Tổng thống Uhuru Kenyatta và các quan chức trong cuộc hội đàm về giải pháp nâng cao nỗ lực chống tham nhũng ở Kenya. Ảnh: PSCU

Phát biểu tại tòa nhà Chính phủ, Tổng thống Uhuru Kenyatta đã kêu gọi người dân Kenya mở rộng quy mô cuộc chiến chống tham nhũng. Ông nói rằng, linh hồn của quốc gia phụ thuộc vào cuộc đấu tranh quan trọng này.

Ông Uhuru cho biết, đất nước không thể ngủ quên và ăn mừng với những thành tựu đạt được trong cuộc chiến chống tham nhũng cho đến khi hoàn toàn tiêu diệt được căn bệnh nhức nhối vốn đã tồn tại suốt nhiều năm.

“Tất cả chúng ta phải làm việc cùng nhau. Đó là sự chung tay của Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp, truyền thông, các tổ chức tôn giáo, các tổ chức phi chính phủ và những người dân Kenya bình thường để đấu tranh trong cuộc chiến cao cả này", Tổng thống Kenya nói.

Tại tòa nhà Chính phủ, ông Uhuru đã chứng kiến nghi lễ bàn giao 450 triệu Sh được hồi hương trở lại Jersey. Chính quyền Jersey đã tịch thu các quỹ sau khi kết án thành công Công ty Windward Trading Limited về tội rửa tiền.

Trong dịp này, Tổng thống cũng chứng kiến việc trao 39 giấy chứng nhận quyền sử dụng của các lô đất bị mua lại do tham nhũng cho các tổ chức công và chính quyền quận, huyện trị giá hơn 5 tỷ Sh.

Trong đó, 14 lô đất do Ủy ban Đạo đức và Chống tham nhũng (EACC) thu hồi được giao cho Bộ trưởng Ngân khố Chính phủ với tư cách là người được ủy thác của các tổ chức công khác nhau. Khu đất được định giá khoảng 603 triệu Sh.

Bên cạnh đó, một mảnh đất trị giá 2 tỷ Sh đã được giao cho Tổ chức Nghiên cứu Nông nghiệp và Chăn nuôi Kenya. Một mảnh đất khác có giá trị tương đương thuộc về Tổng Công ty Đường sắt Kenya.

Những lô đất thu hồi còn lại đã được giao cho chính quyền các hạt: Uasin Gishu, Kisii, Nakuru, Kisumu và Bomet.

Tổng thống Uhuru nhấn mạnh, mặc dù tham nhũng có nguồn gốc sâu xa và việc chấm dứt không hề dễ dàng, nhưng Chính phủ Kenya sẽ kiên định trên con đường đã chọn.

Nguyên thủ quốc gia này ca ngợi các thành viên Chính phủ và chính quyền Jersey vì những nỗ lực bền bỉ đã dẫn tới việc ký kết Hiệp định Phân bổ tài sản (ASA).

Hiệp định được ký theo khung khổ pháp luật về hoàn trả tài sản do tội phạm và tham nhũng ở Kenya.

Tổng thống cũng biểu dương Ủy ban Đạo đức và Chống tham nhũng về kết quả làm việc chăm chỉ đã dẫn đến việc trả lại các quyền sử dụng đất bị mua bán bất hợp pháp cho chủ sở hữu khu vực công ban đầu.

Ông gọi các cơ quan điều tra, truy tố và giám sát... là "đội quân chống tham nhũng" của đất nước. "Chúng ta tiếp tục nhìn nhận thành quả tập thể của mình để hạn chế tham nhũng và giảm thiểu cơ hội nhũng nhiễu xảy ra", Tổng thống Kenya nói và nêu ra các ví dụ cụ thể về cải cách chính sách, lập pháp và hành chính đã được thực hiện nhằm chống tham nhũng, bao gồm cả chiến lược thu hút các đối tác quốc tế trong tương trợ tư pháp.

Cùng với đó là việc giới thiệu Chương trình Giảng dạy dựa trên năng lực (CBC). Chương trình này đã củng cố các giá trị của đạo đức và tính liêm chính trong việc học tập của trẻ em. Nhiều sắc luật khác nhau đã được thông qua, bao gồm Bộ luật Quản trị Mwongozo dành cho các tổng công ty nhà nước đã chuyển đổi khuôn khổ quản lý và điều hành.

Tham nhũng từ lâu là một vấn nạn tại Kenya - đất nước chỉ đạt 30 điểm CPI (chỉ số cảm nhận tham nhũng của Tổ chức Minh bạch Quốc tế - TI) năm 2021. Dù thấp, nhưng điểm số này đã được cải thiện khá nhiều so với những năm trước, cho thấy nỗ lực của quốc gia Đông Phi này.

Tham nhũng cũng là một thách thức lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phân quyền ở Kenya.

Theo một báo cáo của TI, việc chuyển giao quyền lực và nguồn lực tài chính cho các hạt (Kenya được chia thành 47 hạt bán tự trị với người đứng đầu là hạt trưởng, 47 hạt này là các đơn vị hành chính cấp một của Kenya thay cho hệ thống 8 tỉnh trước năm 2013) đã tạo ra nhiều cơ hội cho các hành vi tham nhũng ở các hạt trong một số công việc như: Ký kết hợp đồng công, tuyển dụng lãnh đạo chính quyền, thực hiện các dự án phát triển, cũng như cung cấp dịch vụ cho cộng đồng địa phương.

Một số hạt trưởng và quan chức cấp cao của Kenya đã vướng phải những cáo buộc nghiêm trọng về tham nhũng trong mua sắm công. Đại dịch COVID-19 cũng đã làm trầm trọng thêm vấn nạn tham nhũng ở các hạt do dòng tài chính khổng lồ và mua sắm công khẩn cấp.

Nhiều biện pháp chống tham nhũng khác nhau đã được thực hiện ở Kenya nhằm cải thiện tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong chính phủ phân cấp. Có thể kể đến một số luật quy định về phòng, chống tham nhũng như: Đạo luật Chống tham nhũng và Tội phạm kinh tế năm 2003; Đạo luật Chính quyền Hạt năm 2012; Luật Quản lý Tài chính công năm 2012, Đạo luật Đạo đức Cán bộ Công chức năm 2003, Luật Tiếp cận thông tin năm 2016...

Bên cạnh đó là những chương trình kết hợp được các nhà tài trợ quốc tế hỗ trợ để tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong Chính phủ Kenya như: Chương trình Hỗ trợ tích hợp UNDP cho quá trình phân quyền ở Kenya, Chương trình Thúc đẩy trách nhiệm giải trình ở Kenya do Ngân hàng Thế giới tài trợ...