Chính phủ có kế hoạch thúc đẩy việc cắt giảm $300 tiền trợ cấp vào ngày 25 tháng 9, giảm trợ cấp cơ bản xuống khoảng $815 mỗi hai tuần. Ảnh: William West / AFP qua Getty Images

Theo phân tích của chuyên gia, một công nhân Úc bị trả lương thấp sẽ nhận được mức trợ cấp thất nghiệp thấp thứ ba trong số các quốc gia OECD khi các khoản trợ cấp trong đại dịch bị cắt giảm.

Bất chấp tình trạng thất nghiệp hàng loạt và lệnh phong tỏa giai đoạn 4 kéo dài ở Melbourne, Chính phủ liên bang có kế hoạch đẩy mạnh việc cắt giảm 300 đô la tiền trợ cấp vào ngày 25 tháng 9, giảm trợ cấp cơ bản xuống khoảng $815 mỗi hai tuần.

Chuyên gia an sinh xã hội của Đại học Quốc gia Úc, giáo sư Peter Whiteford cho biết rằng chỉ cần một quyết định thì mức trợ cấp cho người đang tìm việc của Úc và hỗ trợ tiền thuê nhà trong khối thịnh vượng chung sẽ giảm xuống dướ mức thấp nhất trong số tất cả các quốc gia OECD ngoại trừ Hy Lạp và New Zealand.

Phân tích của ông sử dụng dữ liệu của OECD để kiểm tra cái được gọi là "tỷ lệ thay thế",  con số so sánh trợ cấp thất nghiệp và trợ cấp nhà ở với thu nhập mà một người nhận được trong công việc gần đây nhất của họ.

“Tỷ lệ thay thế nghe có vẻ khá khó hiểu, nhưng ý nghĩa của nó là xác định khả năng bạn có thể chi trả cho các khoản tiêu dùng như trước đây của mình nếu bạn thất nghiệp,” Whiteford nói.

“[Thông thường] con số này tại Úc sẽ  thấp hơn bất kỳ quốc gia giàu có nào khác. Sau cuối tháng 9, con số này cũng sẽ chỉ cao hơn một vài quốc gia khác. Đó là một sự sụt giảm đáng kể. "

Phân tích của Whiteford tập trung vào một người duy nhất trong tháng thứ hai thất nghiệp, người đã kiếm được 2/3 mức lương trung bình trước khi mất việc.

Với việc tăng $550 cho tiền hỗ trợ mỗi 2 tuần, một người trong tình huống được Whiteford phân tích sẽ nhận được 69% thu nhập trước đây của họ dưới dạng trợ cấp  thất nghiệp và trợ cấp nhà ở.

Điều này đã nâng mức trợ cấp thất nghiệp của Úc gần hơn với mức trung bình của OECD, vượt qua các quốc gia như Hoa Kỳ và Canada. Trước đại dịch, mức trợ cấp này là $40 một ngày, cộng với hỗ trợ nhà ở, thì vẫn nằm ở mức thấp nhất trong số các quốc gia OECD.

Khi khoản trợ cấp bị cắt giảm dần trong tháng này, "tỷ lệ thay thế" sẽ giảm xuống khoảng 50%.

Chính phủ của ông Morrison đã liên tục bác bỏ các so sánh với các quốc gia khác bằng cách lưu ý mọi người rằng các quốc gia khác yêu cầu những người đang nhận trợ cấp thất nghiệp đóng góp vào chương trình bảo hiểm quốc gia trong khi hệ thống của Úc được tài trợ thông qua thuế.

Phát ngôn viên của Bộ trưởng Các dịch vụ an sinh xã hội, Anne Ruston, cho biết phản ứng của Chính phủ đối với đại dịch đã được quốc tế đánh giá cao.

Bà cho biết, họ đang cung cấp "hỗ trợ cho hàng triệu người Úc thông qua các doanh nghiệp và một hệ thống an sinh xã hội tạm thời rất tích cực".

