Thật khó lựa chọn cho mình một quyển STK khi mà hiện nay có quá nhiều sách được giới thiệu

Ai thả nổi thị trường?

Đây là một thực tế mà chúng tôi ghi nhận được trong quá trình đi tìm hiểu về thị trường sách tham khảo (STK) vốn được đồn đại khá nhiều về các bất cập đang nảy sinh. Từ việc đang bị bỏ lỏng quản lý, đến nội dung các quyển sách này đang là sự vay mượn, sao chép lẫn nhau… Dù có nhiều thông tư, cách thức quản lý của cơ quan chức năng được ban hành nhằm hạn chế tối đa tình trạng in STK vô tội vạ, nhưng trong thực tế, STK các cấp lớp vẫn bày bán tràn lan.

Có mặt tại Nhà sách Văn Lang (Gò Vấp), chứng kiến nhiều phụ huynh lúng túng, chọn lựa STK trước 3 dãy kệ sách với hàng trăm đầu sách các loại, chúng tôi mới hiểu nỗi khổ của họ.

Chị Trần Thảo Cang, có con đang học tại Trường TH Lương Định Của phân trần, lựa cả buổi mà chưa biết mua quyển nào. Cô giáo yêu cầu mua thêm STK bài tập Anh văn 5 để rèn khả năng viết, tôi nghĩ cứ lên nhà sách là mua nhưng không ngờ nhiều quá chẳng biết cuốn nào là đúng yêu cầu của cô giáo. Đếm sơ trên 3 kệ cũng không dưới 15 đầu sách tiếng Anh các loại.

Hiện tượng cùng một NXB, cùng tác giả nhưng đứng tên nhiều sách với nội dung gần giống nhau là điều khá bình thường trong thị trường STK hiện nay. Tại quầy bán STK Văn 12 của Nhà sách Nhân Văn (Bình Thạnh) chúng tôi đếm có đến khoảng 70 đầu sách khác nhau với những cái tên “rất kêu” như: Rèn kỹ năng cảm thụ thơ văn; 200 bài và đoạn văn hay; Bồi dưỡng văn năng khiếu; Hướng dẫn học và giải chi tiết ngữ văn 12… khiến người mua hoa mắt. Đặc biệt, nội dung các cuốn: 150 bài văn hay lớp 11 (NXB ĐHQG TP.HCM); 166 bài làm văn chọn lọc lớp 11 (NXB ĐHQG Hà Nội) và cuốn 162 bài văn chọn lọc lớp 11 (NXB Đà Nẵng) đều có đề bài về các tác phẩm giống hệt nhau và cùng của một tác giả.

Môn Văn là thế, STK Toán còn khủng” hơn. Theo nhân viên nhà sách, các loại bài tập nâng cao, ôn tập của môn Toán là không dưới 150 đầu sách. Do đó, sự trùng lặp cũng không phải là hiếm. Điển hình là cuốn Phương pháp giải toán hình học - Tự luận và trắc nghiệm giống hệt bài 6 và 9 (trang 15) cuốn Phương pháp giải toán hình học giải tích trong mặt phẳng của tác giả Lê Hồng Đức. Điều đó giải thích vì sao, phụ huynh và học sinh cảm thấy hoang mang vì không biết lựa chọn quyển STK nào.

Không ai kiểm soát!

Đến thời điểm này chưa có một đơn vị, một ban nào đánh giá chắc chắn quyển STK này có giá trị nội dung kiến thức tốt hơn quyển STK kia. Theo một lãnh đạo nhà xuất bản Khu vực phía Nam, vì mỗi quyển sách đều có những ưu điểm, nhược điểm riêng của nó. Chúng ta không thể phủ nhận rằng, có những cuốn STK rất có giá trị, đáng được trân trọng vì đó là tâm huyết và kinh nghiệm quý báu của những nhà sư phạm đúc kết qua nhiều năm. Nhưng cũng có những quyển sách làm ra chỉ là kiểu “lắp ghép” thô thiển giữa những đầu sách này với đầu sách khác vì lợi nhuận.

Trước “rừng” STK bày bán tràn lan như hiện nay việc chọn mua STK theo hướng dẫn của giáo viên vẫn là một lựa chọn đúng đắn nhất. Bởi trong thực tế thời gian gần đây ngoài kênh phát hành sách uy tín là NXB Giáo Dục Việt Nam thì còn xuất hiện hàng loạt STK của NXB các địa phương, với đủ loại mẫu mã, giá cả và cả chất lượng nội dung khiến phụ huynh, học sinh đã rối càng thêm rối.

Bên cạnh chất lượng, giá cả STK cũng là một vấn đề để thắc mắc. Anh Nguyễn Ngọc Chánh, phụ huynh em Nguyễn Hoàng Việt, học sinh Trường THPT Nguyễn Hiền thắc mắc: Không biết giá STK có chịu sự kiểm soát của ban, ngành nào không. Nhưng bản thân tôi có cảm tưởng giá cả sách là do chủ biên và NXB áp đặt. Nhiều quyển muốn mua cho cháu, nhưng mắc quá không kham nổi.

Ghi nhận của chúng tôi tại một vài nhà sách trên địa bàn thành phố thì giá STK thật sự là rất đắt, nhiều quyển giá bán cao gấp đôi một bộ SGK. Điển hình như quyển Giảng văn chọn lọc văn học Việt Nam (NXB Văn học) có giá 99.000đ; Những bài văn chọn lọc 12 (NXB ĐHQG Hà Nội) giá bán 54.500đ; Phân dạng và phương pháp giải nhanh bài tập trắc nghiệm hóa học 12 hữu cơ - Ôn thi tú tài, luyện thi ĐH-CĐ (NXB ĐHQG TP.HCM) giá bán 585.000đ, 372 trang; Hệ thống kiến thức toán học và Anh ngữ để theo học các trường ĐH quốc tế (NXB Giao thông Vận tải) giá bán 122.000đ, 612 trang… Trong khi đó, bộ SGK lớp 12 gồm 25 cuốn, giá khoảng hơn 240.000đ; bộ SGK lớp 11 gồm 25 cuốn, giá khoảng 235.000đ; bộ SGK các lớp 5 đến lớp 9 thì chưa quá 180.000 đồng… vì vậy giá STK thật sự là đang quá đắt.

Hiệu trưởng một trường THPT khuyên rằng, nội dung và khối lượng kiến thức chung chủ yếu vẫn nằm trong SGK. Do đó, cách tốt nhất là trong quá trình học, đọc sách, chỗ nào chưa hiểu hoặc nghi ngờ, học sinh nên trao đổi trực tiếp với giáo viên. Giáo viên cũng nên hướng dẫn cho học sinh chọn mua STK đáng tin cậy. Nhờ đó, các em vừa tiết kiệm thời gian cho việc ôn tập, vừa tránh hoang mang, và đạt kết quả cao nhất trong học tập.

    Anh Tú