Về cơ bản Chương trình 135 giai đoạn II đã góp phần thay đổi diện mạo vùng nông thôn và miền núi đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều mục tiêu quan trọng của chương trình chưa hoàn thành..., đó là nhận định vừa được đưa ra tại Hội thảo công bố đánh giá tác động của Chương trình qua hai cuộc điều tra cơ bản đầu kỳ và cuối kỳ do Ủy ban Dân tộc và UNDP vừa tổ chức.

Kết quả điều tra cho thấy: Tỷ lệ hộ nghèo ở nhóm dân tộc thiểu số (DTTS) giảm được 8% (từ 57,2% năm 2007 xuống 49,2%) trong năm qua.  Các nhóm dân tộc Nùng, Mông, Tày là những nhóm DTTS giảm nghèo nhanh nhất, từ 83,5% năm 2007, xuống 59,2% năm 2012. 

Một trong những thay đổi quan trọng nhất mà chương trình mang lại chính là nâng cao mức sống của các hộ gia đình được thụ hưởng, đặc biệt là các hộ DTTS. Thu nhập của các hộ đã tăng lên khoảng 20% sau 5 năm thực hiện chương trình. 

Ngoài ra, một loạt các tiêu chí về sinh hoạt như điều kiện nhà ở, tình hình sử dụng nước sạch và nhà vệ sinh đạt chuẩn đã được cải thiện. Tỷ lệ các hộ được sử dụng điện đã tăng từ 68,6% năm 2007 lên 83,% năm 2012. Khoảng 70,9% các hộ có ít nhất 1 điện thoại trong năm 2012. Gần 70% các hộ có ti vi. Tỷ lệ các hộ có xe máy đã tăng từ 43,8% lên 66,2%.

Tuy nhiên, mục tiêu nâng công trình thủy lợi mới chỉ đạt 70% thay vì 80% như trong kế hoạch. Các mục tiêu khác như tỷ lệ bao phủ của điện, đường, trường, trạm, nước sạch… và tỷ lệ trẻ em tới trường tại các vùng đặc biệt khó khăn chỉ đạt 70 - 80% so với kế hoạch. 

Kết quả 2 cuộc điều tra này cũng cho thấy, mục tiêu đưa 100% xã làm chủ đầu tư ở các công trình dự án không đạt được, nhưng số lượng công trình dự án do xã làm chủ đầu tư hiện cũng đã tăng gấp đôi so với trước đây.

Nhằm đẩy mạnh Chương trình này trong năm tiếp theo, Ủy ban Dân tộc vừa có cơ chế mới cho hoạt động này. 

Theo đó, Ủy ban Dân tộc vừa có Văn bản số 1154/UBDT-CSDT, ngày 17/12/2012 của về việc sử dụng vốn Chương trình 135 các xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu, thôn bản đặc biệt khó khăn thuộc Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo giai đoạn 2012 - 2015.

Đây là văn bản để tháo gỡ những lúng túng trong quản lý, tổ chức thực hiện Chương trình 135 kế hoạch vốn của năm qua cho một số địa phương, nhằm thực hiện tốt hơn dự án 2 thuộc chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2012 - 2015.

Đối với nguồn vốn thực hiện Chương trình 2013: Trung ương phân bổ vốn cho các tỉnh trên cơ sở đối tượng thụ hưởng và định mức quy định tại Quyết định 101/2009/QĐ-TTg ngày 05/8/2009, các tỉnh thực hiện phân bổ vốn theo nguyên tắc xã khó khăn hơn được phân bổ vốn cao hơn, không phân bổ bình quân, ưu tiên cho các xã nghèo, huyện nghèo. Căn cứ tổng số vốn được giao sẽ phân bổ và sử dụng để thực hiện 2 nội dung, gồm: Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và duy tu bảo dưỡng công trình cơ sở hạ tầng.

Cơ chế quản lý vốn 2013: Ủy ban Dân tộc sẽ phối hợp với các Bộ, ngành liên quan ban hành văn bản hướng dẫn riêng.

Cao Sơn