Năm nào cũng vậy, đến mùa mưa lũ là hàng nghìn người dân nghèo nơi đây lại sống trong cảnh thấp thỏm, lo sợ bởi nước lũ, sóng lớn, triều cường sẵn sàng nuốt chửng những căn “nhà chồ” đó.

Từ cầu Trần Phú nhìn qua, khu “nhà chồ” của phường Vĩnh Phước nằm ở giữa sông Cái nối bởi cầu Hà Ra và cầu Xóm Bóng (khóm Hà Ra). “Nhà chồ” tập trung chủ yếu ở phần rìa của bờ sông bao gồm 4 tổ: 4, 5, 6, 7. Những căn nhà này làm theo kiểu nhà sàn, đóng cột gỗ xuống nền đáy của dòng sông, phía trên lát bằng ván gỗ, cách mặt nước chừng 1,5 - 2m. Hầu hết các căn nhà đều chật hẹp, diện tích chỉ từ 15 - 20m2, nhưng có 5 - 6 người ở. Đường đi vào các “nhà chồ” này cũng lát bằng ván, lốp xe ô tô, xà bần… Các vật liệu này đều có tính chất tạm bợ. Chính vì vậy, đây là một điểm nóng trong khi mưa lũ tràn về. Mùa lũ năm ngoái, nơi đây đã có 7 hộ bị lũ cuốn mất nhà cùng toàn bộ tài sản, 40 hộ khác bị hư hại một phần nhà cửa, thiệt hại hơn 1 tỷ đồng.

Ông Lê Văn Em, Tổ trưởng tổ 6, phường Vĩnh Phước cho biết: “Ở đây, người dân ai cũng nơm nớp lo âu mỗi khi mưa lũ, đặc biệt là kết hợp với triều cường. Nước chảy xiết dâng cao sẵn sàng cuốn bay những cột gỗ mong manh. Sợ nhất là nước dâng vào ban đêm, nước lên nhanh khiến chúng tôi không kịp trở tay, phải "bỏ của chạy lấy người". Dân chúng tôi ai cũng mong được tái định cư để thoát khỏi cảnh này”.

Theo UBND phường Vĩnh Phước, khu vực 4 tổ này có hơn 300 hộ dân ảnh hưởng trực tiếp mưa lũ từ sông Cái. Mỗi lần mưa lũ tràn về, toàn bộ lực lượng phòng, chống lụt bão của phường Vĩnh Phước đều tập trung về khu “nhà chồ”. Một mặt cảnh báo cho người dân đề phòng mưa lũ, mặt khác chia ca túc trực, sẵn sàng hỗ trợ cho người dân bất kể ngày đêm.

Ông Trần Hùng Dũng, Phó Chủ tịch UBND phường Vĩnh Phước nói: Năm nào cũng vậy, sau mỗi mùa mưa lũ, người dân ở đây chỉ dám nhặt nhạnh, dựng những căn “nhà chồ” sống tạm. Còn những nhà được xây dựng khá kiên cố mặc dù bị sụt lún, nứt nẻ, người dân cũng không dám sửa chữa vì khu vực này nằm trong quy hoạch xây dựng kè sông Cái. Trước mắt, phường tiếp tục rà soát, bổ sung phương án phòng, chống lụt bão, chỉ đạo lực lượng túc trực hỗ trợ người dân với phương châm “4 tại chỗ”. Về phía các hộ dân, UBND phường đã nhiều lần động viên người dân và kiến nghị lên UBND TP và tỉnh với mong muốn sớm đưa phần dự án của khu vực vào triển khai, sớm quy hoạch tái định cư để người dân ổn định làm ăn, sinh sống.

Cùng tình trạng là khu “nhà chồ” của hơn 70 hộ với gần 400 nhân khẩu thuộc phường Vĩnh Nguyên. Khu nhà này tồn tại đã hơn 50 năm nay. Trước đây, khu nhà ở cách xa mặt nước, nhưng quá trình xâm thực đến nay nước biển đã lấn sâu, người dân phải dựng cột kê nhà lên cao. Những ngày biển động có sóng lớn, sóng đánh vào dãy “nhà chồ” phía gần biển, có khi nước biển bắn lên cả mái nhà.

Chị Võ Thị Xuân Lệ, một người sống tại đây hơn 20 năm cho biết: “Khoảng tháng 10, tháng 11 hàng năm là lúc biển động mạnh. Thời điểm này nhà tôi đã nhiều lần bị sóng đánh sập. Biết nguy hiểm là thế nhưng gia đình cũng ráng ở vì không có tiền thuê nhà. Nhiều lần sóng xô mạnh quá, sợ nguy hiểm nên chúng tôi phải dọn dời nhà lên hội trường UBND phường tá túc”.

Dân cư trên khu “nhà chồ” đa số là lao động nghèo, chủ yếu làm thuê trên tàu cá nên không có điều kiện làm nhà kiên cố. Mỗi lần triều cường, sóng lớn, lực lượng tại chỗ của phường Vĩnh Nguyên luôn phải sẵn sàng để sơ tán dân và gia cố các “nhà chồ”, nhưng cũng không tránh được thiệt hại. Mùa mưa lũ năm 2009, nơi đây bị sập gần 30 căn “nhà chồ”. Năm 2010, 6 căn nhà cũng bị sóng biển đánh sập.

Ông Dương Quốc Việt, Phó Chủ tịch UBND phường Vĩnh Nguyên cho biết: “Phường rất khó khăn trong hỗ trợ giúp người dân, mỗi lần có đợt triều cường hay mưa bão đều có lực lượng cưỡng chế di dời các hộ dân bị ảnh hưởng sóng bão, nhà sập. Hàng năm, phường đều có kiến nghị lên UBND cấp TP, tỉnh về việc di dời các hộ dân đến nơi khác an toàn hơn. Nhưng đến nay, kế hoạch hỗ trợ tái định cư vẫn chưa có”.

Quang Đức