Hàng Việt tại các siêu thị lớn

Trong nhiều năm qua, quy định về xuất xứ hàng hóa tại Việt Nam chủ yếu phục vụ hoạt động xuất nhập khẩu, dựa trên các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà nước ta đã ký kết. Tuy nhiên, với hàng hóa lưu thông trong nước, vẫn chưa có bộ tiêu chí pháp lý rõ ràng để xác định đâu là hàng hóa thực sự "sản xuất tại Việt Nam".

Thực tế cho thấy, khoảng trống này dẫn đến nhiều hệ lụy. Người tiêu dùng khó nhận diện nguồn gốc sản phẩm, trong khi doanh nghiệp sản xuất chân chính chịu thiệt thòi bởi sự cạnh tranh không bình đẳng từ những sản phẩm "đội lốt" hàng Việt. Thực tế cho thấy, không ít vụ việc gian lận thương mại bị phát hiện, từ hàng gia dụng, thời trang đến thực phẩm… đều gắn nhãn "Made in Vietnam" dù chỉ qua vài công đoạn đơn giản như đóng gói hay dán nhãn tại Việt Nam.

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm tới nguồn gốc sản phẩm, việc sớm có khung tiêu chí thống nhất là yêu cầu cấp thiết. Đây không chỉ là cơ sở pháp lý để nhận diện hàng Việt chính hiệu, mà còn là công cụ bảo vệ uy tín hàng Việt trên chính sân nhà.

Theo Bộ Công thương, định hướng, khung tiêu chí xác định xuất xứ hàng hóa trong nước sẽ được xây dựng trên cơ sở tham khảo các chuẩn mực quốc tế, nhưng có điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn Việt Nam.

Bộ khung gồm sáu nhóm nguyên tắc cốt lõi là xuất xứ thuần túy (sản phẩm được tạo ra hoàn toàn tại Việt Nam, từ nông sản, chăn nuôi đến tái chế); sản xuất từ nguyên liệu có xuất xứ Việt Nam (áp dụng cho sản phẩm được chế tạo chủ yếu từ nguyên liệu trong nước); gia công, chế biến làm thay đổi bản chất (nguyên liệu nhập khẩu nhưng công đoạn cuối tại Việt Nam làm thay đổi mã HS hoặc đạt tỷ lệ giá trị gia tăng Việt Nam tối thiểu khoảng 30%); loại trừ công đoạn đơn giả (đóng gói, trộn, dán nhãn, lắp ráp sơ sài…không được coi là sản xuất); nguyên tắc De Minimis (tỷ lệ nguyên liệu không đáp ứng CTC chiếm không quá 15% giá trị xuất xưởng thì sản phẩm vẫn có thể coi là hàng Việt); nguyên tắc giá trị gia tăng nội địa (sản phẩm phải đạt tỷ lệ nhất định về hàm lượng giá trị nội địa).

Việc Bộ Công thương xây dựng khung tiêu chí xác định xuất xứ hàng hóa cho thị trường nội địa không chỉ là bước đi mang tính pháp lý, mà còn là chiến lược dài hạn để bảo vệ người tiêu dùng, doanh nghiệp và thương hiệu quốc gia. Khi được áp dụng rộng rãi, bộ khung này sẽ giúp hàng Việt thực sự "sạch xuất xứ", minh bạch giá trị, tạo nền tảng cho niềm tin bền vững của người tiêu dùng và là động lực để hàng Việt vươn xa trên trường quốc tế.