Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm. Ảnh: TN

Chuẩn bị khởi tố đã kịp trốn ra nước ngoài

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, các vụ án về tham nhũng có bốn hạn chế lớn là thời hạn kéo dài, vi phạm thời hạn điều tra, truy tố, xét xử. Có vụ khởi tố từ năm 2014 đến nay chưa kết thúc.

"Đáng lưu ý, có trường hợp bỏ trốn ra nước ngoài ngay tại thời điểm chúng ta chuẩn bị khởi tố như trường hợp Dương Chí Dũng trước đây và Trịnh Xuân Thanh, Vũ Đình Duy mới đây là những ví dụ rất điển hình”, ĐB Nga nhấn mạnh.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho hay, theo Điều 19 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2003, chỉ được áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với các bị can, bị cáo. Trước khi khởi tố thì không được áp dụng các biện pháp ngăn chặn do đó gây khó khăn cho công tác điều tra, xử lý vụ án của các cơ quan.

“Việc Cơ quan Công an chưa áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với các đối tượng nêu trên là thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Sau khi có một số đối tượng bỏ trốn, Bộ Công an đã chỉ đạo các lực lượng chức năng tập trung truy bắt bằng được các đối tượng để phục vụ cho công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Trong quá trình điều tra, nếu phát hiện các đối tượng nào tiếp tay cho đối tượng bỏ trốn sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật”, Bộ trưởng Bộ Công an nhấn mạnh.

Theo người đứng đầu ngành Công an, qua thực tiễn tổng kết công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm cho thấy, có một số trường hợp đang bị tố giác, kiến nghị khởi tố đã bỏ trốn ra nước ngoài gây khó khăn cho công tác điều tra. Vì vậy, quá trình xây dựng Bộ luật Tố tụng Hình sự 2013, Bộ Công an đã kiến nghị bổ sung Điều 124 về tạm hoãn xuất cảnh.

Cụ thể, người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố mà qua kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó bị nghi thực hiện tội phạm và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn hoặc tiêu hủy chứng cứ thì kiến nghị bổ sung các quy định về giám sát. Đặc biệt, với các đối tượng phạm tội có dấu hiệu phạm tội liên quan đến kinh tế, tham nhũng thì cho  phép được áp dụng các biện pháp tố tụng đặc biệt để xử lý.

Có nghịch lý!

Chia sẻ khó khăn, phức tạp về án tham nhũng, đặc biệt là vấn đề xuất nhập cảnh, ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) tranh luận lại.

ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh). Ảnh: TN

“Vừa rồi có nghịch lý là người đáng ra ngăn chặn xuất cảnh nhưng xuất cảnh trót lọt vì chưa có quyết định khởi tố, nhưng cuối cùng té ra lại có tội. Nhưng có trường hợp tôi biết trực tiếp là doanh nhân của một doanh nghiệp Nhà nước lớn, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc, Bí thư Đảng ủy lại có quyết định không cho người ta xuất cảnh. Sau cả năm trời hóa ra không tội gì cả”, ông Nghĩa nói.

ĐBQH Đoàn TP Hồ Chí Minh còn dẫn ra một trường hợp khác là doanh nhân nước ngoài đi ra sân bay thì không cho xuất cảnh mà không có quyết định.

“Sinh nhật lần 60 người ta muốn về nước không cho, ngày bầu cử người ta muốn về nước bầu cử không cho. Hai năm sau xác định người ta không có tội”.

Theo ĐB Trương Trong Nghĩa, đây là nghịch lý.

“Phải làm sao để bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Bởi vì, có những doanh nhân không có quyết định, không có tờ giấy mà cấm người ta xuất cảnh. Nếu sau này người ta thiệt hại, người ta kiện mình, người ta nói mất cơ hội vài chục triệu USD, thậm chí cả trăm triệu USD, liệu mình có trả nổi không”, ông Nghĩa lo ngại.

ĐB cho rằng, chúng ta hành xử không khéo thì người có tội bị lọt. Nhưng cũng có trường hợp trên. Cho nên, cần xem luật pháp hiện hành thế nào để bảo đảm quyền con người, quyền công dân, vừa phòng, chống tham nhũng một cách chặt chẽ, không lọt tội. Nếu như luật pháp không có hoàn chỉnh, cần sửa đổi.

Thảo Nguyên