Vụ án Giang Kim Đạt và đồng phạm phạm tội tham nhũng vừa được đưa ra xét xử với 2 án tử hình. Ảnh: Lương Kết

Một là, Ủy ban Kiểm tra Trung ương ra thông báo về kỳ họp thứ 11, trong đó kết luận xem xét kỷ luật nhiều cán bộ liên quan đến sự cố Formosa Hà Tĩnh gây ra khiến hải sản 4 tỉnh miền Trung chết hàng loạt ảnh hưởng lớn đến sản xuất, đời sống… của hàng chục vạn người. Hai là, sau 6 ngày xét xử vụ án tham ô tài sản và rửa tiền (260 tỷ đồng) tại Vinashinlines, TAND TP Hà Nội tuyên phạt tử hình 2 bị cáo Trần Văn Liêm, nguyên Tổng Giám đốc Vinashinlines và Giang Kim Đạt, nguyên Trưởng phòng Kinh doanh Vinashinlines… Đây là lần đầu tiên trong lịch sử xét xử các vụ án tham nhũng, ở 1 đơn vị có 2 án tử hình, kể từ đại án Trần Dụ Châu năm 1950 đến nay.

Hầu hết nhân dân trong cả nước, đặc biệt là nhân dân các tỉnh miền Trung tỏ ra hài lòng và tin tưởng ở quyết tâm của Đảng và Chính phủ trong lộ trình chống tham nhũng. Nhiều cán bộ cấp cao được chỉ mặt, xem xét xử lý kỷ luật… chứ không giơ cao đánh khẽ như trước đây.

Trong sai phạm của nhiều người, nhiều tập thể có liên quan, nhân dân hết sức bất bình với ông Võ Kim Cự được coi là có trách nhiệm chính liên quan đến các sai phạm của Formosa trong thời gian ông là Phó Bí thư Tỉnh ủy, Bí thư Ban Cán sự Đảng, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh nhiệm kỳ 2011- 2016. Rất nhiều lần ông Cự khẳng định: “Tôi làm đúng, khi thẩm định dự án đều có ý kiến của 12 bộ, ngành… Sau đó báo cáo Chính phủ và Chính phủ đồng ý để Hà Tĩnh được cấp phép”.

Sự thật có đúng như khẳng định của ông Cự? Ngày 9/4/2008, ở cương vị Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh, ông Cự đã ký Văn bản số 858 gửi Tập đoàn Formosa cam kết thời hạn cho thuê đất là 70 năm. Sau 1 tháng, UBND tỉnh Hà Tĩnh mới có văn bản gửi các bộ, ngành xin ý kiến! Nhiều cán bộ, người dân đặt câu hỏi: Cơ sở nào để ông Cự cam kết với Formosa thời hạn 70 năm cho thuê? Ở Việt Nam từ trước đến nay chưa có tiền lệ như thế. Ai đã “chống lưng” cho ông Cự?

Trước thời gian dài xảy ra sự cố Formosa, Thanh tra Chính phủ đã tiến hành thanh tra việc cấp phép… cho dự án này và đã có kết luận: Tại thời điểm thanh tra, chưa thấy có ý kiến của Chính phủ cho phép thời hạn hoạt động của dự án trên 50 năm. Theo đó, Thanh tra Chính phủ kết luận: “Việc cấp Giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty Formosa 70 năm là sai quy định”.

Nghiêm túc mà đánh giá, trước thời điểm xảy ra sự cố, kết luận trên của Thanh tra Chính phủ vẫn chưa được lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh “tâm phục, khẩu phục” cho đến khi “cháy nhà lộ ra mặt chuột” thì mới thấy kết luận của cơ quan thanh tra chính xác, khách quan.

Chưa dừng lại ở đó, “tác phẩm” tuyến ống xả thải ra biển gây nên sự cố nói trên cũng chính được ông Cự bút phê đồng ý bổ sung vào quy hoạch khi mà chưa được Bộ Tài nguyên và Môi trường đồng ý!

Để xảy ra các sai phạm liên quan đến sự cố, Ủy ban kiểm tra Trung ương đã chỉ ra trách nhiệm của ông Nguyễn Minh Quang, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Ban Cán sự Đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường; ông Bùi Cách Tuyến, nguyên Thứ trưởng, nguyên Tổng Cục trưởng Tổng Cục Môi trường; ông Nguyễn Thái Lai - nguyên Thứ trưởng chịu trách nhiệm trực tiếp với những sai phạm. Ngoài ra còn nhiều lãnh đạo từng giữ chức vụ cục trưởng khác… Phía lãnh đạo UBND tỉnh, ngoài ông Võ Kim Cự chuyển sang làm Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, các ông Lê Đình Sơn hiện giữ chức Bí thư tỉnh Hà Tĩnh, ông Đặng Quốc Khánh - Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh… đều có liên đới trách nhiệm trong quá trình thẩm định, phê duyệt, cấp phép và quản lý Nhà nước đối với dự án Formosa Hà Tĩnh.

Rồi đây, những cá nhân, tập thể liên quan sẽ được tiến hành kiểm điểm, kỷ luật. Nhưng mức độ xử lý đến đâu, câu trả lời đang nằm ở phía trước. Nhiều người dân đang chờ đợi ở kết quả xử lý bởi kết quả này sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý tham nhũng đối với các vụ việc khác.

Thế Lữ