Lễ hội Katê của đồng bào Chăm Ninh Thuận được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công bố trong Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Ảnh: Khoa Lê

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận có 239 di tích, gồm các loại hình: Đình làng, chùa, miếu, nhà thờ, lăng, tháp Chăm, thánh đường Hồi giáo, đền thờ của người Chăm, phế tích và bia ký Chăm, di tích lịch sử cách mạng, danh lam thắng cảnh... Trong đó có 64 di sản văn hóa đã được xếp hạng.

Cụ thể, 2 di tích quốc gia đặc biệt là tháp Hòa Lai và tháp Po Klong Garai; 18 di sản cấp quốc gia, 12 di tích cấp quốc gia, 1 danh lam thắng cảnh cấp quốc gia và 5 di sản văn hóa phi vật thể gồm: Lễ hội Katê, nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm làng Bàu Trúc, cụm lễ hội đầu năm của người Chăm làng Bỉnh Nghĩa, lễ Bỏ mả của người Raglai và lễ Cầu ngư của cư dân vùng ven biển và 44 di tích, di sản văn hóa được xếp hạng cấp tỉnh.

Đặc biệt, Ninh Thuận nằm trong 21 tỉnh, thành phố có nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xây dựng hồ sơ “Nghệ thuật làm gốm của người Chăm” trình UNESCO đưa vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Hiện, UNESCO đang xem xét, xét duyệt theo quy định.

Ông Phạm Văn Thành, Trưởng Phòng Quản lý văn hóa - gia đình, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch cho biết: “Năm 2019 tỉnh Ninh Thuận đã trình UNESCO đưa nghệ thuật làm gốm của đồng bào Chăm vào nhóm văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp.

Tháp Pô Klong Garai tại phường Đô Vinh, TP Phan Rang - Tháp Chàm được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt. Ảnh: Khoa Lê

Ngoài ra, một số lễ hội, di tích được nâng tầm giá trị, thu hút sự quan tâm của cộng đồng, góp phần phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh như: Lễ hội Katê gắn với không gian các đền tháp Chăm, hệ thống nhà sàn, đặc sản rượu cần, sản phẩm thủ công truyền thống của người Raglai đã dần định hình, góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch của tỉnh Ninh Thuận”.

Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, UBND tỉnh Ninh Thuận đã ban hành Kế hoạch số 4654/KH-UBND triển khai thực hiện Chương trình Bảo tồn và Phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam, giai đoạn 2021 - 2025.

Theo ông Nguyễn Long Biên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận, mục tiêu của đề án là lập quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy di tích tháp Hòa Lai và tháp Pô Klong Garai gắn với phát triển du lịch Ninh Thuận đến năm 2030.

Tu bổ, tôn tạo ít nhất 5 di tích lịch sử - văn hóa, kiến trúc nghệ thuật, danh lam thắng cảnh cấp quốc gia có giá trị đang bị xuống cấp; tu bổ cấp thiết ít nhất 10 lượt di tích cấp tỉnh.

Đặc biệt, xây dựng hồ sơ khoa học các di sản văn hóa phi vật thể có nguy cơ mai một, cần được bảo vệ khẩn cấp đề nghị ghi danh vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, di sản thế giới, ưu tiên đối với di sản văn hóa phi vật thể của đồng bào dân tộc Chăm, Raglai trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận.

Ngoài ra, theo UBND tỉnh Ninh Thuận thời gian tới sẽ tập trung bảo tồn, phát huy giá trị các di sản, các công trình văn hóa có giá trị tiêu biểu, có ý nghĩa chính trị, lịch sử, truyền thống đặc sắc để góp phần xây dựng và phát triển văn hóa, con người Ninh Thuận.