Trọng Thủy được Triệu Đà đưa sang ở rể, làm con tin, được Mỵ Nương và vua cha hết sức yêu quý. Nhân đó, Trọng Thủy dò la biết được chuyện lẫy nỏ thần diệu và rắp tâm làm lẫy nỏ giả, tráo đổi lẫy nỏ thật, chuyển về phương Bắc. Có nỏ thần trong tay, Triệu Đà cất quân tấn công, An Dương Vương đem nỏ thần ra bắn, nhưng vì chỉ có lẫy nỏ giả nên không còn hiệu nghiệm, đành cùng con gái rút chạy. Nước mất, nhà tan…

Đó là bài học cảnh giác xa xưa, cổ tích của tuổi học trò!

Bài học ngày nay, xem chừng thực tế nghiêm trọng hơn nhiều! Đó là đồ giả, hàng giả tràn lan, giá rẻ như cho, cộng thêm nỗi lo bị gây bệnh nhiều và có thể làm đình đốn nhiều ngành sản xuất, lao động trong nước.

Tuy nhiên, thua trên sân nhà có thể khắc phục được từng bước. Trái chín lẫn trái xanh rồi cũng sẽ phân biệt, chọn lựa được. Hàng tốt, hàng xấu, chất lượng cao, thấp người mua sẽ tự đánh giá. Khách hàng sẽ thận trọng hơn vì khi cần vẫn phải dùng.

Nhưng, nỗi lo ngay ngáy và lâu dài là nạn bằng cấp giả, trình độ, kiến thức giả. Hậu quả sẽ khôn lường! Lãnh đạo cầm bằng cấp giả trong tay nhưng cứ tưởng mình hơn người thật nên phán lung tung, làm mất uy tín. Nghe đúng thành sai, nghe sai thành đúng! Cấp dưới nản, làm ăn thua lỗ, nợ đầm đìa, suốt ngày họp kiểm điểm…Vậy là, kiến thức giả đã tác oai, tác quái. Nhiều đời, nhiều thế hệ cháu con chúng ta sẽ lĩnh đủ, kêu không được, tiếp tục thì vẫn là tệ nạn hàng giả trong giáo dục và đào tạo. Dẫn đến không có nghiên cứu khoa học, không còn học giả, tài năng, sáng chế…Vì chỉ cần bỏ tiền ra là có bằng cấp, đề tài, dự án…mà toàn bằng ngoại “xịn”, bằng đỏ, giáo sư, tiến sĩ tròn vo! Công nghiệp hóa, hiện đại hóa sẽ thành mơ ước xa vời vì thiếu nhân lực thật và chưa có công nghệ tiên tiến…

Nhưng, nếu không nén đau thương cắt bỏ “khối u” bằng cấp giả, kiến thức giả, tập trung đổi mới giáo dục và đào tạo thì mãi rồi chúng ta cũng sẽ bị suy vong, vì không phải “giặc ngồi sau lưng” nữa mà ngồi hẵn trong đầu, trong óc và sẽ di căn tới nhiều thế hệ như một loại chất độc hại! Lúc đó, thầy, trò, quan, lính, cán bộ, nhân viên đều có bằng cấp như nhau, cao nhất và không ai trọng ai nữa, không ai nghe ai nữa, vì tất cả đều cho rằng người kia là giả, kiến thức kia là dổm…

Cảnh giác là cần thiết, nhưng hành động để bảo vệ, biện pháp để khắc phục càng nhanh càng tốt mới là hữu hiệu.

Hoàng Trí