Trong khi Ngân hàng Thế giới cảnh báo giá lương thực tăng đã đẩy hơn 40 triệu người châu Á - Thái Bình Dương trở lại tình trạng cùng khổ thì có một nghịch lý là hàng năm, khoảng 30% sản lượng lương thực toàn cầu, tương đương 1,3 tỷ tấn, bị thất thoát và lãng phí.

Báo cáo Thất thoát và lãng phí lương thực toàn cầu của FAO đưa ra một số con số đáng quan tâm: Lượng lương thực thất thoát và lãng phí hàng năm của các nước công nghiệp và các nước đang phát triển là tương đương nhau: 670 triệu và 630 triệu tấn. Mỗi năm, người tiêu dùng (NTD) ở những nước giàu lãng phí khoảng 222 triệu tấn lương thực, gần bằng sản lượng lương thực của cả khu vực châu Phi (230 triệu tấn). Rau, củ, quả là loại lương thực bị lãng phí nhiều nhất. Tổng lượng lương thực bị thất thoát, lãng phí mỗi năm bằng nửa tổng sản lượng ngũ cốc toàn cầu (sản lượng mùa 2009 - 2010 là 2,3 triệu tấn).

Theo FAO, thất thoát lương thực xảy ra trong quá trình sản xuất, thu hoạch và xử lý sau thu hoạch. Thất thoát chủ yếu xảy ra ở các nước đang phát triển do cơ sở hạ tầng kém, công nghệ lạc hậu và đầu tư cho hệ thống sản xuất lương thực thấp. Còn lãng phí lương thực là vấn đề ở các nước công nghiệp, chủ yếu do các nhà bán lẻ và NTD gây ra khi họ vứt bỏ các loại lương thực còn tốt vào thùng rác. Bình quân mỗi năm một NTD ở châu Âu và Bắc Mỹ vứt bỏ 95 - 115kg lương thực, còn NTD khu vực châu Phi, Nam và Đông Nam Á vứt bỏ khoảng 6 - 11kg.

FAO cho rằng, thất thoát và lãng phí lương thực cũng dẫn đến việc lãng phí các nguồn lực khác như: Nước, đất, năng lượng, lao động và vốn, đồng thời cũng tạo ra khí thải gây hiệu ứng nhà kính một cách không cần thiết, góp phần làm trái đất nóng lên và biến đổi khí hậu.

FAO đưa ra một số đề xuất để tiết kiệm lương thực đối với các nước đang phát triển, như cần đầu tư hơn nữa cho cơ sở hạ tầng, giao thông vận tải, xử lý và đóng gói thương thực, thực phẩm… Đối với các nước phát triển, cần thay đổi thái độ của các nhà bán lẻ cũng như NTD, không nên quá chú ý đến các tiêu chuẩn về hình thức bên ngoài của lương thực và thực phẩm, không nên mua lương thực, thực phẩm quá mức cần thiết.

P.V