“Hệ thống an sinh xã hội của Úc không mang tính bắt buộc phải đóng góp và không giới hạn thời gian, có nghĩa là mọi người Úc đều có quyền sử dụng bình đẳng miễn là họ cần, không giống như nhiều hệ thống tại các quốc gia OECD khác sẽ cung cấp mức hỗ trợ cao hơn cho những người kiếm được nhiều tiền hơn trong quá trình làm việc , khiến những người lao động được trả lương thấp hơn được hỗ trợ ít hơn, ”bà nói.

“Ngoài ra, khi so sánh với các quốc gia châu Âu nơi phổ biến hệ thống mang tính đóng góp này cũng không tính đến sự khác biệt trong hệ thống thuế của chúng tôi và các lợi ích không dưới dạng tiền mặt do Chính phủ cung cấp.”

Người phát ngôn cho biết bà Ruston đã được các quốc gia khác thông báo trong một cuộc liên lạc qua điện thoại vào tháng trước rằng họ cũng có ý định giảm khoản hỗ trợ trong đại dịch của họ.

Bà lấy ví dụ Canada, quốc gia sẽ chấm dứt khoản phúc lợi ứng phó với tình trạng khẩn cấp vào tháng 10 và trợ cấp lương khẩn cấp của họ, và New Zealand, quốc gia sẽ ngừng các khoản hỗ trợ thu nhập vào tháng 11.

Người phát ngôn nói thêm rằng các khoản hỗ trợ thu nhập và duy trì việc làm của Vương quốc Anh cũng sẽ "kết thúc vào tháng 10 và tất cả các biện pháp tương tự ở Hoa Kỳ sẽ kết thúc vào ngày 31 tháng 12".

Chính phủ liên bang của Úc đã gia hạn các khoản hỗ trợ trong đại dịch ở tỷ lệ thấp cho đến ngày 31 tháng 12 và tăng số tiền mà người dân nhận được trước khi trợ cấp của họ bị cắt giảm.

Giáo sư Whiteford thừa nhận rằng so sánh ở tầm quốc tế rất phức tạp do sự khác biệt giữa các hệ thống an sinh xã hội.

Nhìn vào những người thất nghiệp dài hạn, tỷ lệ trợ cấp thất nghiệp của Úc gần hơn nhiều mức trung bình của các quốc gia OECD, giáo sư Whiteford nói.

Nhưng ông nhấn mạnh rằng tỷ lệ thấp có nghĩa là khoản trả cho người đang  tìm việc là một trong những khoản “kém hiệu quả nhất” trong số các “biện pháp ổn định kinh tế” cho những người mới thất nghiệp.

Ông cho rằng điều này đặc biệt có vấn đề trong thời kỳ đại dịch xảy ra khi có người bị cho nghỉ việc nhanh chóng tăng rất cao.

Mặc dù nhiều quốc gia châu Âu cung cấp trợ cấp thất nghiệp hào phóng hơn yêu cầu đóng góp thu nhập hoặc giới hạn thời gian trợ cấp, họ vẫn hạ thấp tiêu chuẩn nhận trợ cấp.

Whiteford cũng lưu ý rằng phân tích không tính đến những thay đổi đối với các khoản phúc lợi được thực hiện ở một số quốc gia trong năm qua.

Ông nói: “Nếu điều này là đúng, thì nó sẽ làm cho chương trình của Australia có vẻ mang lại nhiều ích lợi hơn. Ví dụ, ở Đức, họ đang tạm thời hỗ trợ toàn bộ chi phí nhà ở cho những người đang đủ điều kiện nhận trợ cấp thất nghiệp”.

Sự so sánh với các quốc gia khác trên thế giới được đưa ra trong một nghiên cứu riêng biệt của Đại học Quốc gia Úc cho thấy các chương trình trợ cấp tiền lương cho người tìm việc và chủ doanh nghiệp đã giúp 2,2 triệu người Úc thoát khỏi cảnh nghèo.

Nhưng cũng trong cùng bài nghiên cứu đó, của Ben Phillips, Matthew Gray và Nicholas Biddle, cho thấy những thay đổi trong tháng 9 đối với khoản trợ cấp trong đại dịch sẽ đẩy 740.000 người trở lại cảnh nghèo đói.

Khoảng 1,6 triệu người hiện đang nhận tiền hỗ trợ thất nghiệp, tăng so với con số 700.000 người trước đại dịch.