Một người đàn ông đi ngang qua tòa nhà bị sập một phần sau trận động đất ở Pazarcik, Thổ Nhĩ Kỳ ngày 9/2/2023. Ảnh: REUTERS/Suhaib Salem

Theo Phó Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Fuat Oktay, 131 nghi phạm cho đến nay đã được xác định là phải chịu trách nhiệm về sự sụp đổ của một số trong hàng ngàn tòa nhà bị san phẳng ở 10 tỉnh bị ảnh hưởng bởi trận động đất vào đầu ngày 6/2 vừa qua.

"Lệnh giam giữ đã được ban hành đối với 113 người", ông Oktay nói với các phóng viên trong một cuộc họp báo tại Trung tâm Điều phối quản lý thảm họa ở Thủ đô Ankara.

"Chúng tôi sẽ giám sát cuộc điều tra một cách cẩn trọng cho đến khi quá trình tư pháp cần thiết được hoàn tất, đặc biệt là đối với các tòa nhà bị thiệt hại nặng nề và các tòa nhà gây ra thương tích và tử vong lớn", theo Phó Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ.

Ông cũng cho biết, Bộ Tư pháp đã thành lập các văn phòng điều tra tội phạm động đất ở các tỉnh trong vùng động đất để điều tra những trường hợp tử vong và thương tích.

Bộ trưởng Môi trường Murat Kurum cho biết 24.921 tòa nhà trong khu vực đã bị sập hoặc hư hại nặng nề trong trận động đất, dựa trên đánh giá hơn 170.000 tòa nhà.

Lực lượng cứu hộ vẫn đang tìm kiếm những người sống sót trong đống đổ nát sau 6 ngày thảm họa xảy ra ở một số vùng của Syria và Thổ Nhĩ Kỳ. Số liệu mới nhất cho thấy 33.181 người đã thiệt mạng.

Tại Thổ Nhĩ Kỳ, số người thiệt mạng tăng lên 29.605 người, theo Trung tâm Điều phối khẩn cấp Thổ Nhĩ Kỳ (SAKOM) ngày 12/2.

Công tác cứu hộ sau trận động đất ở Hatay, Thổ Nhĩ Kỳ ngày 12/2/2023. Ảnh: REUTERS/Kemal Aslan

Các đảng đối lập đã cáo buộc Chính phủ của Tổng thống Tayyip Erdogan không thực thi các quy định về xây dựng và sai phạm trong chi tiêu các khoản thuế đặc biệt thu được sau trận động đất lớn gần đây nhất vào năm 1999 để giúp các tòa nhà có khả năng chống chịu động đất tốt hơn.

Trong khi, Tổng thống Erdogan cho rằng, phe đối lập nói không đúng sự thật và tung tin vu khống nhằm bôi xấu Chính phủ, cản trở đầu tư thay vì đối mặt với nạn tham nhũng ở các thành phố do phe đối lập điều hành.

Trong 10 năm qua (tính đến năm 2022), Thổ Nhĩ Kỳ tụt 47 bậc trong bảng xếp hạng chỉ số cảm nhận tham nhũng do Tổ chức Minh bạch Quốc tế nghiên cứu, xuống vị trí 101/180, với 36 điểm. (Năm 2012, Thổ Nhĩ Kỳ đạt 49 điểm, xếp thứ 54 trong số 174 quốc gia, vùng lãnh thổ).

Các chuyên gia cho rằng, hàng chục nghìn tòa nhà dễ dàng đổ sập trong trận động đất 7,8 độ là do chất lượng thi công kém và quản lý xây dựng lỏng lẻo ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Những ngày qua, sau đau thương, người dân Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu giận dữ đặt câu hỏi, tại sao nhà cửa ở một quốc gia thường xuyên chịu động đất lại có chất lượng xây dựng kém tới mức dễ dàng sập xuống sau những rung chấn đầu tiên.

Cũng theo các chuyên gia, Thổ Nhĩ Kỳ đã đề ra nhiều quy định về xây dựng để giảm thiểu thiệt hại do động đất, song các công ty xây dựng thường chỉ áp dụng những quy định này một cách qua loa.

Năm 2012, Thổ Nhĩ Kỳ đạt 49 điểm, xếp thứ 54 trong số 174 quốc gia, vùng lãnh thổ; trong khi năm 2022, nước này đã tụt 47 bậc, xuống vị trí 101/180, với 36 điểm. Nguồn: TI

Giáo sư Mustafa Erdik tại Đại học Bogazici ở Istanbul, cho biết trận động đất quá dữ dội, nên thiệt hại là không tránh khỏi, song lẽ ra tình hình không đến mức tồi tệ như hiện nay.

Còn Zihni Tekin, chuyên gia tư vấn tại Đại học Kỹ thuật Istanbul, cho rằng, nguyên nhân các tòa nhà đổ sập hoàn toàn trong động đất thường liên quan đến chất lượng bê tông kém, chủ yếu do bị trộn với quá nhiều cát sỏi nhưng lại ít xi măng. Bên cạnh đó, thép dùng để đúc cột trụ quá nhỏ, khiến kết cấu của tòa nhà thiếu vững chắc.

Chính quyền các địa phương ở Thổ Nhĩ Kỳ cũng được cho là đã nới lỏng quy định xây dựng. Trong khi, theo giáo sư Erdik, quy trình cấp phép xây dựng ở Thổ Nhĩ Kỳ còn quan liêu, rườm rà, đến mức rất khó xác định ai là bên chịu trách nhiệm cuối cùng.

Tại tỉnh Adana, các công tố viên đã ra lệnh giam giữ 62 người trong cuộc điều tra về các tòa nhà bị sập. Số người bị bắt giữ tại Diyarbakir vì lý do tương tự là 33, Hãng thông tấn nhà nước Anadolu đưa tin.

Cũng theo Anadolu, 8 người đã bị giam giữ ở Sanliurfa và 4 người ở Osmaniye liên quan đến các tòa nhà bị phá hủy được cho là có lỗi, chẳng hạn như các cột bị dỡ bỏ.