Theo dự báo, dân số 2009 - 2049 của Tổng cục Thống kê, với phương án mức sinh trung bình, dân số Việt Nam sẽ đạt 95,3 triệu người vào năm 2019; 102,7 triệu người vào năm 2029 và 108,7 triệu vào năm 2049.

Kết quả phân tích về giáo dục cho thấy, tỷ lệ biết đọc, biết viết của dân số từ 15 tuổi trở lên là 93,5%, tăng 3,2% so với năm 1999. Tuy vậy, tỷ lệ biết đọc, biết viết của một số dân tộc như Thái, Khmer và Mông vẫn còn tương đối thấp so với mức trung bình của cả nước. Tỷ lệ dân số 5 - 18 tuổi hiện không đi học của một số tỉnh phía Nam còn cao như: Bình Dương (30,8%), Bạc Liêu (26,2%), An Giang (25,9%) và Sóc Trăng (25,8%)... đang là thách thức trong vấn đề nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển nguồn nhân lực nước ta.
          
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng bắt đầu bước vào thời kỳ già hóa dân số. Chỉ số già hóa được tính bằng số người từ 60 tuổi trở lên trên trẻ em dưới 15 tuổi, đã tăng từ 16,6% vào năm 1979 lên 35,5% năm 2009. Theo dự báo, chỉ số này sẽ tăng nhanh hơn trong vài thập kỷ tới và sẽ lên đến khoảng 100 khi mà cứ có 1 trẻ em thì có 1 người già vào khoảng năm 2035. Đến năm 2049, chỉ số này sẽ là 141 tức là cứ 141 trẻ em thì có 141 người già. Như vậy, cùng với cơ hội cơ cấu dân số vàng, Việt Nam cũng cần ứng phó với sự già hóa dân số để bảo đảm an sinh xã hội và chăm sóc y tế cho người già, đặc biệt là người già trong nhóm hộ nghèo, người già tàn tật ở các vùng nông thôn.

Trong khi tỷ số giới tính trong nhóm dân số cao tuổi khá thấp (67,8) do mức tử vong của nam cao hơn và do hậu quả của các cuộc chiến tranh đã qua, thì tỷ số giới tính của dân số trẻ em dưới 15 tuổi khá cao (106,9). Điều này cho thấy có hiện tượng mất cân bằng giới tính khi sinh và có thể dẫn đến một số thách thức về kinh tế, văn hóa và xã hội.

Nguyễn Nhuần