hai đã bỏ mạng với kẻ thù hung ác. Một trong nhiều bức thư của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng gửi ông Tư Kiên

Thoát chết, về đến căn cứ, vết thương của Nguyễn Tấn Dũng được điều trị và phục hồi dần sức khỏe. Sau đó, ông Tư Kiên và Nguyễn Tấn Dũng tiếp tục tham gia nhiều trận đánh lớn tại chiến trường Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang… cho mãi đến ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng 30/4/1975. Riêng ông Tư Kiên, vào tháng 4/1972, trong trận chống càn bảo vệ thương binh, địch bắn M79 làm ông bị thương nặng ở cạnh hàm và tay phải. Lúc tụt xuống công sự lại bị bom dập gãy hết hàm răng trên, miệng giật méo một bên nhưng ông vẫn trụ lại băng bó vết thương cho thương binh. Năm 1973, trong một trận đánh có đồng đội bị đạn bắn vỡ gan, ông Tư Kiên nhanh tay cấp cứu bằng cách kéo mạc treo đắp lên vết thương của mảnh gan bị vỡ để ép lại mà khâu. Sau ca cấp cứu thành công này, ông Tư Kiên được nhận Huân chương chiến công hạng 3…

Gặp lại

Có một thời gian dài sau ngày giải phóng, do thông tin liên lạc rất khó và nền kinh tế quan liêu bao cấp khiến cho những người như ông Tư Kiên lao vào cuộc mưu sinh trong thời khó khăn. Cũng từ đó mà ông Tư Kiên bặt tin người bạn Nguyễn Tấn Dũng đang tiếp tục với sự nghiệp cách mạng tại quê hương Kiên Giang. Mấy năm gần đây, trong dịp gặp lại bạn bè cùng ngành Quân y chống Mỹ họp mặt, ông mới nghe họ nhắc đến người bạn xưa giờ đã giữ cương vị cao nhất của Chính phủ. Nghe được tin, ông Tư Kiên cũng rất mừng nhưng cuộc sống nghèo khổ của một người lính nông dân đã khiến ông ái ngại, sợ làm phiền bạn bè nhưng theo lẽ thường của duyên phận, ông Tư Kiên luôn tâm niệm nếu có duyên ắt cũng có ngày gặp lại nhau. Nghĩ là vậy, nên ông chỉ âm thầm xem tin tức rồi nói với các con cháu rằng, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng chính là đồng đội rất thân tình với ba ngày xưa. Sau này, ông Tư Kiên mới biết rằng, qua những đồng đội cũ, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng hỏi thăm tin tức về người đã từng dùng cối giã gạo cây mù u đưa đồng đội bị thương vượt sông Cái Tàu, thoát khỏi sự truy kích của giặc. 

Tháng 7/2009, nhân dịp Lễ khởi công xây dựng cảng Cái Cui tại TP. Cần Thơ, nhiều anh em đồng đội cũ của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tổ chức một buổi gặp mặt thân mật. Thời điểm đó, anh Nguyễn Phong Quang là Bí thư Tỉnh ủy Hậu Giang đã cho xe xuống xã Ba Trinh, huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng, đón “một người khách đặc biệt” là ông Tư Kiên (Phan Trung Kiên” lên Cần Thơ dự buổi gặp mặt. Khi nhớ lại chuyến đi này, ông Tư Kiên kể rằng: “Khi anh Nguyễn Phong Quang là Bí thư Tỉnh ủy Hậu Giang cho xe đón về Cần Thơ, tôi có nói với vợ là đi đám cưới nhưng linh tính lại mách bảo rằng tôi sẽ được gặp lại người bạn cũ đã vào sinh ra tử trong kháng chiến. Suốt đường đi, lòng tôi cứ bồn chồn chen lẫn cảm giác vui mừng, xúc động. Trong bữa cơm tối tại Cần Thơ, giữa không gian ấm áp tình đồng đội, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã ôm chầm lấy ông Tư Kiên và nói rằng: “Anh Tư ơi, anh chính là ân nhân lớn, là người đồng chí, đồng đội, người bạn học thân thiết của tôi, nhờ sự mưu trí, dũng cảm của anh mà tôi đã vượt được sông Cái Tàu bằng chiếc cối giã gạo trong lúc bị thương để về đến căn cứ an toàn”.

Sau bữa cơm tối hôm ấy, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hẹn sẽ gặp gia đình ông Tư Kiên vào dịp Tết Canh Dần. Đúng Mùng 6 Tết Canh Dần, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng cùng cả gia đình về Sóc Trăng chúc Tết cán bộ, nhân dân và trao tặng nhà đồng đội của Quân khu 9 làm cho gia đình ông Tư Kiên trị giá 200 triệu đồng. Niềm vui của những cựu chiến binh một thời đã làm ông Tư Kiên như trẻ lại vài mươi tuổi, càng vui hơn khi có một đồng đội mà ông từng là “ân nhân” cứu thương vượt qua sông bằng cối giã gạo giờ là Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng.

Hiếu Giang