Gần đây, dường như quảng cáo lại trở nên phản cảm trong mắt người tiêu dùng bởi hàng loạt sự cố về chất lượng sản phẩm được quảng cáo hay chính chất lượng của những đoạn phim quảng cáo. Ngày càng nhiều những mẫu quảng cáo trên truyền hình đưa ra những lời hứa hẹn khó tin. Kiểu như “trị được tất cả các loại sẹo” hay “thần dược”... Thực tế cho thấy, những doanh nghiệp thường nhập nhèm giữa việc sáng tạo trong quảng cáo với việc đánh lừa khách hàng.

Pháp lệnh về quảng cáo có ghi rõ “Nghiêm cấm các hành vi quảng cáo gian dối”. Thậm chí, ngày 01/7/2011 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có hiệu lực, quy định hàng loạt các hành vi bị nghiêm cấm (cấm tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thực hiện một số hành vi như: Lừa dối hoặc gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng thông qua hoạt động quảng cáo hoặc che giấu, cung cấp thông tin không đầy đủ, sai lệch, không chính xác về sản phẩm, uy tín, khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân…) cũng như trao nhiều quyền cho người tiêu dùng trong việc khiếu nại và bồi thường.

Thế nhưng, sau khi Đội quản lý thị trường 2A thuộc Chi cục quản lý thị trường kiểm tra và UBND TP. Hồ Chí Minh quyết định xử phạt Công ty CP Mua Sắm Hạnh Phúc (công ty bán hàng qua truyền hình có tên gọi Happy Shopping) vì hàng loạt sai phạm thì việc quảng cáo những sản phẩm tương tự của công ty trên vẫn đều đặn xuất hiện trên các kênh truyền hình.

Xử phạt như vậy là thoả đáng. Nhưng theo nhiều người, những quyết định xử phạt này là chưa đủ. Bởi cần thiết là phải xử phạt bổ sung với những “đồng phạm” là các nhà đài, thậm chí là lãnh đạo của các kênh phát sóng này.

Người tiêu dùng dù đã cảnh giác hơn với những hàng hóa bán qua điện thoại nhưng vẫn không thể chịu đựng được cường độ xuất hiện dày đặc của những chương trình quảng cáo mà họ cho là “lừa gạt” như thế.

Gần đây lại xảy ra vụ một hoa hậu nổi tiếng quảng cáo cho một loại dầu gội cũng nổi tiếng bị khán giả tẩy chay, phàn nàn về sự thiếu lễ độ, giao tiếp không hợp với cách ứng xử của người Việt.

Pháp lệnh quảng cáo cũng nói rõ “Nghiêm cấm quảng cáo trái với truyền thống lịch sử, văn hoá, đạo đức, thuần phong mỹ tục của dân tộc Việt Nam”. Những bất cập trong việc quảng cáo ở nước ta hiện nay đều đã được quy định rõ vậy. Không hiểu vì đâu, “sạn” trong quảng cáo vẫn cứ tiếp diễn, và khán giả vẫn là những người gánh chịu.

Những điều nghiêm cấm trong luật đã ghi rõ như vậy mà vẫn còn sai phạm thì những vấn đề như thời lượng phát sóng, thời điểm phát sóng quảng cáo của một số sản phẩm lại càng khó quản lý.
Mọi người đang dùng cơm chiều, chuẩn bị xem chương trình thời sự thì lại phải nghe và thấy toàn những vấn đề như “bổ thận, tráng dương, tăng cường sinh lực” hay hình ảnh của bồn cầu, toilet bẩn, đầy vi trùng! Không chỉ muốn tạo ấn tượng với người xem bằng cách gây phản cảm, nhiều công ty còn đưa ra những nhận xét, bình luận nhằm đả kích sản phẩm của nhau. Liệu rằng quảng cáo như thế có thể thu hút được khán giả hay chỉ càng đánh mất hình ảnh của công ty trong mắt khách hàng.

Quảng cáo ngoài mục đích phục vụ cho kinh doanh nó cũng có thể xem như một hình thức giải trí hay giáo dục. Bởi đa số những mẫu quảng cáo đưa ra đều có tính hài hước và cách điệu cao, tạo sự tưởng tượng và khơi gợi tình cảm của người xem. Mặt khác, đa số khán giả của quảng cáo là trẻ em và những người trẻ tuổi. Do đó, việc hàng loạt những quảng cáo kém chất lượng, “vô duyên”, gây bức xúc cho người xem xuất hiện trên các kênh truyền hình như hiện nay cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý, lối sống của khán thính giả. Quản lý, kiểm duyệt có hiệu quả việc quảng cáo không chỉ là bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mà còn nâng cao lợi ích về mặt tinh thần của hoạt động truyền thông này.

Hải Lâm