Ông Hồ Xuân Năng, Chủ tịch Vicostone cũng nhiều lần nói về mối nguy này và dù hiện Vicostone vẫn là doanh nghiệp dẫn đầu, nhưng chỉ sang năm sau, các công ty Trung Quốc sẽ đuổi kịp về công nghệ. Năm nay, Vicostone chính thức quay lại chinh phục người tiêu dùngtrong nước, khi phủ sóng ở Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng. 

“Tôi thấy đó không phải là vấn đề lớn. Việc có đối thủ cạnh tranh là tốt, vì phải có đối thủ cạnh tranh, chúng ta mới cải tiến và thay đổi được. Nếu không, chúng ta tưởng mình đã tốt rồi và không cải tiến gì, thì sự phát triển sẽ không bền vững”, ông Năng nói. 

Khi các hiệp định thương mại tự do đã, đang, sắp có hiệu lực, có lẽ lĩnh vực cạnh tranh dữ dội nhất là hàng tiêu dùng. Ở địa hạt này, tên tuổi Việt mạnh nhất là Masan Consumer thuộc Masan Group. Ông Trương Công Thắng, Chủ tịch Công ty khẳng định: “Dù muốn hay không, một ngày nào đó doanh nghiệp Việt Nam sẽ dẫn đầu ngành tiêu dùng. Vì chỉ có công ty Việt Nam mới hiểu rõ được nhu cầu người Việt Nam”. 

Theo ông Thắng, từ năm 2019 trở đi, Masan Consumer sẽ lấn sân thêm vào lĩnh vực sản phẩm chăm sóc cá nhân, dược phẩm, sữa. Lý giải về việc sẽ lấn sân vào những mảng đang có rất nhiều đối thủ nắm giữ, ông Thắng cho rằng, Công ty đang đứng thứ 2 về thị phần mảng tiêu dùng với mức tăng trưởng ổn định mỗi năm, song chưa bao giờ thấy thỏa mãn. Ngoài ra, dư địa tăng trưởng cho doanh nghiệp Việt Nam trên sân nhà còn nhiều. 

Mỗi khi tham gia kinh doanh lĩnh vực mới, Masan Consumer thường dựa vào hai tiêu chí: phù hợp với chiến lược, thế mạnh của mình và thị trường có cơ hội xây dựng nhãn hiệu rất lớn mà các doanh nghiệp khác chưa phát hiện ra. Theo ông Thắng, Masan Consumer đã mất đến 4 năm để phát hiện, xây dựng mô hình kinh doanh và đi tìm kiếm cơ hội.

3. “Đổi mới hay là chết?” là câu hỏi mà ông Võ Quang Huệ, Phó tổng giám đốc Vinfast  (Vingroup) rất thích. Song sau khi trải qua nhiều chức vụ trong và ngoài nước, ông nhận ra rằng, không thể đợi đến thời điểm “đổi mới hay là chết” mới thay đổi, mà phải liên tục đổi mới và không ngừng cải tiến. Bởi lâu nay, sai lầm chỉ được nhận ra khi kịch bản phá sản cận kề. Bài học của hàng loạt “ông lớn” trên thế giới vẫn còn đó và chuyện các lô hàng xuất khẩu thủy sản Việt Nam bị trả về do tồn dư chất cấm, thủy, hải sản đóng gói thiếu trọng lượng... vẫn là những bài học nhãn tiền cho doanh nghiệp.

Trong thời hội nhập, lớp doanh nhân hiện nay có nhiều thuận lợi cơ bản, đa số đều được đào tạo bài bản, rèn luyện bản lĩnh, va chạm thực tế, trưởng thành trong cái khó. Tuy nhiên, đây là cuộc đua đường trường, cần cả trí tuệ, sức lực và các nguồn lực khác. Để bước vào “sân chơi” mới một cách chững chạc, ngoài nhiệt huyết, tính tự tôn dân tộc, phải trang bị cho mình kiến thức cơ bản về thương mại quốc tế. 

Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh, doanh nghiệp không chỉ đào tạo kiến thức, tay nghề, mà cả văn hóa kinh doanh. Kiến thức sách vở nếu thiếu thì có thể bổ sung, nhưng kỹ năng và văn hóa làm kinh doanh thiếu thì không thể hội nhập, doanh nghiệp rất khó liên kết. “Thách thức chính đó lại không được nhìn ra, hoặc nhìn ra mà không được đặt lên bàn phân tích”, ông Khánh nói. 

Lớp doanh nhân “có tên” trên thương trường hiện nay hầu hết đã “có tuổi”, phần nào giảm sút nhiệt huyết kinh doanh, đó là quy luật tự nhiên khó tránh khỏi. Muốn khắc phục điều này, phải gấp rút đào tạo một thế hệ doanh nhân trẻ và chuyển giao trách nhiệm cho họ. Lớp trẻ có lợi thế về ngoại ngữ, năng động và nhiệt huyết, quản trị hiện đại. Cái họ thiếu là kinh nghiệm, vốn và định hướng từ các cơ quan chức năng. Chính phủ cần đặt niềm tin vào họ, tạo điều kiện để họ thể hiện mình, chỉ khi đó mới có nhiều doanh nhân trẻ thành công. 

Dù doanh nhân Việt còn nhiều vùng trũng, nhưng phía trước là bầu trời, vấn đề còn lại là sức mạnh, sự nỗ lực của doanh nghiệp, cũng như niềm tin đặt đúng chỗ mà thôi…