Theo quy định của pháp luật, khi Kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ được Thủ tướng Chính phủ đồng ý, hoặc Kết luận của Chánh Thanh tra Bộ, ngành được Thủ trưởng cấp trên có văn bản chấp thuận thì đối tượng thanh tra phải chấp hành nghiêm túc, đầy đủ mọi kiến nghị. Nhưng thực tế nhiều cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra chỉ “ngại” với thời điểm thông qua Kết luận còn sau đó lại “tìm cách hoãn binh” không thực hiện đầy đủ kiến nghị của Thanh tra.

Nói về điều này, một vị nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách nội chính, cùng một cán bộ lãnh đạo Thanh tra Chính phủ đã cho rằng, đây là vấn đề nhức nhối mà ngành Thanh tra cần có kiến nghị xử lý để bảo đảm thượng tôn pháp luật. Dẫn chứng một số Kết luận thanh tra về các lĩnh vực được dư luận quan tâm trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh như: Vụ Công ty Nhị Hiệp quận 9, Dự án đường Tân Sơn Nhất - Bình Lợi - Vành đai ngoài, hay trước đó là Kết luận thanh tra Dự án Khu du lịch Sơn Tiên tỉnh Đồng Nai, hay Kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật Dự án Khu đô thị Becamex Bình Dương đến nay vẫn chưa được UBND các tỉnh thành, tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện đúng pháp luật. Hệ quả của tình trạng này là công dân vẫn tiếp khiếu, còn tiến độ các dự án vẫn dậm chân tại chỗ, hàng ngàn tỷ đồng vẫn chưa được thu về cho ngân sách, nhiều cá nhân vi phạm pháp luật lại được bố trí công tác khác hay hạ cánh an toàn gây bức xúc trong dư luận. Thậm chí, có những Kết luận thanh tra tại một số tỉnh thành phía Nam dù Thủ tướng Chính phủ có nhiều văn bản đôn đốc thực hiện nhưng các địa phương vẫn “bình chân như vại”.

Thực tế để có một Kết luận thanh tra, ngân sách Nhà nước, công sức, chất xám, thời gian của nhiều cán bộ, công chức ngành Thanh tra đã phải bỏ ra không ít. Nhưng Kết luận thanh tra dù có chất lượng cao mới chỉ là đầu vào còn hiệu quả thực hiện Kết luận thanh tra mới là đầu ra. Đặc biệt, những cuộc thanh tra gắn với giải quyết khiếu nại, tố cáo của tổ chức, cá nhân thì yêu cầu công khai, dân chủ trong thực hiện Kết luận thanh tra là điều quan trọng nhất để hạn chế hiện tượng công dân tiếp khiếu. Việc chậm thực hiện Kết luận thanh tra đã dẫn đến nhiều hậu quả xấu cho tình hình phát triển kinh tế - xã hội, ít nhiều ảnh hưởng đến uy tín của ngành Thanh tra trong dư luận nhân dân. Do đó, yêu cầu bức thiết là phải siết chặt quy trình thực hiện các kiến nghị hậu Kết luận thanh tra.

Nhận thức được vấn đề cấp thiết này, Thanh tra Chính phủ đã nỗ lực đôn đốc các Bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm Kết luận thanh tra, cũng như kiến nghị Thủ tướng Chính phủ về xây dựng hành lang pháp lý đủ mạnh để bắt buộc mọi đối tượng thanh tra phải thực hiện đúng pháp luật về thanh tra. Ngày 22/9/2011, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã ký Nghị định 86/2011/NĐ-CP về quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thanh tra, trong đó xác định rõ đối tượng thanh tra có trách nhiệm thực hiện nghiêm chỉnh nghĩa vụ, trách nhiệm của mình được ghi trong Kết luận thanh tra, quyết định xử lý về thanh tra. Trên cơ sở này, đầu tháng 01/2013, Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh đã ký Quyết định thành lập Vụ Giám sát, thẩm định và xử lý sau thanh tra của Thanh tra Chính phủ. Đơn vị mới này có chức năng giúp Tổng Thanh tra giám sát, kiểm tra hoạt động của Đoàn thanh tra; thẩm định dự thảo Kết luận thanh tra do Đoàn thanh tra soạn thảo; theo dõi, đôn đốc, kiểm tra các cơ quan tổ chức, cá nhân thực hiện Kết luận thanh tra, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra của Thanh tra Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đối với những vụ việc do Thanh tra Chính phủ báo cáo. Ngay sau đó, tại nhiều buổi họp cũng như làm việc với cán bộ công chức ngành Thanh tra, vấn đề chậm thực hiện Kết luận thanh tra đã từng bước có giải pháp khi Tổng Thanh tra yêu cầu Vụ Giám sát, thẩm định và xử lý sau thanh tra cần tổng hợp lại toàn bộ Kết luận thanh tra đã công bố để đôn đốc thực hiện đúng tiến độ, đúng pháp luật, Thanh tra các Bộ, ngành, địa phương cũng phải nhanh chóng thành lập các bộ phận Giám sát, thẩm định và xử lý sau thanh tra để bảo đảm Kết luận thanh tra được thực hiện nghiêm túc.

                                    Bút Chì