Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Đứng trước cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, chúng ta phải xóa mù về tri thức công nghệ. Ảnh: HH

Theo Phó Thủ tướng, giáo dục mở xuất hiện ở Việt Nam đã lâu, ngay từ khi đất nước giành độc lập thông qua phong trào xóa mù chữ “bình dân học vụ”.  

Trong quá trình xây dựng và thực hiện Nghị quyết 29, Chính phủ cũng đã bàn về vấn đề này và khẳng định giáo dục mở là xây dựng xã hội học tập. 

Chúng ta đã hình thành rất sớm 2 viện đại học mở là Viện Đại học Mở Hà Nội và Viện Đại học Mở bán công TP Hồ Chí Minh (từ năm 1993). 

“Không phải đến Nghị quyết 29 mới đề cập tới “giáo dục mở” mà tại Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc năm 2006 đã nêu “chuyển dần giáo dục hiện tại sang hệ thống giáo dục mở” và từ khi ban hành nghị quyết 29 đến nay, Chính phủ đã phê duyệt đề án chương trình xây dựng xã hội học tập hoàn toàn theo tinh thần giáo dục mở” - Phó Thủ tướng chia sẻ.

Để phát triển giáo dục mở, trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam lưu ý 4 nội dung. Cụ thể:

Thứ nhất, khi thực hiện Nghị quyết 29, chúng ta đã ban hành Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân và Khung trình độ giáo dục quốc gia Việt Nam. Đây là hai văn bản căn bản và hoàn toàn theo đúng hướng mở. 

Bên cạnh đó, chúng ta cũng đã ban hành hàng loạt đề án như Đề án đào tạo từ xa, Đề án tăng cường công nghệ thông tin trong giảng dạy; Đề án tăng cường dạy ngoại ngữ… Và gần đây nhất, Chính phủ đã thành lập Đề án “Xây dựng hệ tri thức việt số hóa” trong đó xây dựng toàn bộ tri thức của mình không những là học liệu cho các trường đại học mà còn xây dựng cho mọi người tự học. 

Phó Thủ tướng cho rằng: Khi mới giành độc lập, Bác Hồ nói “phải diệt giặc dốt bằng bình dân học vụ”, thì bây giờ khi đứng trước cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, chúng ta phải xóa mù về tri thức công nghệ. 

Thứ hai, từ trước đến nay, chúng ta nói nhiều về vai trò của giáo dục, đặc biệt giáo dục trong cuộc cách mạng 4.0. 

Phó Thủ tướng thẳng thắn nhìn nhận, giáo dục Việt Nam phải đi trước một bước. Tuy nhiên, thực tế nhiều người chưa thể hài lòng với kết quả chất lượng giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học. 

“Nhìn vào chỉ số xếp hạng đại học hàng đầu thế giới thì Việt Nam chỉ có vài trường trong top 300-500 châu Á, số công trình bài báo khoa học thì ít, kém rất xa với các nước, 3 tạp chí được xếp hạng Scopus thì đó là 3 tạp chí của các viện chứ không có tạp chí nào của trường đại học” - Phó Thủ tướng phân tích. 

Phó Thủ tướng khẳng định: Giáo dục đại học của chúng ta đang yếu. Do đó, mục tiêu cần đi trước và cần kiên trì, kiên quyết ngay lập tức là đưa vào hành lang pháp lý tạo sức ép buộc các trường đại học phải tự chủ. Khi tự chủ các trường buộc phải tìm cách làm sao học liệu tốt nhất để cạnh tranh được, nâng cao chất lượng. 

Thứ ba, tập trung đổi mới giáo dục đại học, một trong chìa khóa là tăng cường tự chủ và tiến hành đổi mới cơ chế quản lý trong trường phổ thông nhằm phát huy tự chủ huy động giáo viên, phụ huynh, học sinh cùng tham gia quản trị nhà trường phổ thông. 

Thứ tư, tất cả những rào cản (ví dụ như địa điểm đào tạo, chỉ tiêu tuyển sinh đầu vào…) cản trở giáo dục mở phải được gỡ bỏ một cách kiên quyết.

Đặc biệt, một trong những công việc mà Phó Thủ tướng yêu cầu cần phải làm ngay, đó là tập trung kêu gọi xây dựng hệ thống học liệu mở, kêu gọi tinh thần chia sẻ, kêu gọi cộng đồng việt hóa không phải chỉ dịch đơn thuần mà còn cải biến từ tài liệu quốc tế một cách phù hợp. 

Trước cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, Phó Thủ tướng cho rằng: Chúng ta cần kiên quyết đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong tất cả đời sống xã hội mà trước hết giáo dục, chính sách phát triển viễn thông sao cho các nhà khoa học ứng dụng công nghệ thông tin hướng tới giáo dục cá nhân học trên điện thoại di động để mọi người đều học được. 

Phó Thủ tướng đặc biệt lưu ý: Phải làm sao để cả xã hội nhận thức được học không chỉ lấy bằng mà là học để sống tốt hơn, làm việc tốt hơn, tạo ra tri thức để đóng góp cho xã hội. "Hãy cùng nhau nhân lên khát vọng học tập để Việt Nam không được kém so với thế giới, chừng nào khát vọng đó được nung nấu thì cả xã hội sẽ cùng tham gia học tập". 

Hải Hà