Danh sách 100 quan tham Trung Quốc bị truy nã gắt gao nhất. Ảnh: SCMP

Tài liệu này cũng cho thấy, từ nhiều năm nay, đại diện chính quyền Trung Quốc đã nhiều lần đề nghị giới chức Canada hỗ trợ thông tin và pháp lý để bắt giữ và dẫn độ 26 quan tham trốn nã về Trung Quốc để chịu sự trừng phạt theo luật pháp Trung Quốc. Trong số những quan tham trốn nã, có người đã lẩn trốn ở Canada từ 20 năm nay và vẫn chưa bị bắt giữ để dẫn độ về Trung Quốc.

Tuy nhiên, trong tài liệu này có nhiều đoạn bị bôi đen nên hiện vẫn chưa xác định được danh tính 26 quan tham Trung Quốc cũng như thời gian những quan tham này lẩn trốn tại Canada.

Tài liệu này không tiết lộ vị trí các quan tham lẩn trốn cũng như số tiền mà họ "tư túi" khi còn đương chức ở Trung Quốc và số tiền "ôm" theo chạy trốn tại Canada.

Tài liệu của Văn phòng Điều tra Liên bang thuộc Bộ Các vấn đề toàn cầu Canada cũng cho biết, các quan tham Trung Quốc trốn sang Canada luôn tìm đến khu vực hẻo lánh, xin vào làm việc chân tay tại các cơ sở sản xuất tư nhân có quy mô vừa và nhỏ, với mức lương rất thấp. Các quan tham chấp nhận cuộc sống khó khăn, nghèo khổ trên đất Canada, vừa để thời gian trôi đi cho hết hiệu lực truy tố ở Trung Quốc (hoặc có thể chờ sự thay đổi chính sách để hủy truy tố), vừa tránh bị bắt giữ và bị dẫn độ về Trung Quốc chịu tội.

"Về phía Trung Quốc, đến nay, nước này đã ký Hiệp ước dẫn độ tội phạm với 38 quốc gia, nhưng riêng với Canada thì chưa ký kết. Điều này lý giải vì sao quan tham Trung Quốc, khi bị điều tra và đối mặt với nguy cơ bị truy tố, luôn chọn Canada làm nơi lẩn trốn", David Mulroney - cựu Đại sứ Canada tại Trung Quốc cho biết.

Gần đây nhất, tháng 6/2015, một phái đoàn cấp cao của Trung Quốc đã sang làm việc với các cơ quan liên quan của Canada nhằm tìm kiếm sự phối hợp bắt giữ và dẫn độ 26 quan tham. Chuyến thăm và làm việc này đã không được công bố rộng rãi nên hầu hết không ai biết nội dung và kết quả.

Theo tài liệu của Văn phòng Điều tra Liên bang, phái đoàn Trung Quốc khi đó có 8 người, bao gồm cả Đại sứ Trung Quốc tại Canada Luo Zhaohui và một quan chức cấp cao của Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương Trung Quốc. Phái đoàn này đã làm việc với Bộ Các vấn đề toàn cầu Canada, Bộ Tư pháp, Cảnh sát Hoàng gia Canada, các đơn vị phụ trách an ninh biên giới và Bộ An ninh công cộng Canada. Trong chuyến thăm và làm việc, phái đoàn Trung Quốc đề nghị Canada thúc đẩy các thủ tục tư pháp để cho phép Trung Quốc bắt giữ và dẫn độ một cách nhanh nhất có thể những quan tham đang lẩn trốn tại Canada.

Đón và làm việc với phái đoàn Trung Quốc, phía Canada khẳng định sẵn sàng hợp tác truy bắt và dẫn độ quan tham Trung Quốc về nước. Tuy nhiên, việc này phải được xây dựng dựa trên nền tảng chủ động trao đổi và cung cấp thông tin cũng như tuân thủ những hiệp ước mà 2 bên đã ký kết (đến nay 2 bên vẫn chưa ký kết hiệp ước dẫn độ tội phạm), tìm kiếm những điểm chung của ngành Tư pháp 2 nước.

Đề cập đến "chiến dịch săn cáo" mà Trung Quốc phát động nhằm truy bắt và dẫn độ các quan tham về nước chịu tội, một quan chức của Văn phòng Điều tra Liên bang thuộc Bộ Các vấn đề toàn cầu Canada cho biết, Canada không hài lòng với cách triển khai của Trung Quốc tại khu vực Bắc Mỹ, đặc biệt là tại Mỹ và Canada. "Chiến dịch săn cáo" được Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát động từ năm 2012 nhằm điều tra, bắt giữ, truy tố và xét xử tất cả các quan chức, công chức dính líu tới các hành vi tham ô, biển thủ công quỹ, lạm dụng chức vụ quyền hạn, nhận hối lộ… Tuy nhiên, chính quyền Bắc Kinh đã và đang muốn triển khai "chiến dịch săn cáo" trên quy mô toàn cầu nhằm truy bắt những quan tham Trung Quốc hiện đang lẩn trốn ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Canada. Việc mở rộng này nhằm "dằn mặt" các quan chức Trung Quốc, rằng nếu họ có hành vi tham nhũng thì không thể trốn thoát khỏi sự trừng phạt, vì dù lẩn trốn ở bất cứ đâu cũng sẽ bị nhân viên điều tra của Trung Quốc truy tìm, bắt giữ được và dẫn độ về nước chịu tội. Để đạt mục đích truy bắt và dẫn độ quan tham về nước xử lý, các nhân viên điều tra chống tham nhũng của Trung Quốc đã có những hoạt động bí mật và không phù hợp với luật pháp Canada.

Còn theo ông David Mulroney - cựu Đại sứ Canada tại Trung Quốc, hiện chính quyền Canada đã có thêm nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn hiệu quả nguồn tiền "bẩn" từ Trung Quốc tuồn vào Canada, đồng thời cũng có nhiều hoạt động hợp tác nhằm hỗ trợ cho "chiến dịch săn cáo" của Trung Quốc.

Phía Canada cũng lên tiếng chỉ trích các điều tra viên chống tham nhũng Trung Quốc vì đã và đang áp dụng chiến thuật đe dọa người thân và gia đình các quan tham nhằm ép các quan tham phải tự về nước chịu tội.

Canada nhấn mạnh sẽ trục xuất ngay lập tức các nhân viên điều tra chống tham nhũng của Trung Quốc nếu họ có hoạt động trái với pháp luật Canada hoặc có hành vi gây mất an ninh, trật tự, ảnh hưởng tới cuộc sống của công dân Canada, như Mỹ từng làm với vài điều tra viên Trung Quốc hồi năm 2015.

Nhật Minh