Đào tạo nghề cho lao động nông thôn là mũi nhọn để xây dựng nông thôn mới.

Theo số liệu thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện nay nước ta có khoảng 2.790 làng nghề và khu vực này đã tạo việc làm cho khoảng 24% LĐNT. Trong đó có hơn 28% số làng nghề có công việc liên tục trong 12 tháng, hơn 9% số làng nghề có công việc trong 11 tháng, 27,66% số làng nghề có việc 10 tháng mỗi năm. Chiếm tỷ lệ tạo ra việc làm ổn định mức độ cao nhất là nghề gốm sứ, đồ gỗ, mây tre…

Tuy nhiên, trong gần 70% số làng nghề có lao động gia tăng và gần 13% có số lao động ổn định thì vẫn còn trên 30% số làng nghề có lao động suy giảm, chủ yếu là sản xuất cói, lục bình, sơn mài, lụa lanh. Đây là vấn đề cần phải tính toán và xử lý, nhất là trong bối cảnh đô thị hóa gia tăng và đất - nguồn sống chủ yếu của người nông dân đang dần cạn kiệt.

Giám đốc Trung tâm hỗ trợ và đào tạo nghề thủ công mỹ nghệ Nguyễn Văn Giao thẳng thắn, thời gian qua chúng ta chưa làm tốt việc đào tạo nghề cho đối tượng LĐNT mất đất. Nhiều nông dân giao đất cho Nhà nước làm các công trình khác rồi thu về một số tiền, nhưng không biết làm gì để duy trì đời sống. Do đó, đã gây nên sự xáo trộn lớn trong đời sống nông thôn. Số thanh, thiếu niên đến tuổi lao động và số LĐNT trong độ tuổi làm việc không có việc làm đã sa vào những tệ nạn tiêu cực... Đây là thách thức không nhỏ đối với quá trình xây dựng NTM.

Tạo nghề - điều kiện quyết định xây dựng NTM
Thực tế thời gian qua, Dự án đào tạo nghề cho LĐNT (do Tổng cục Dạy nghề, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì) đã đào tạo được 2.610 lao động tại 10 tỉnh, TP. Trong đó, 3 mô hình đem lại hiệu quả cao là Đào tạo nghề mới tại Nam Định, Hà Nội và Đồng Nai (với 10 lớp dạy 3 nghề đúc tượng đồng, chạm khảm, gò thúc tranh đồng); đào tạo nghề gắn với vùng nguyên liệu ở Hòa Bình và Đào tạo nguồn nhân lực phát triển làng nghề tại 18 Trung tâm và doanh nghiệp… Hầu hết học viên qua đào tạo đều làm được nghề và được nhận vào làm việc tại các doanh nghiệp.

Theo phân tích của ông Giao, được giao đào tạo 2 nghề là mây tre đan và thêu tranh phong cảnh, Trung tâm hỗ trợ và đào tạo nghề thủ công mỹ nghệ đã tìm những nơi có nguyên liệu và từng làm nghề truyền thống để tổ chức các lớp đào tạo. Vì vậy, phát huy được tác dụng vừa củng cố phát triển các làng nghề, vừa tận dụng được những nguyên liệu sẵn có để sản xuất. Tính phù hợp của việc lựa nghề, chọn người để đào tạo được minh chứng rõ ràng trong thực tế khi tất cả đơn vị được giao đào tạo thí điểm đều đào tạo nghề thành công cho LĐNT; đồng thời tạo việc làm ổn định, lâu dài.

Các chuyên gia cho rằng, với những hiệu quả đã đang và chắc chắn sẽ còn được chứng minh trong thực tiễn, dự án đào tạo nghề cho LĐNT là mũi nhọn quyết định cho việc xây dựng NTM. Đây sẽ là điều kiện vô cùng quan trọng để các khu vực nông thôn dần đạt được tiêu chí về chuyển đổi cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động (được đánh giá là 2 tiêu chí khó thực hiện nhất trong 19 bộ tiêu chí xây dựng NTM). Trước mắt, các địa phương cần tiếp tục mở rộng triển khai các mô hình đào tạo nghề theo các cấp độ để dần nâng cao trình độ nông dân; thực hiện các mô hình dạy nghề với phương pháp linh hoạt, tính toán giao các chỉ tiêu phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tế ở mỗi địa phương. Đặc biệt, phải liên kết chặt chẽ 4 nhà: Nhà nước - nhà nông - nhà khoa học và nhà doanh nghiệp (đóng vai trò chủ chốt) trong các mô hình đào tạo nghề. Như vậy mới đem lại hiệu quả cả về kinh tế và xã hội.

Hữu Oanh