Lễ hội đền Phù Ủng

Nét đẹp văn hóa lễ hội đền Phù Ủng
Lễ hội được tổ chức trọng thể, hoành tráng với mục đích tôn vinh con người và sự nghiệp của Tướng quân Phạm Ngũ Lão, qua đó giáo dục niềm tự hào về mảnh đất, con người Phù Ủng, phát huy giá trị truyền thống xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp. Ban Tổ chức lễ hội nỗ lực bảo đảm an toàn, tiết kiệm, bảo đảm vệ sinh môi trường và an ninh trật tự trước, trong và sau lễ hội.

Lễ hội Xuân Tân Mão năm nay được tổ chức trong 3 ngày, từ ngày 11 đến hết ngày 13 tháng Giêng. Trong ngày lễ chính, tại sân đền chính sẽ long trọng diễn ra lễ dâng hương tưởng niệm 736 năm ngày Tướng quân Phạm Ngũ Lão ra quân đánh giặc giữ nước. Gần 100 đại biểu trong toàn xã cùng đội khiêng kiệu, đội rước rồng, múa kỳ lân, đội bát âm long trọng làm lễ rước cung phi Tĩnh Huệ (con gái Phạm Ngũ Lão) từ phủ chúa về lăng Phạm Tiên Công để trình ông và rước về đền Phạm Ngũ Lão để trình cha.

Trong những ngày diễn ra lễ hội còn có các trò chơi dân gian như trò vật cù. Cù hình tròn, làm bằng gỗ vuông, sơn đỏ, sân chơi là một bãi rộng chia làm 2 bên đông và tây, giữa sân kẻ một vạch ngang, chính giữa vạch đào một lỗ đặt quả dầu, hai đầu sân, mỗi bên đào một lỗ. Mỗi đội có 8 quân và 1 tổng, đầu chít khăn, đóng khố. Mỗi đội đóng khố một màu khác nhau. Trước khi chơi, hai đội xếp thành hai hàng làm lễ trước cửa đền. Trọng tài cầm quả cầu đặt ở hố giữa sân, phát hiệu lệnh, hai bên giành nhau cướp bỏ vào lỗ của đối phương, bên nào cho vào lỗ của bên kia là thắng cuộc. Tương truyền, khi trẻ Tướng quân Phạm Ngũ Lão đã dùng trò vật cù này để quân sỹ vừa rèn luyện sức khỏe vừa vui chơi…

Bên cạnh đó, trong thời gian lễ hội, Ban Tổ chức dự kiến tổ chức một số chương trình nội dung phong phú. Về thể thao có thi đấu bóng chuyền, cầu lông, chọi gà, đấu cờ tướng,… Bên cạnh đó còn có triển lãm thư pháp, cho chữ đầu xuân. Về văn nghệ, có các đoàn quan họ, đội múa kỳ lân và các đội văn nghệ thôn biểu diễn.

Bảo đảm an ninh trật tự trước, trong và sau lễ hội
Địa bàn khu quần thể di tích khá rộng với các hạng mục công trình: Đền thờ Tướng quân Phạm Ngũ Lão, đền thờ Nhũ mẫu, lăng mộ Đức Tiên Công, Khuê văn các, phủ chúa, lăng Vũ Hồng Lượng và nhiều công trình kiến trúc khác. Vào thời điểm lễ hội, lượng khác thập phương lên đến hàng ngàn người, trong khi lực lượng Ban Tổ chức lễ hội còn ít. Bên cạnh đó, nhận thức của một phần không nhỏ người dân về công tác bảo vệ cảnh quan môi trường và các công trình văn hóa còn thấp, một số tệ nạn xã hội còn có khả năng diễn ra trong khu vực lễ hội, vệ sinh môi trường chưa bảo đảm, hàng quán được bố trí chưa khoa học và đồng bộ… đã đem lại nhiều khó khăn cho Ban Tổ chức lễ hội.

Nhiều biện pháp được Ban Tổ chức đề ra nhằm bảo đảm an ninh trật tự. Các tiểu ban an ninh, vệ sinh môi trường, văn hóa thông tin… được thành lập. Các tiểu ban này căn cứ vào nhiệm vụ của mình để xây dựng kế hoạch cụ thể, gửi về Ban Tổ chức lễ hội nhằm có phương án hoạt động tốt nhất.

Ban Tổ chức phối hợp với trưởng thôn Phù Ủng hướng dẫn nhân dân bán hàng quán và tổ chức vui chơi đúng quy định. Các đối tượng ăn xin trong khu vực lễ hội sẽ được đưa về nhà mẫu giáo tập trung, được tổ chức nấu cơm. Các hoạt động này sẽ góp phần hạn chế những phiền hà đối với du khách, nhờ đó làm nổi bật nét đặc sắc, vẻ đẹp của lễ hội.

Trong những ngày lễ hội, Ban Tổ chức giao cho các cụ trong Ban Quản lý di tích và Ban Khánh tiết hướng dẫn sắp xếp cho các đoàn khách thập phương và nhân dân địa phương tham quan, tế lễ theo đúng quy định và hướng dẫn, giới thiệu thân thế, sự nghiệp của Tướng quân Phạm Ngũ Lão cùng những giá trị văn hóa nghệ thuật của các hạng mục công trình được xây dựng kiến thiết qua các thời kỳ của quần thể di tích lịch sử văn hóa này.

Nguyễn Hoan